Δημοσιογράφος στα ίχνη των θυμάτων του εμπορίου του σεξ

Βουλγαρία, Ουκρανία και Ρωσία οι χώρες προέλευσης του trafficking στην Ελλάδα

«Η σύζυγός μου έχει πέσει θύμα σωματεμπορίας. Αυτή τη στιγμή βρίσκεται με πελάτες». Η φωνή του τρέμει. Έντρομος προσπαθεί να εξηγήσει στις Αρχές τι έχει συμβεί. Μη λαμβάνοντας απάντηση από την άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής, αποφασίζει να ταξιδέψει ο ίδιος στην Τουρκία για να αναζητήσει και να σώσει την σύζυγό του.
Η 21χρονη Μολδαβή Κάτια ταξίδεψε από την Οδησσό, στην Κωνσταντινούπολη και ύστερα στην Αττάλεια μαζί με κάποιον «γνωστό». Στην Τουρκία έπεσε θύμα σωματεμπορίας. Βιάστηκε, ξυλοκοπήθηκε και πωλήθηκε σε κάποιον προαγωγό. Η τιμής της: 1.000 δολάρια.Η 21χρονη Μολδαβή Κάτια ταξίδεψε από την Οδησσό, στην Κωνσταντινούπολη και ύστερα στην Αττάλεια μαζί με κάποιον «γνωστό». Στην Τουρκία έπεσε θύμα σωματεμπορίας. Βιάστηκε, ξυλοκοπήθηκε και πωλήθηκε σε κάποιον προαγωγό. Η τιμής της: 1.000 δολάρια.
Η ιστορία της Κάτιας και του Ουκρανού συζύγου της, Βιορέλ θυμίζει σενάριο κινηματογραφικής ταινίας. Πρόκειται, ωστόσο, για πραγματική ιστορία που καταγράφηκε καρέ – καρέ από τηλεοπτική κάμερα στα πλαίσια του ντοκιμαντέρ «Σκλάβες του σεξ» της Καναδής σκηνοθέτιδας, Ρικ Έστερ Μπιένστοκ.«Χιλιάδες κοπέλες βρίσκονται παγιδευμένες στο σύστημα», λέει στα «ΝΕΑ» η κ. Μπιένστοκ, η οποία βρέθηκε στην Αθήνα την περασμένη Τετάρτη για την προβολή της ταινίας της στο αμφιθέατρο του Υπουργείου Εξωτερικών στα πλαίσια εκστρατείας ευαισθητοποίησης του κοινού κατά της εμπορίας ανθρώπων. Το 2005 μαζί με έναν ηχολήπτη και έναν καμεραμάν ακολούθησε την προσπάθεια του Βιορέλ, να εντοπίσει την Κάτια, περιγράφοντας παράλληλα τις άλλες 4 ιστορίες γυναικών - θυμάτων.

«Η ιδέα για το ντοκιμαντέρ ξεκίνησε όταν κινηματογραφούσαμε κάποια άλλη ταινία στην Κίνα», λέει η κ. Μπιένστοκ. «Το συνεργείο βρέθηκε σε κάποιο ξενοδοχείο, το οποίο αποδείχθηκε τελικά τόπος συνάντησης ιερόδουλων με πελάτες. Ανάμεσα στη λαοθάλασσα των κινέζων ιερόδουλων προσέξαμε και δυο λευκές, ξανθιές γυναίκες που μιλούσαν ρωσικά. Αυτό κέντρισε αναμφισβήτητα το ενδιαφέρον μας». Η ομάδα της σκηνοθέτιδας ταξίδεψε στη Μολδαβία, τη Ρωσία και την Ουκρανία αναζητώντας προσωπικές ιστορίες που να παρουσιάζουν το πρόβλημα. Όπως λέει η ίδια, το 80% του πληθυσμού ζει κάτω από τα όρια της φτώχειας γεγονός που εξωθεί πολλές γυναίκες στην πορνεία.

Σύμφωνα με σχετική έκθεση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών το 2006, παρόλο που άνδρες, μικρά αγόρια και κορίτσια είναι εξίσου πιθανόν να πέσουν θύματα σωματεμπορίας, οι γυναίκες αποτελούν την πλειοψηφία των περιπτώσεων. Όπως αναφέρεται, οι κοινωνικές διακρίσεις ενισχύουν τις πιθανότητες γυναίκες κατώτερων κοινωνικών στρωμάτων, οι οποίοι παγιδεύονται στο σύστημα με την υπόσχεση προοπτικών απασχόλησης ως οικιακοί βοηθοί ή εκπαίδευσης στο εξωτερικό.

Τα ηθικά διλήμματα.

Δεν ήταν λίγες οι φορές που η κ. Μπιένστοκ βρέθηκε μπροστά σε ηθικά διλήμματα για τις ανάγκες της ταινίας. Όπως αναφέρει στα «ΝΕΑ» η χρήση της κρυφής κάμερας σε πολλά σημεία της ταινίας βοήθησε στην καταγραφή του προβλήματος. «Δεν υπήρχε άλλος τρόπος προσέγγισης. Έπρεπε να δείξω αυτά τα πλάνα για να γίνει η ιστορία αληθοφανής και να επηρεάσει τον θεατή», αναφέρει. Η ταινία απέσπασε θετικές κριτικές σε όσες χώρες προβλήθηκε, ενώ δεν ήταν λίγες οι φορές που τηλεθεατές έστειλαν δωρεές, υποστηρίζοντας οικονομικά τους πρωταγωνιστές. Όπως λέει, διατηρεί ακόμα επαφή μαζί τους, τηλεφωνώντας τους περιστασιακά στα κινητά τους τηλέφωνα. «Υπήρξα στις ζωές τους για 3 μήνες. Εκείνοι υπάρχουν στη δική μου τα 3 τελευταία χρόνια», αναφέρει.

Η κατάσταση στην Ελλάδα.

«Τα θύματα σωματεμπορία παρουσιάζουν συμπτώματα μετατραυματικού στρες, ίδια με εκείνα που έχουν καταγραφεί σε στρατιώτες οι οποίοι επιστρέφουν από το πεδίο της μάχης», λέει στα «ΝΕΑ» η κ. Νίκη Ρουμπάνη, εκπαιδευτικός και πρόεδρος του Δικτύου Γυναικών Ευρώπης. «Πρώτο στάδιο είναι η άρνηση των συναισθημάτων. Ακολουθούν η κατάθλιψη και ο θυμός. Τα θύματα χρειάζονται τουλάχιστον έναν χρόνο για να αποκτήσουν πλήρη μνήμη των γεγονότων και να μπορούν να καταθέσουν στο δικαστήριο».

Σύμφωνα με έκθεση των Ηνωμένων Εθνών, το 2006 καταγράφηκαν 127 χώρες προέλευσης θυμάτων σωματεμπορίας και 137 χώρες προορισμού. Η κεντρική Ευρώπη, η Ασία και η Λατινική Αμερική ήταν οι κυριότερες περιοχές προέλευσης, ενώ τα θύματα διοχετεύθηκαν σε χώρες της δυτικής Ευρώπης, τη Βόρεια Αμερική και την Ασία. Την ίδια χρονιά 93 χώρες απαγόρευσαν δια νόμου την διακίνηση ανθρώπων και την σωματεμπορία.

Η κ. Ρουμπάνη ήταν από τα πρώτα μέλη του Δίκτυο Γυναικών Ευρώπης, που ξεκίνησε τη δράση του το 1983. «Οι πρώτες περιπτώσεις σωματεμπορίας, που διαχειριστήκαμε στην Ελλάδα ήταν με γυναίκες οι οποίες προωθούνταν εδώ από τη Λατινική Αμερική, καθώς και Φιλιππινέζες, οι οποίες δούλευαν τότε σε συνθήκες δουλείας», συμπληρώνει η κ. Ρουμπάνη. Σήμερα, ο μεγαλύτερος όγκος γυναικών που πωλούνται και μεταπωλούνται στην Ελλάδα προέρχεται από τη Βουλγαρία, τη Ρουμάνια, την Ουκρανία, τη Ρωσία και την Νιγηρία, λέει στα «ΝΕΑ» ο 26χρονος Φιλ Χίλντγκαρντ, επιχειρησιακός διευθυντής της καμπάνιας αντί της σωματεμπορίας της της μη-κυβερνητικής οργάνωσης A21.

H αυστραλιανή οργάνωση – που διατηρεί γραφεία στις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Μ. Βρετανία – ίδρυσε τον ξενώνα αποκατάστασης και στέγασης θυμάτων στην Θεσσαλονίκη το 2009. «Αποφασίσαμε να έρθουμε στην Ελλάδα επειδή είναι η κυριότερη χώρα προορισμού και μετάβασης θυμάτων σωματεμπορίας προς την Ευρώπη. Μελλοντικός μας στόχος είναι να επεκταθούμε στην Ουκρανία, την κυριότερη χώρα προέλευσης», λέει ο κ. Χίλντγκαρντ.

Από το 2009 μέχρι σήμερα 56 γυναίκες από 13 χώρες έχουν φιλοξενηθεί στο καταφύγιο της οργάνωσης συμμετέχοντας στο πρόγραμμα αποκατάστασης 12 εβδομάδων. Από τον περασμένο Ιούλιο η Α21 παρέχει προσωρινή διαμονή, ψυχολογική υποστήριξη, καθώς και μαθήματα ελληνικών και ηλεκτρονικών υπολογιστών σε πέντε από αυτές, που επιθυμούν να εργαστούν νόμιμα στην Ελλάδα και να ενταχθούν στην κοινωνία.
Τα προβλήματα.«Είναι φοβερά προσοδοφόρο σαν έγκλημα και δεν υπάρχει περίθαλψη και δεν υπάρχει νομική κάλυψη για τα θύματα και Υπάρχουν θύματα αλλά δεν ξέρουν που να απευθυνθούν», λέει η κ. Ρουμπάνη. Η γραμμή SOS για την σωματεμπορία του Δικτύου έκλεισε τον Ιανουάριο του 2010. Παρόλα αυτά, η οργάνωση συνεχίζει ακόμα τη δράση της. «Πιστεύουμε ότι ένας λόγος που δεν υπάρχουν πολλές καταγγελίες είναι το κλείσιμο της γραμμής», αναφέρει.
Το ταμείο των Ηνωμένων Εθνών για την ανάπτυξη γυναικών (UNIFEM) υπολογίζει τα θύματα σωματεμπορία στις 500.000 με 2.000.000 ετησίως, ενώ όπως αναφέρεται σε σχετική έκθεση η σωματεμπορία για μια εξαιρετικά προσοδοφόρο βιομηχανία, η οποία αποφέρει 7 έως 12 δις. δολάρια τον χρόνο.
ΡΕΠΟΡΤΑΖ: Κατερίνα Βουτσινά