Οι σειρήνες του «πολέμου» μπορεί να ηχούν αλλά γνωρίζει κανείς τι πρέπει να κάνει;

Στο πλαίσιο της διακλαδικής άσκησης «ΠΑΡΜΕΝΙΩΝ-2018», που σχεδιάζεται και διευθύνεται από το ΓΕΕΘΑ, θα πραγματοποιηθεί σήμερα, Τρίτη (9/10), δοκιμαστική ενεργοποίηση του συνόλου των σειρήνων συναγερμού Πολιτικής Άμυνας, σε όλη την Ελλάδα. Υπάρχουν όμως καταφύγια που θα πρέπει να σπεύσουν οι κάτοικοι της Αθήνας, αν όντως ο συναγερμός αυτός ηχήσει για πραγματική απειλή. Στ' αλήθεια τι θα συμβεί αν μια μέρα χτυπήσουν οι σειρήνες, σε ένα μεγάλο αστικό κέντρο, όπως είναι η Αθήνα;
Με αφορμή αυτή την άσκηση, ένα εύλογο ερώτημα που ανακύπτει σε πολλούς πολίτες είναι σε περίπτωση πολέμου και πραγματικής ενεργοποίησης των σειρήνων συναγερμού, σε ποιες περιοχές έχει η Αττική καταφύγια. Σήμερα, κανείς δεν γνωρίζει το παραμικρό. Καταφύγια δεν υπάρχουν. Μόνο τα παλιά, τα οποία είναι εγκαταλελειμμένα και μη
λειτουργικά.
Το πραγματικό ερώτημα είναι όχι που θα σπεύσουν οι κάτοικοι της Αθήνας για παράδειγμα σε περίπτωση που η απειλή είναι αληθινή, αλλά τι πρέπει να κάνουν, αφού η άσκηση αυτή είναι χωρίς αντικείμενο. Καμία ενημέρωση των πολιτών για το πως θα πρέπει να αντιδράσουν, τι θα πρέπει να κάνουν οι εκπαιδευτικοί στα σχολεία, οι εκατοντάδες χιλιάδες οδηγοί που θα είναι εκείνη την στιγμή στους δρόμους;
Τα παραπάνω ερωτήματα αν και εύλογα δεν έχουν απάντηση ούτε από την αρμόδια κρατική υπηρεσία που ονομάζεται Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας η οποία έχει καταργηθεί και αντικατασταθεί από την Εθνική Υπηρεσία Διαχείρισης Εκτάκτων Αναγκών.

Ας αρκεστούμε όμως να ενημερωθούμε που βρίσκονται στην Αττική τα παλιά και βέβαια χωρίς αντικείμενο και χρησιμότητα καταφύγια.

Στην Αθήνα υπάρχουν αρκετά υπόγεια αντιαεροπορικά καταφύγια της εποχής του Β΄ Παγκοσμίου. Ένα από τα υπόγεια, αντιαεροπορικά καταφύγια της εποχής του Β΄ Παγκοσμίου που υπάρχουν στην Αθήνα είναι στην περιοχή του Λυκαβηττού.

Η στρατιωτική βάση του Λυκαβηττού κατασκευάστηκε πριν από τον πόλεμο του '40 και περιλάμβανε καταφύγιο αλλά και θέσεις πολυβολείων λαξευμένες στο βράχο. Κατά τον πόλεμο χρησιμοποιήθηκε από τους Γερμανούς, ενώ μετά την απελευθέρωση παρέμεινε σε λειτουργία ως το 1970, κι έπειτα εγκαταλείφθηκε. Το υπόγειο καταφύγιο του Λυκαβηττού κατασκευάστηκε γύρω στο 1936, κοντά στη σπηλαιοεκκλησιά των Αγ. Ισιδώρων. Εκτείνεται σε βάθος 100 μέτρων μέσα στο βράχο, διαθέτει δύο εισόδους, και είναι μεγαλύτερο και σε καλύτερη κατάσταση από το γνωστότερο μα εγκαταλειμμένο καταφύγιο του Αρδηττού.



φωτογραφία από την εφημερίδα Εθνος

Και οι δύο είσοδοι, καταλήγουν στην κεντρική μεγάλη αίθουσα όπου και στεγάστηκε το Αρχηγείο Αντιαεροπορικής Άμυνας για τις ανάγκες του πολέμου του 1940. Πιο συγκεκριμένα, η αρχική χρήση του ήταν στρατιωτική και ξεκίνησε όταν εγκαταστάθηκε εκεί το 1936 ή 1937 η Υπηρεσία Επιτήρησης Συναγερμού Αέρος Θαλάσσης και ο Σταθμός Ασυρμάτου, της διεύθυνσης Ραδιοτηλεγραφικής Υπηρεσίας του Πολεμικού Ναυτικού.

Στο κτίριο της οδού Κοραή 4, της Εθνικής Ασφαλιστικής, στα δύο υπόγεια (έξι μέτρα κάτω από την επιφάνεια της γης) οι μηχανικοί Ε. Κριεζής και Α. Μεταξάς είχαν κατασκευάσει τα πιο σύγχρονα αντιαεροπορικά καταφύγια, με μεταλλικές πόρτες (γερμανικής προέλευσης) που έκλειναν αεροστεγώς, αλλά και επικοινωνία μεταξύ των 2 ορόφων με εσωτερικό κλιμακοστάσιο.

Στην Κατοχή εγκαταστάθηκαν στο μέγαρο διάφορες υπηρεσίες των γερμανικών στρατευμάτων κατοχής και η Kommandatur και τα υπόγεια αντιαεροπορικά καταφύγια μετατράπηκαν σε φυλακές.

Άλλες περιοχές όπου υπάρχουν υπόγεια καταφύγια για περιπτώσεις εκτάκτου ανάγκης είναι, στον Πειραιά (Προφ. Ηλίας, Καστέλα, Δραπετσώνα κ.α.), στα νότια προάστια (Ελληνικό, Βούλα, Γλυφάδα), στα βόρεια (Κηφισιά, Παπάγου, Ψυχικό), στο Σούνιο, στη Ραφήνα.

Στα υπόγεια των εγκαταστάσεων του ΠΙΚΠΑ στη Βούλα υπάρχει καταφύγιο σε πάρα πολύ καλή κατάσταση, Διαθέτει διπλή είσοδο (και διπλή έξοδο) προς τους υπόγειους θαλάμους και διαδρόμους, οκτώ δωμάτια και δύο τουλάχιστον φωλιές για πολυβόλα. Τα τοιχώματα είναι κατασκευασμένα από λιθοδομή (πέτρα), ενώ η αψιδωτή (καμπυλωτή) οροφή από σκυρόδεμα (μπετόν). Κοντά στην έξοδο υπάρχει εγκατάσταση μιας τριπλής ανοικτής δεξαμενής νερού, υπάρχει πεπαλαιωμένη ηλεκτρική εγκατάσταση και ίχνη υδραυλικής εγκατάστασης.

Στην ίδια ευρύτερη περιοχή αλλά μέσα στα όρια της Γλυφάδας, υπάρχει ένα ακόμη (δίδυμο) καταφύγιο της εποχής του 1940. Το καταφύγιο της Γλυφάδας είναι σχεδόν πανομοιότυπο με αυτό της Βούλας.

Kαταφύγιο, κρυμμένο στο κέντρο της Καστέλας, που φαίνεται να έχει κατασκευαστεί την εποχή του Μεταξά. Η ιδιαιτερότητά του είναι η εξής: είναι ισόγειο διώροφο, αλλά και υπόγειο ταυτόχρονα, έχοντας κατασκευαστεί στα πρανή ενός υψώματος. Το συγκεκριμένο καταφύγιο καλύπτει σχετικά μικρή επιφάνεια (γι' αυτό και διώροφο) αλλά διαθέτει υδραυλικές εγκαταστάσεις και ρεύμα (βρύσες, τουαλέτες, φωτισμός), που βρίσκονται σε πολύ κακή όμως κατάσταση σήμερα, ερειπωμένα και κατεστραμμένα.Σκάλες συνδέουν τα δύο κύρια επίπεδα μεταξύ τους, αλλά και άλλους συγκεκριμένης σημασίας χώρους του επάνω ορόφου, που βρίσκονται λίγο ψηλότερα (WC, δεξαμενή νερού).

Ένα άλλο υπόγειο πολεμικό καταφύγιο που κατασκευάστηκε για τις ανάγκες του Β΄ παγκοσμίου βρίσκεται στον λόφο του Προφήτη Ηλία. Είναι ένα μικρό αντιαεροπορικό καταφύγιο, χωρίς ιδιαίτερα μεγάλους χώρους, αφού στην ίδια περιοχή υπάρχει και το προηγούμενο της Καστέλας, με το οποίο μοιάζουν κατασκευαστικά (όχι αρχιτεκτονικά), αλλά αυτό εδώ δεν διατηρεί τις εγκαταστάσεις του (υδραυλικά, ηλεκτρικά κλπ.). Τα τοιχώματα των στοών του είναι λιθόκτιστα και η οροφή τους τοξωτή από μπετόν. Στους υπόγειους διαδρόμους καταλήγουν περίπου 50 σκαλοπάτια, που οδηγούν γύρω στα 10-12 μέτρα κάτω από την επιφάνεια.

Ανάμεσα σε αυτά τα καταφύγια υπάρχουν μερικά όπως της «Μεγάλης Βρετανίας», του Μεγάρου της Εθνικής Ασφαλιστικής, της Τραπέζης της Ελλάδος, του Μετοχικού Ταμείου Στρατού και το υπόγειο του Μεγάρου του Αρείου Πάγου.

Το 1999 υπολογιζόταν ότι στην Ελλάδα σώζονταν περίπου 200 δημόσια καταφύγια αλλά δεν υπάρχει καμία επίσημη καταγραφή τους από την Πολιτική Προστασία.

Εν κατακλείδι τα παραπάνω καταφύγια είναι απλά «αρχαιολογικοί χώροι» χωρίς καμία χρησιμότητα. Οι σειρήνες της Πολιτικής Προστασίας στις ανεπτυγμένες χώρες δεν είναι μόνο για πολεμική απειλή αλλά και για φυσικές καταστροφές. Φαινόμενα που για τα οποία θα πρέπει να προετοιμαστούμε, όπως αποδεικνύει η φύση κάθε χρόνο και περισσότερο. Άρα καλές οι ασκήσεις με τις σειρήνες να ηχούν αλλά πότε θα έχουν κάποια χρησιμότητα. Μήπως δεν λείπουν στην χώρα οι σειρήνες, αλλά ο σχεδιασμός αντιμετώπισης έκτακτων αναγκών. dikaiologitika