Εικοσιπέντε χρόνια από τότε που έφυγε η Μελίνα...

Η Μελίνα του «Ποτέ την Κυριακή» που αναστάτωσε τις Κάννες με το συρτάκι, η Μελίνα του αντιδικτατορικού αγώνα που ενόχλησε τους συνταγματάρχες σε βαθμό που της αφαίρεσαν την ιθαγένεια, η Μελίνα των Γλυπτών του Παρθενώνα που διεκδίκησε την επιστροφή τους μέχρι το θάνατο της, η Αμαλία - Μαρία (όπως τη βάφτισαν) Μερκούρη, η υπουργός Πολιτισμού των κυβερνήσεων του Ανδρέα Παπανδρέου.
Τη Μελίνα Μερκούρη, την Ευρωπαία που γεννήθηκε και πέθανε Ελληνίδα, που έλαμψε στο θέατρο και τον κινηματογράφο, που η χούντα της αφαίρεσε την ελληνική ιθαγένεια για τον αντιδικτατορικό της αγώνα, τη γυναίκα που οραματίστηκε την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα, άντεξε 16 ανασχηματισμούς ως υπουργός Πολιτισμού των κυβερνήσεων Ανδρέα Παπανδρέου και ίδρυσε τα Δημοτικά Περιφερειακά
Θέατρα, τη Μελίνα, όπως έγινε γνωστή εντός και εκτός συνόρων και για χάρη της το Μπρόντγουεϊ κράτησε κλειστά τα θέατρά του, τιμά το υπουργείο Πολιτισμού με σειρά εκδηλώσεων, με αφορμή τα 25 χρόνια από τον θάνατό της, που συμπληρώνονται σήμερα 6 Μαρτίου.

Μελίνα, η Ελληνίδα που συγκίνησε τον κόσμο
Η Μελίνα Μερκούρη, η Ελληνίδα που συγκίνησε τον κόσμο υπήρξε μία από τις κορυφαίες φυσιογνωμίες του ελληνικού θεάτρου και κινηματογράφου και ηγετική μορφή του αντιδικτατορικού αγώνα.
Ήταν η γυναίκα που έκανε γνωστή στα πέρατα του κόσμου την Ελλάδα όσο καμία άλλη. Η Μελίνα του «Ποτέ την Κυριακή» που αναστάτωσε τις Κάννες με το συρτάκι, η Μελίνα του αντιδικτατορικού αγώνα που ενόχλησε τους συνταγματάρχες σε βαθμό που της αφαίρεσαν την ιθαγένεια, η Μελίνα των Γλυπτών του Παρθενώνα που διεκδίκησε την επιστροφή τους μέχρι το θάνατο της, η Αμαλία -- Μαρία (όπως τη βάφτισαν) Μερκούρη, η υπουργός Πολιτισμού των κυβερνήσεων του Ανδρέα Παπανδρέου.
Σπάνια ένας άνθρωπος, μόνο με το μικρό του όνομα, μένει στη συνείδηση του κόσμου και η Μελίνα Μερκούρη το είχε καταφέρει. Ήταν η Μελίνα της «Στέλλας», η Ίλια στα «Παιδιά του Πειραιά», η «Μήδεια», η «Φαίδρα», η παρηκμασμένη σταρ Αλεξάνδρα ντελ Λάγκο στο θεατρικό «Γλυκό πουλί της νιότης».
«Στέλλα», «Φαίδρα», «Ilya darling»
Γεννημένη τον Οκτώβριο του 1920 η Μελίνα Μερκούρη ήταν η αγαπημένη εγγονή του δημάρχου Αθηναίων Σπύρου Μερκούρη και κόρη του βουλευτή της ΕΔΑ και υπουργού Σταμάτη Μερκούρη.

Σπούδασε θέατρο στη Δραματική Σχολή του Εθνικού (1943-46) και έκανε το ντεμπούτο της στη σκηνή το 1945 με το ρόλο της Λαβίνια στο έργο του Ευγένιου Ο' Νηλ «Το πένθος ταιριάζει στην Ηλέκτρα» (θίασος Κατερίνας, θέατρο «Κεντρικόν»).. Η πρώτη της όμως μεγάλη επιτυχία έρχεται με το «Λεωφορείον ο πόθος» του Τένεσι Ουίλιαμς, παράσταση του «θεάτρου τέχνης», όπου ερμηνεύει τον ρόλο της Μπλάνς Ντιμπουά (1949). Συνεχίζει τη συνεργασία της με τον Κάρολο Κουν και το «Θέατρο Τέχνης» και εμφανίζεται σε έργα των Άλντους Χάξλεϊ, Άρθουρ Μίλερ, Φίλιπ Τζόρνταν και Αντρέ Ρουσέν.

Ακολουθεί μια περίοδος που ζει στο Παρίσι, όπου εμφανίζεται σε μπουλβάρ των Ζακ Ντεβάλ και Μαρσέλ Ασάρ. Εκεί γνωρίζει τον Ζαν Κοκτώ, τον Ζαν Πωλ Σαρτρ, την Κολέτ και τη Φρανσουάζ Σαγκάν. Το 1953 παίρνει το έπαθλο «Μαρίκα Κοτοπούλη».
Δύο χρόνια αργότερα, με την επιστροφή της στην πατρίδα, της γίνεται η πρόταση να πρωταγωνιστήσει στη «Στέλλα» του Μιχάλη Κακογιάννη. Η εμφάνισή της στο φεστιβάλ Καννών το 1956 θα είναι μοιραία, αφού εκεί θα γνωρίσει τον Αμερικανό σκηνοθέτη Ζυλ Ντασσέν, κατοπινό σύντροφό της διά βίου, ο οποίος και τη σκηνοθέτησε στις ταινίες «Ποτέ την Κυριακή» (1960), «Φαίδρα» (1962), «Τοπκαπί» (1964) και «A Dream of Passion» (1978).
Με τον ρόλο της Ίλια στο «Ποτέ την Κυριακή» αλλά και τη θεατρική μεταφορά του έργου στη Νέα Υόρκη - Ilya darling, η Μελίνα Μερκούρη αποκτά πλέον διεθνή φήμη. Για τη συμμετοχή της στην ταινία θα πάρει στις Κάννες το βραβείο γυναικείας ερμηνείας (μαζί με την Ζαν Μορό για το Moderato Cantabile).

Η Μελίνα Μερκούρη πάλεψε για την ανατροπή της χούντας από το εξωτερικό όπου βρισκόταν. Για την αντιδικτατορική της δράση, η χούντα θα της αφαιρέσει την ελληνική ιθαγένεια στις 12 Ιουλίου του 1967. Εκείνη θα απαντήσει με το ιστορικό πλέον: «Γεννήθηκα Ελληνίδα και θα πεθάνω Ελληνίδα».
Με την αποκατάσταση της Δημοκρατίας γύρισε στην Ελλάδα και πολιτεύτηκε. Εκλέχθηκε με το ΠΑΣΟΚ το 1981 και ανέλαβε καθήκοντα υπουργού Πολιτισμού, αξίωμα που διατήρησε ως το τέλος της πρώτης οκταετίας των κυβερνήσεων Παπανδρέου.
Στην είδηση του θανάτου της, στις 6 Μαρτίου του 1994, ο διεθνής Τύπος προέβη σε αναλυτικά αφιερώματα για τη ζωή της, ενώ στο Μπρόντγουεϊ τα θέατρα παρέμειναν κλειστά την ώρα που πάνω από ένα εκατομμύριο συγκινημένοι πολίτες την συνόδευαν στην τελευταία της κατοικία, στο Α΄ Νεκροταφείο. Κηδεύτηκε με τιμές αρχηγού κράτους.
ΑΠΕ-ΜΠΕ