Ο Σταύρος Μπένος στην τελετή αναγόρευσής του σε επίτιμο διδάκτορα του Hellenic American University: «Τα όρια του κράτους είναι πεπερασμένα»

«Η μακρά διαδρομή μου στη δημόσια ζωή με δίδαξε ότι τα όρια του κράτους είναι πεπερασμένα. Την απεραντοσύνη τη συναντούμε μόνο στις ψυχές των ανθρώπων, στις συνέργειες και τον εθελοντισμό. Αρκεί να αισθανθούμε ότι ο καθένας από εμάς είναι μια ψηφίδα του ίδιου του κράτους».
Αυτό τόνισε στην ομιλία που εκφώνησε ο Σταύρος Μπένος κατά τη διάρκεια της τελετής αναγόρευσής του σε επίτιμο διδάκτορα του Hellenic American University, από τον πρόεδρο Φοίβο Λεωνίδα Κόσκο και το Διοικητικό Συμβούλιο του πανεπιστημίου.
Ο κ. Μπένος τιμήθηκε το Σάββατο 1 Ιουλίου στο κατάμεστο «αμφιθέατρο» των Σχολείων της Αμερικανικής Κοινότητας στην Αγ. Παρασκευή, για τη γενικότερη συνεισφορά του στην τοπική αυτοδιοίκηση (αποκατάσταση της πληγείσας από το σεισμό Καλαμάτας), στη δημόσια διοίκηση (καθιέρωση των ΚΕΠ) και στον πολιτισμό (Κίνηση Πολιτών «Διάζωμα»). Αναλυτικά η ομιλία του κ. Μπένου έχει ως εξής:
Γεννήθηκα το 1947 στη συνοικία Αγίας Άννας στην Καλαμάτα, μέσα στο άρωμα μιας ανθισμένης πορτοκαλιάς, μα και στην καρδιά του Εμφυλίου. Οι παιδικές μου μνήμες, η παιδική μου ψυχή, είναι γεμάτες με όμορφες εικόνες μα και με περιστατικά ακραίου διχασμού. Εκλέχθηκα δήμαρχος ξαφνικά και αναπάντεχα το 1978, με μεγάλο πρόταγμα τη συμφιλίωση της όμορφης και ιστορικής Καλαμάτας. Αναζήτησα τη συνδρομή πνευματικών ανθρώπων στη διαμόρφωση ιδεών και προτάσεων για το μέλλον της πόλης. Δύο από τους σημαντικότερους διανοούμενους της χώρας, ο συνθέτης Μάνος Χατζιδάκις και ο πολεοδόμος Γρηγόρης Διαμαντόπουλος, αποδέχθηκαν με ενθουσιασμό την πρόσκλησή μου. Ένα ολιστικό πρόγραμμα πολιτιστικής και περιβαλλοντικής αναβάθμισης της πόλης
άρχισε να ξετυλίγεται και να εφαρμόζεται βήμα βήμα. Ετσι γεννήθηκε και συσσωρεύτηκε ένα μεγάλο και ανεκτίμητο πνευματικό κεφάλαιο που με βοήθησε να επουλώσω τις βαθιές πληγές του ιστορικού διχασμού της πόλης μου, μα και να την οδηγήσω στα σύγχρονα ρεύματα της πολεοδομικής της ανασυγκρότησης.
Οδηγός μου, πάντα, η βαθιά πεποίθηση ότι «Ο δήμαρχος ειναι σύμμαχος μόνο με τα όνειρα της πόλης του». Έτσι ήμουν βιωματικά και πνευματικά έτοιμος να αντιμετωπίσω τρεις κύκλους με τρεις «ερειπιώνες» που συνάντησα στη δημόσια πορεία μου:
1ος κύκλος: Ο μεγάλος σεισμός της Καλαμάτας
13-15 Σεπτεμβρίου του 1986 γίνεται ο μεγάλος σεισμός της Καλαμάτας. Μέσα στα συντρίμμια της πρώτης κιόλας νύχτας του σεισμού αναδυόταν μέσα μου η νέα Καλαμάτα. Μέσα από τα ερείπια της πόλης τις πρώτες κιόλας ώρες μετά το σεισμό ξεπήδησαν μέσα μου και οι εικόνες της μελλοντικής πόλης. Εκπονήσαμε με το Γρηγόρη και το Γιώργο Γεννηματά ένα οραματικό και ολιστικό σχέδιο μετασεισμικής ανασυγκρότησης. Το σχέδιο αυτό είχε στο επίκεντρο τους πολίτες της πόλης και τις ανάγκες τους, οικονομικές - κοινωνικές - πολιτιστικές και στεγαστικές βεβαίως.
Το μυστικό της επιτυχίας, μια μόνο λέξη: «Συνεργειες». Έτσι, λοιπόν, μετακινήθηκε το επίκεντρο του σχεδίου ανασυγκρότησης «από τα κτήρια στους ανθρώπους» και με όχημα τις συνέργειες η Καλαμάτα κέρδισε την πιο δύσκολη μάχη της σύγχρονης ιστορίας της.
2ος κύκλος: Η δημιουργία των ΚΕΠ
Το 1998, ως υφυπουργός Δημόσιας Διοίκησης, συναντήθηκα με τον δεύτερο ερειπιώνα: τον ερειπιώνα του κράτους. Είναι οδυνηρή εμπειρία να είσαι καθημερινά αντιμέτωπος με ένα κράτος κατακερματισμένο, γεμάτο αλαζονεία, φυλακές και πελατειακά δίκτυα, εκτροφείο του σύγχρονου τέρατος της δημόσιας ζωής: του λαϊκισμού.
Το μέγα πρόβλημα του ελληνικού κράτους είναι η λειτουργική του ασυνέχεια, η αυταρχική του συμπεριφορά που πολλές φορές συντρίβει την αξιοπρέπεια των πολιτών και καθηλώνει την οικονομία και την ανάπτυξη της χώρας.
Το μεγαλύτερο από όλα τα σύνθετα προβλήματα αυτής της παθογένειας είναι η προσβασιμότητα για τους πολίτες και τον επιχειρηματικό κόσμο. Τα ΚΕΠ, ως προϊόν μακράς βασανιστικής, αλλά και λυτρωτικής βιωματικής και πνευματικής διεργασίας, απαντούν σε αυτό ακριβώς το πρόβλημα: Αποκαθιστούν την προσβασιμότητα - είναι με άλλα λόγια «η δημοκρατία της καθημερινότητας». Το πιο σοβαρό όμως είναι ότι ενοποιούν λειτουργικά το κράτος, και από θραύσματα διάσπαρτων δομικών ερειπίων μεταβαίνουμε στη σύγχρονη εποχή της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης.
3ος κύκλος: Το ταξίδι του «Διαζώματος»
Η τοποθέτησή μου από τον πρωθυπουργό Κ. Σημίτη ως υπουργού Πολιτισμού το 1996 ήταν ό,τι καλύτερο θα μπορούσε να συμβεί στη δημόσια ζωή μου. Πολύ γρήγορα όμως συνειδητοποίησα ότι το μοντέλο διαχείρισης και προστασίας των μνημείων της χώρας είναι κρατικό, δεν είναι δημόσιο.
Τα μνημεία μας είναι δημόσιο και όχι κρατικό αγαθό. Εκεί, λοιπόν, γεννήθηκε μέσα μου η ανάγκη της δημιουργίας ενός κινήματος πολιτών για την καθολική προστασία των μνημείων. Το 2008 στο Μουσείο της Ακρόπολης ξεκίνησε το ταξίδι του το «Διάζωμα», με φιλοδοξία τη μετάβαση από την κρατική αρχαιολογία στη δημόσια αρχαιολογία.
Έτσι, λοιπόν, σήμερα όλοι εμείς οι «διαζωματικοί», αντιμέτωποι με τον τρίτο ερειπιώνα των μνημείων, με όχημα τον πολιτισμό των συνεργειών προσπαθούμε να γίνουμε καταλύτης ανάμεσα στον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα, με στόχο την προσβασιμότητα των μνημείων στην κοινωνία των πολιτών. Με τον τρόπο αυτό πασχίζουμε να φέρουμε τα μνημεία, μετά από υποδειγματική αποκατάσταση, στο κέντρο της ζωής και της βιώσιμης ανάπτυξης.
Απόσταγμα
Η μακρά διαδρομή μου στη δημόσια ζωή με δίδαξε ότι τα όρια του κράτους είναι πεπερασμένα. Την απεραντοσύνη τη συναντούμε μόνο στις ψυχές των ανθρώπων, στις συνέργειες και τον εθελοντισμό. Αρκεί να αισθανθούμε ότι ο καθένας από εμάς είναι μια ψηφίδα του ίδιου του κράτους.
Θέλω να κλείσω με μια φράση, με μια σκέψη που με συγκλόνισε όταν ήμουν έφηβος. Ήταν το παρακάτω απόσπασμα που ακούστηκε κατά την ομιλία του αείμνηστου Τζον Φ. Κένεντι την 20η Γενάρη του 1961: «Αναρωτηθείτε όχι τι μπορεί η πατρίδα σας να κάνει για εσάς, αναρωτηθείτε τι μπορείτε εσείς να κάνετε για την πατρίδα σας».