«Κράτος ρυθμιστής και όχι παραγωγός»

Στον ΔΗΜΗΤΡΗ ΤΣΙΟΔΡΑ

«Το σημερινό πολιτικό σύστημα έχει εξαντλήσει τη δυναμική του και τις δυνατότητές του» τονίζει ο Ηλίας Μόσιαλος, βουλευτής επικρατείας του ΠΑΣΟΚ και πρόεδρος του δ.σ. του ΙΣΤΑΜΕ «Ανδρέας Παπανδρέου» και προσθέτει ότι χρειάζεται «ριζική ανανέωση δομών και προσώπων».

Ο κ. Μόσιαλος τάσσεται υπέρ της ιδιωτικοποίησης της ΔΕΗ και της ΕΥΔΑΠ, λέγοντας ότι το κράτος πρέπει να έχει ρυθμιστικές αρμοδιότητες κι όχι να είναι παραγωγός. Επίσης διατυπώνει την άποψη ότι «η μονιμότητα στο Δημόσιο δεν θα έπρεπε να ήταν ταμπού αν υπήρχε αξιοκρατία και αντικειμενικοί κανόνες αξιολόγησης», προτείνει δε κυρώσεις γι' αυτούς τους δημόσιους υπαλλήλους που δεν ανταποκρίνονται στις υποχρεώσεις τους με βάση ένα σαφώς οριοθετημένο καθηκοντολόγιο.
ΕΟι αποφάσεις στην Ε.Ε. ελήφθησαν. Τώρα όλα κρίνονται στο εσωτερικό της χώρας, όπου τα πράγματα δεν πάνε καθόλου καλά, αφού παρά τις θυσίες οι στόχοι δεν επιτυγχάνονται. Τι φταίει;
Α Ο στόχος για τη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος για το 2010 επετεύχθη, αν και στα επόμενα χρόνια αυτή η μείωση πρέπει να συνεχισθεί με μεγαλύτερη ένταση.
Είναι όμως αλήθεια πως αυτή η μείωση επετεύχθη κυρίως με την εφαρμογή καθολικών και συνεπώς άνισων οριζόντιων περικοπών. Τα επόμενα βήματα στην υλοποίηση των πολιτικών για τη δημοσιονομική εξυγίανση δεν μπορεί να αφορούν οριζόντιες περικοπές μισθών και συντάξεων.
Θα πρέπει πλέον μέσω του εξορθολογισμού του δημόσιου τομέα να τεθούν σαφείς στόχοι και να συνδεθεί η δημοσιονομική εξυγίανση με τη μείωση των σπαταλών. Παράλληλα μέσα από ένα σαφώς οριοθετημένο καθηκοντολόγιο των δημοσίων οργανισμών και υπαλλήλων να επιδιώξουμε αύξηση της παραγωγικότητας και μείωση του κόστους.
Ε Η κυβέρνηση όμως δεν πάει καλά και οι διαφορετικές γραμμές στο εσωτερικό της είναι εμφανείς. Θα έλυνε το πρόβλημα ένας δομικός ανασχηματισμός;
Α Η διακυβέρνηση δεν είναι αγώνας ταχύτητας για να κρίνεται μέρα παρά μέρα. Εχουμε πετύχει πολλά, αλλά πρέπει να κάνουμε ακόμα περισσότερα και δυσκολότερα. Η ανακύκλωση προσώπων μέσω συνεχών ανασχηματισμών έχει συγκεκριμένα όρια. Το μείζον είναι η υλοποίηση των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων με αποφασιστικότητα και αποτελεσματικότητα.
Ε Συζητάμε για τα 22 δισ. για το διάστημα 2012-2015 και για 50 δισ. από αποκρατικοποιήσεις. Πολλοί ωστόσο, ακόμη και στην κυβέρνηση, αναγνωρίζουν ότι λείπει ένα εθνικό σχέδιο μεταρρυθμίσεων που θα υπερβαίνει το μνημόνιο.
Α Θεωρώ πως το κυβερνητικό πρόγραμμα, όπως αυτό διαμορφώθηκε σταδιακά, υπερβαίνει τις απαιτήσεις του μνημονίου. Αυτό που λείπει είναι η θέσπιση ορίων μεταξύ του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα. Ποιος πρέπει να είναι ο ρόλος του δημόσιου τομέα στην παραγωγή υπηρεσιών; Πρέπει να παράγει ηλεκτρικό ρεύμα και υπηρεσίες ύδρευσης; Πιστεύω ότι το κράτος πρέπει να επικεντρώνει τις παραγωγικές του δραστηριότητες στην παροχή κοινωνικών υπηρεσιών και υπηρεσιών προστασίας του πολίτη, άμυνας και δικαιοσύνης. Στις υπόλοιπες παραγωγικές δραστηριότητες το Δημόσιο να διευρύνει τον ρυθμιστικό και ελεγκτικό του ρόλο με στόχο τη διασφάλιση του υγιούς ανταγωνισμού και τη μείωση των τιμών. Στο ελληνικό Δημόσιο κυριάρχησε ένα αντιπαραγωγικό, πελατειακό, λαϊκίστικο και κρατικίστικο μοντέλο, το οποίο επίσης λειτούργησε ως τροφοδότης αδιαφανών πόρων προς τον ιδιωτικό τομέα. Η Ν.Δ. ως κυβέρνηση πρωτοστάτησε στη διεύρυνσή του και με τη σημερινή της αντιπολιτευτική γραμμή συνεχίζει να πρωτοστατεί στη διατήρηση αυτού του μοντέλου. Χρειάζεται άμεση και ριζική αναδιάρθρωση αυτής της σχέσης. Το κόστος της μη ανάληψης ενεργειών υπέρ αυτής της αναδιάρθρωσης της χώρας και των δημόσιων υπηρεσιών θα είναι πολύ μεγαλύτερο από την κατάρρευση που θα επέλθει, αν αφήσουμε τα πράγματα ως έχουν. Το ΠΑΣΟΚ οφείλει να στηρίξει πολιτικές που θα ανατρέπουν τα σημερινά δεδομένα της σχέσης δημόσιου και ιδιωτικού χώρου, πολιτικές που θα αλλάζουν το παραγωγικό μοντέλο, το ενεργειακό τοπίο, την αγροτική παραγωγή.
Ε Ο περιορισμένος ρόλος του κράτους, για τον οποίο μιλάτε, δεν αντιβαίνει στην ιδεολογία του κόμματός σας;
Α Ο ρόλος ενός σοσιαλδημοκρατικού κόμματος είναι να επιδιώκει τη μείωση των ανισοτήτων και να υπερασπίζεται το δημόσιο συμφέρον με την άσκηση πολιτικών που θα ευνοούν την οικονομική ανάπτυξη για όλους του πολίτες αλλά και την αναδιανομή εισοδήματος προς όφελος των χαμηλότερων οικονομικών στρωμάτων. Μια αναδιανομή που επιτυγχάνεται μέσω της πρόσβασης σε υψηλής ποιότητας υπηρεσίες παιδείας, υγείας και πρόνοιας. Με αυτόν τον τρόπο θα μειωθούν οι πραγματικές ανισότητες και θα δοθούν ευκαιρίες κοινωνικής ανόδου σ' όλους, χωρίς εξαιρέσεις. Χωρίς γνώσεις, εφόδια που παρέχει η παιδεία και χωρίς εξασφαλισμένη φροντίδα υγείας δεν μπορούμε να μιλάμε για καμιά ανοδική κινητικότητα. Με επιδοματικές πολιτικές που καταναλώνουν πόρους εις βάρος των υπηρεσιών διασφαλίζουμε την καθήλωση όσων δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση σε ιδιωτικές υπηρεσίες παιδείας και υγείας.
Ε Δεν φοβάστε ότι μέσω αυτών των τοποθετήσεων και της πολιτικής του ΠΑΣΟΚ, αφήνετε χώρο στην αριστερά;
Α Η Χάνα Αρεντ έχει κάνει μια χρήσιμη διάκριση μεταξύ της πολιτικής που έχει ως κεντρικό της χαρακτηριστικό τον οίκτο και της πολιτικής που εστιάζεται στη δικαιοσύνη και την ισοτιμία. Η πλειοψηφία της ελληνικής αριστεράς ανήκει στην πρώτη κατηγορία. Είναι μια αριστερά που κλαίει και οδύρεται για τα αιτήματα κάθε συντεχνιακής ομάδας. Στο όνομα της καταδίκης του επάρατου κυβερνητισμού, δεν κάνει τίποτα ώστε να αλλάξουν οι δομές που αναπαράγουν τα ασθενέστερα στρώματα. Το μόνο που διεκδικεί είναι περισσότερα επιδόματα, που δεν κάνουν τίποτα άλλο από το αναπαράγουν τις δομές ανισότητας.
Ε Σας άκουσα πρόσφατα να λέτε ότι είναι ταμπού η μόνιμη απασχόληση των δημόσιων υπαλλήλων. Θα μπορούσαν να γίνουν απολύσεις στο Δημόσιο;
Α Αυτό που λέω είναι ότι δεν θα έπρεπε να ήταν ταμπού αν υπήρχε αξιοκρατία και αντικειμενικοί κανόνες αξιολόγησης. Ούτως ή άλλως, οι απολύσεις απαγορεύονται από το Σύνταγμα. Πάντως σίγουρα πρέπει να μας προξενεί προβληματισμό ότι η αδήλωτη εργασία αντιστοιχεί στο 24% των εργαζομένων και πως οι απολύσεις στον ιδιωτικό τομέα παρ' όλο που σίγουρα προκαλούν αισθήματα κατανόησης δεν δημιουργούν τον ίδιο θόρυβο με τις πιθανολογούμενες απολύσεις στο Δημόσιο. Πιστεύω ότι στο Δημόσιο όσοι δεν τηρούν τις υποχρεώσεις τους πρέπει να υπόκεινται και στις ανάλογες κυρώσεις, αλλά και όσοι προσφέρουν σημαντικό έργο πρέπει να ανταμείβονται με ανάλογα υλικά και ηθικά κίνητρα. Η ισοπέδωση δεν είναι σοσιαλισμός. Η επιβράβευση της ατομικής προσπάθειας είναι.
Ε Τι πρέπει να γίνει; Ολο και περισσότεροι μιλούν για «άλλου τύπου» πολιτική διαχείριση.
Α Είναι κοινός τόπος η διαπίστωση πως το σημερινό πολιτικό σύστημα έχει εξαντλήσει τη δυναμική του και τις δυνατότητές του. Χρειάζεται επομένως ριζική ανανέωση δομών και προσώπων. Το ζητούμενο είναι κατά τη μετάβαση σε ένα διαφορετικό πολιτικό σύστημα να μη πετάξουμε και το μωρό μαζί με τα απόνερα. Υπάρχουν ακόμα αξιόλογες δυνάμεις στο υπάρχον πολιτικό σύστημα που όχι μόνο σήμερα, αλλά από την αρχή αμφισβητούσαν τον λαϊκισμό και τον κρατισμό. Αυτές όμως οι δυνάμεις δεν μπορούν να λειτουργήσουν, αν στο πολιτικό σύστημα παραμένουν κυρίαρχες οι ιδέες της δεκαετίας του '70 και του '80.
Ε Μα τι προτείνετε, να χάσει το ΠΑΣΟΚ την ψυχή του;
Α Κάθε άλλο. Η ψυχή του ΠΑΣΟΚ βρίσκεται στην ικανότητά του να πιάνει τις απαιτήσεις των καιρών και να προσαρμόζει έτσι τη στρατηγική και την πρακτική του ώστε σε τελική ανάλυση να ωφελούνται οι πολίτες. Ο Ανδρέας Παπανδρέου τη δεκαετία του '80 εξέφρασε και ικανοποίησε το αίτημα καθολικής ένταξης των αποκλεισμένων πολιτών στο πολιτικό σύστημα και το αίτημα της δημιουργίας του κοινωνικού κράτους. Δυστυχώς, αυτά τα επιτεύγματα συνοδεύτηκαν με μια λογική ισοπέδωσης των διαφορών και αποδόμησης των ιεραρχιών και οδηγηθήκαμε στην επικράτηση των συντεχνιακών νοοτροπιών. Οι κυβερνήσεις Παπανδρέου και Σημίτη τη δεκαετία του '90 σταθεροποίησαν την οικονομία και στη συνέχεια ενέταξαν την Ελλάδα στον πυρήνα των ισχυρών κρατών της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Δυστυχώς μετά το 2000 μειώθηκε ο μεταρρυθμιστικός ίστρος, κάτω από την πίεση των συντεχνιών. Ο Γιώργος Παπανδρέου έχει την ιστορική ευθύνη να αλλάξει θεμελιακά τον τρόπο λειτουργίας του κράτους, των κοινωνικών δομών και του πολιτικού συστήματος. Εδώ πλέον που φθάσαμε δεν χωράει άλλο, δυστυχώς.