Οικία Πάτρικ Λη Φέρμορ, ένα διεθνές κέντρο φιλοξενίας ανθρώπων του πνεύματος

Εγκαίνια σήμερα από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, παρουσία του πρωθυπουργού
Μεγάλη μέρα η σημερινή στην Οικία Πάτρικ Λη Φέρμορ στην Καρδαμύλη, καθώς θα πραγματοποιηθούν τα εγκαίνιά της με την ολοκλήρωση της ανακατασκευής με χρηματοδότηση του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, έπειτα από πρόσκληση του Μουσείου Μπενάκη, στο οποίο ανήκει.
Σήμερα, λοιπόν, όλα είναι έτοιμα για τη μεγάλη γιορτή, στην οποία θα παρευρεθούν ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Προκόπης Παυλόπουλος, καθώς και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.


Χθες η μέρα ήταν αφιερωμένη σε όσους δούλεψαν και συνεισέφεραν στο να φτάσει η οικία Φέρμορ στην τελική της μορφή, ενώ έγινε ενημέρωση στους δημοσιογράφους.
Η κα Ειρήνη Γερουλάνου, εκ μέρους του Μουσείου Μπενάκη, παρατήρησε ότι η εικόνα που συναντά ένας επισκέπτης στην Οικία Φέρμορ πλέον είναι έργο πολλών ανθρώπων και οφείλεται στις επιλογές τους, στις αποφάσεις που πήραν την κατάλληλη στιγμή, στην αφοσίωσή τους, στα όνειρά τους, στον επαγγελματισμό τους, στο πείσμα τους, στη σοβαρότητα, αλλά και στην τρέλα τους.


Η κα Γερουλάνου δεν ξέχασε να αναφερθεί στους δωρητές, Patrick και τη Joan Leigh, δύο ανθρώπους που χαρακτήρισε ως ενδιαφέροντες, επαναστατικούς, διερευνητικούς, κοσμοπολίτες και ακαταπόνητους ταξιδευτές. Έπειτα από πολλά ταξίδια αποφάσισαν να ζήσουν το υπόλοιπο της ζωής τους στο Καλαμίτσι της Καρδαμύλης, όπου έφτιαξαν αυτό το καταπληκτικό σπίτι.
Στη συνέχεια η κα Γερουλάνου ανέφερε άλλες προσωπικότητες αλλά και φορείς χάρις στους οποίους η Οικία Φέρμορ έχει σήμερα αυτή τη μορφή, όπως τον Τζαννή Τζαννετάκη, το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος που ανέλαβε τη χρηματοδότηση του εγχειρήματος, άλλους δωρητές, συνεργεία, όπως και πλήθος εταιρειών που συμμετείχαν στην ανακατασκευή της οικίας.
Κλείνοντας τις ευχαριστίες της, έκανε ειδική αναφορά στους ανθρώπους που φρόντιζαν το σπίτι από την εποχή που το ζευγάρι Φέρμορ ήταν στη ζωή, αλλά και σε ανθρώπους που συνεχίζουν να εργάζονται και να προσφέρουν. Δήλωσε, δε, σίγουρη ότι η πορεία του σπιτιού από εδώ και πέρα θα είναι μόνο δημιουργική, «με τις πόρτες του ανοιχτές, όπως ήταν πάντα. Γιατί εμείς στο Μουσείο, όπως άλλωστε και πολλοί άλλοι, πιστεύουμε ότι οι Φέρμορ έκαναν μια επιλογή που μας τιμά. Να εμπιστευτούν το σπίτι τους στην Ελλάδα και στο Μουσείο Μπενάκη».
Εκ μέρους του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, η κα Άννα Μαρία Κοσμόγλου δήλωσε ότι οι άνθρωποί του είναι χαρούμενοι για αυτή τη στιγμή, ενώ, όπως είπε, όταν έγινε κρούση από το Μουσείο Μπενάκη, εκπονήθηκε μελέτη σκοπιμότητας και στη συνέχεια ξεκίνησαν οι εργασίες.
Πρόσθεσε, δε, ότι πρόκειται για ένα φανταστικό σπίτι που ανήκε σε έναν άνθρωπο- μύθο και ο συνδυασμός αυτός το κάνει πόλο έλξης για τους επισκέπτες, καθώς και κέντρο φιλοξενίας με διεθνή ακτινοβολία.
Ο ανάδοχος του έργου, Παύλος Μπαλιάν, ανέφερε ότι, όταν του ανατέθηκε, του φάνηκε ιδιαίτερο, κάτι που αντιλήφθηκε και στη συνέχεια των εργασιών.
Όπως σχολίασε, θα έπρεπε να γίνουν εργασίες χωρίς να αλλοιωθεί τίποτα από τη μοναδικότητα της οικίας, για να προσθέσει ότι όλα πήγαν καλά και, μάλιστα, αυτές ολοκληρώθηκαν νωρίτερα.
Μυστικό, συμπλήρωσε, της επιτυχίας ήταν ο σεβασμός που του ενέπνευσε το ίδιο το έργο, καθώς και η ομάδα που εργάστηκε μαζί του.
Ο αρχιτέκτονας Ανδρέας Κούρκουλας ξεκίνησε ευχαριστώντας όσους εργάστηκαν για το τελικό αποτέλεσμα και, όπως σχολίασε, ήταν πρόκληση για τον ίδιο αυτό το έργο.
Μιλώντας για το σπίτι, είπε ότι ο Φέρμορ ξεκίνησε σε αυτό το κτήμα από το μηδέν, δουλεύοντας με εργάτες της περιοχής. Μαζί του είχε μόνο έναν αρχιτέκτονα, αλλά και ψηφίδες που είχε φέρει από διάφορα σημεία του κόσμου.
Πρόσθεσε, όμως, ότι κατάφερε να συνδυάσει μια παλέτα αντικειμένων που είχε φέρει από όλο τον κόσμο αρμονικά και έτσι δε φαινόταν ούτε ο μοντερνισμός ούτε τα ξένα στοιχεία.
Η αρχιτέκτων τοπίου, Έλλη Πάγκαλου, ανέφερε ότι, όταν μπήκε στον περιβάλλοντα χώρο της οικίας, είδε ένα μαγικό κήπο, ο οποίος έδειχνε επιβλητικός. Δεν είχε χαρακτηριστικά αγγλικού κήπου, αλλά είχε ενσωματωθεί στο τοπίο και είχε μια διαχρονική προσέγγιση. Αυτός ήταν και ο λόγος που η ομάδα της επέλεξε μικρές παρεμβάσεις με σεβασμό στην ιστορία του χώρου.
Τελευταίος μίλησε ο καθηγητής Βασίλης Πασχάλης, αναφερόμενος στην εικόνα που αντιμετώπισαν όταν μπήκαν στην Οικία Φέρμορ το 2011. Όπως είπε, λίγα αντικείμενα ήταν σε καλή κατάσταση. Τα περισσότερα μεταφέρθηκαν για συντήρηση, μια περίπλοκη διαδικασία, όπως σχολίασε, που απαιτούσε ασταμάτητη εργασία.
Ακολούθησε η επανατοποθέτηση των αντικειμένων, ενώ στοιχεία που δε θα μπορούσαν να μετακινηθούν, όπως τα βοτσαλωτά δάπεδα, βγήκαν, καθαρίστηκαν και επανατοποθετήθηκαν. Στόχος ήταν -και για αυτόν αλλά και για την ομάδα του- να μην αλλάξει η εικόνα, κάτι που το αποτέλεσμα φάνηκε ότι πέτυχε.


Το ακίνητο
Το κτήμα βρίσκεται στην περιοχή Καλαμίτσι της Καρδαμύλης. Τα τρία πετρόκτιστα κτίσματα που περιλαμβάνει σχεδιάστηκαν από τον αρχιτέκτονα Νίκο Χατζημιχάλη, σε στενή συνεργασία με τους Leigh Fermor και η κατασκευή τους ολοκληρώθηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1960. Περιβάλλονται από ένα μεσογειακό κήπο με ελιές, κυπαρίσσια, σκίνους και αγριολούλουδα. Πρόκειται, κατά γενική ομολογία, για ένα από τα ωραιότερα ακίνητα στην Ελλάδα.
Ακριβώς κάτω από το κτήμα, μια στενή πέτρινη σκάλα οδηγεί σε μικρή βοτσαλωτή παραλία.


Σύντομη περιγραφή κτισμάτων
-Κύρια κατοικία: Κεραμοσκεπής λιθόκτιστη κατασκευή σε σχήμα Γ. Λόγω της κλίσης του εδάφους αναπτύσσεται σε δύο επίπεδα, τα οποία επικοινωνούν με αυλές και τον κήπο. Στο πάνω επίπεδο βρίσκεται το καθιστικό, η κουζίνα, δύο υπνοδωμάτια με λουτρό και ένα WC, τα οποία επικοινωνούν μέσω της στοάς. Στο χαμηλότερο επίπεδο υπάρχει ένα υπνοδωμάτιο, ντους, WC, αποθηκευτικός χώρος και ημι-υπαίθριος χώρος εγκαταστάσεων
-Κτίσμα γραφείου-studio: Λιθόκτιστη κατασκευή, επίπεδη στέγη με πέργκολα. Περιλαμβάνει μεγάλο χώρο γραφείου/καθιστικού, ένα υπνοδωμάτιο και ένα λουτρό
-Βοηθητική κατοικία: Κεραμοσκεπής, λιθόκτιστη, περιλαμβάνει ένα κεντρικό δωμάτιο, ένα υπνοδωμάτιο και λουτρό
-Ορνιθώνας: Λιθόκτιστος με προστατευτική στέγη.


Η δωρεά
Το 1996, ο Patrick και η Joan Leigh Fermor δώρισαν εν ζωή στο Μουσείο Μπενάκη το σπίτι τους στην Καρδαμύλη, με την πρόθεση ότι η κυριότητά του θα μεταβιβαζόταν μετά το θάνατό τους. Η επιλογή της δωρεάς του ακινήτου στο Μουσείο Μπενάκη προτάθηκε από τον Τζαννή Τζαννετάκη, πολύ στενό τους φίλο. Η πρόταση έγινε ανεπιφύλακτα αποδεκτή από το Μουσείο Μπενάκη δεδομένης και της σχέσης του Leigh Fermor με τον ιδρυτή Αντώνη Μπενάκη και την κόρη του Ειρήνη Καλλιγά.
Στο συμβόλαιο δωρεάς, ο Leigh Fermor όρισε τον Τζαννή Τζαννετάκη και το δικηγόρο Αντώνη Μασουρίδη ως επιβλέποντες για την καλή εκτέλεση της δωρεάς και των επιθυμιών του.
Το Μουσείο απέκτησε την πλήρη κυριότητα του ακινήτου μετά το θάνατο του Leigh Fermor, το φθινόπωρο του 2011, και έκτοτε ενημερώνει και συνεργάζεται με τα παιδιά του Τζαννή Τζαννετάκη, την Τόνια και τον Πέτρο Τζαννετάκη.
Σύμφωνα με την εκφρασμένη επιθυμία των δωρητών και το συμβόλαιο δωρεάς, το σπίτι μπορεί να χρησιμοποιείται για τη φιλοξενία ερευνητών οι οποίοι αναζητούν έναν ήσυχο και φιλόξενο χώρο για να εργαστούν.
Το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, ανταποκρινόμενο στο αίτημα του Μουσείου Μπενάκη, ανέλαβε εξ ολοκλήρου το κόστος των απαραίτητων εργασιών επισκευής και του νέου εξοπλισμού, προκειμένου να λειτουργήσει το Κέντρο Patrick & Joan Leigh Fermor. Προβλέπεται, επίσης, η δυνατότητα ενοικίασης του ακινήτου για τρεις μήνες ανά έτος, προκειμένου να εξασφαλίζονται τα έξοδα λειτουργίας του.
Από το 2020, το Μουσείο Μπενάκη θα συνεργαστεί με την Aria Hotels, μια εταιρεία ξενοδοχείων που ειδικεύεται στη φροντίδα ιστορικών οικημάτων στην Ελλάδα. Η δωρεά πραγματοποιήθηκε προκειμένου η χρήση του ακινήτου να συμβάλει στην ευόδωση του έργου του Μουσείου Μπενάκη, σύμφωνα με αποφάσεις της Διοικητικής του Επιτροπής.


Επίσκεψη και διαμονή
Η Οικία Leigh Fermor είναι ανοιχτή στο κοινό, με ξεναγήσεις και οργανωμένες επισκέψεις κάθε Τρίτη, Πέμπτη και Σάββατο στις 11.00 π.μ.
Απαραίτητη η προσυνεννόηση στη διεύθυνση leighfermorhouse@benaki.gr ή στο τηλέφωνο 210 3671090, Δευτέρα – Πέμπτη.
Του Παναγιώτη Μπαμπαρούτση  tharros