24 Οκτωβρίου 1963: O Γιώργος Σεφέρης κερδίζει το Νόμπελ Λογοτεχνίας

Σαν σήμερα πριν από 52 χρόνια, ο μεγάλος ποιητής μας Γιώργος Σεφέρης τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας.
Λίγο μετά την ανακοίνωση της Σουηδικής Ακαδημίας, ο Έλληνας ποιητής δηλώνει: «Διαλέγοντας έναν Έλληνα ποιητή για το βραβείο Νομπέλ, νομίζω πως η Σουηδική Ακαδημία θέλησε να εκδηλώσει την αλληλεγγύη της με τη ζωντανή πνευματική Ελλάδα. Εννοώ: αυτή την Ελλάδα για την οποία τόσες γενεές αγωνίστηκαν, προσπαθώντας να κρατήσουν ό,τι ζωντανό από τη μακριά παράδοση της. Νομίζω, ακόμη, ότι η Σουηδική Ακαδημία θέλησε να δείξει πως η σημερινή ανθρωπότητα χρειάζεται και την ποίηση - κάθε λαού - και το ελληνικό πνεύμα».

Ανάμεσα στους υποψηφίους συγγραφείς για Νόμπελ ήταν πολύ ισχυρά ονόματα, όπως ο Πάμπλο Νερούδα, του Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ, η Νέλι Σακς, ο Σαρλ Ντε Γκωλ και ο Σάμιουελ Μπέκετ. Ωστόσο, η τελική τριάδα πριν την απόφαση είχε διαμορφωθεί ανάμεσα στον Σεφέρη , τον Ώντεν και τον Νερούδα. Όταν πριν δύο χρόνια, το χειμώνα του 2013 δώθηκε πρόσβαση στα πρακτικά της επιτροπής , φάνηκε οτι ο τότε γραμματέας της Σουηδικής επιτροπής, Άντερς Όστερλουντ, είχε τις «δικές του», προσωπικές απόψεις για κάποιους απο τους υποψηφίους. Είχε απορίψει τον Μπέκετ ως «μηδενιστή» και «καταθληπτικό», είχε χαρακτηρίσει τον Νερούδα «κομμουνιστή» διερωτώμενος εάν «οι κομμουνιστικές τάσεις του συνάδουν με τους σκοπούς του βραβείου», τον Ναμπόκοφ «ανήθικο».

Ο Γιώργος Σεφέρης απαγγέλει ποιήματα του
Ο Σεφέρης αποτέλεσε για την Ακαδημία το ιδανικό του κλασσικισμού, η απονομή του νόμπελ απέδιδε κατά τον Όστερλουντ όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στα πρακτικά ένα «φόρο τιμής» σ΄αυτό που αντιπροσωπεύει η Ελλάδα για τον Ευρωπαικό πολιτισμό, ένα φόρο τιμής «για το υπέροχο λυρικό ύφος του, που είναι εμπνευσμένο από ένα βαθύ αίσθημα για το ελληνικό πολιτιστικό ιδεώδες».

Στη πραγματικότητα, η ποιητική αξία του Σεφέρη θα πρέπει να μετρηθεί πέρα απο τους χαρακτηρισμούς ,τις πολιτικές και κοινωνικές ιδεοληψίες προς τους «αντιπάλους» του εκείνη την περίοδο. Η γραφή του είναι μοντέρνα τα ποιηματά του σκοτεινά, «κρυπτικά», η πάλη ανάμεσα στο φώς και το σκοτάδι κυριαρχεί. «Ο Γ. Σεφερης έθεσε τη βάση για την ελεύθερη ποίηση», θα πει γι' αυτόν ο Οδυσσέας Ελύτης.

Ο Γιώργος Σεφέρης με την
σύζηγο του Μάρω

Κατά την παραλαβή του Νόμπελ, ο ίδιος ο ποιητής αναφέρει : 

«Ανήκω σε μια χώρα μικρή. Ένα πέτρινο ακρωτήρι στη Μεσόγειο, που δεν έχει άλλο αγαθό παρά τον αγώνα του λαού του, τη θάλασσα και το φως του ήλιου. Είναι μικρός ο τόπος μας, αλλά η παράδοσή του είναι τεράστια και το πράγμα που τη χαρακτηρίζει είναι ότι μας παραδόθηκε χωρίς διακοπή. Η ελληνική γλώσσα δεν έπαψε ποτέ της να μιλιέται… Άλλο χαρακτηριστικό αυτής της παράδοσης είναι η αγάπη της για την ανθρωπιά. Κανόνας της είναι η δικαιοσύνη… Πιστεύω πως τούτος ο σύγχρονος κόσμος όπου ζούμε, ο τυραννισμένος από το φόβο και την ανησυχία, τη χρειάζεται την ποίηση. Η ποίηση έχει τις ρίζες της στην ανθρώπινη ανάσα – και τι θα γινόμασταν αν η πνοή λιγόστευε; Πρέπει ν’ αναζητήσουμε τον άνθρωπο, όπου και να βρίσκεται».

Δήλωση του ποιητή στο BBC ενάντια στη Χούντα
Tο 1966 εκδίδει το «Τρία Κρυφά Ποιήματα», ένα έργο αργιστουργηματικό , γεμάτο βάθος ενώ όταν το 1967 επιβάλλεται η δικτατορία των συνταγματαρχών στη χώρα αποφασίζει ένα χρόνο αργότερα να αναγνώσει ένα μήνυμα κατά της χούντας μέσω του ραδιοφωνικού σταθμού BBC. Ακολουθεί η παύση του από πρέσβης επί τιμή, ενώ του απαγορεύεται να κάνει χρήση του διπλωματικού του διαβατηρίου. Το 1971 γράφει το τελευταίο του ποίημα με τίτλο Επί ασπαλάθων. Στις 20 Σεπτεμβρίου 1971, έκλεισε τα μάτια του για πάντα. H κηδεία του σπουδαίου ποιητή στάθηκε ως μια έκφραση ελευθεροφροσύνης του λαού, ο οποίος είχε συγκεντρωθεί κατά χιλιάδες για να τον «αποχαιρετήσει» και να το συνοδεύσει στην τελευταία του κατοικία.
Πηγή: iefimerida