Κτηματολόγιο: Φρένο σε αγοραπωλησίες και μεταβιβάσεις για μη δηλωμένα ακίνητα

Ακόμα και σε πλήρη ακύρωση μπορεί να οδηγηθούν τα πρόστιμα για τις μη υποβολή δηλώσεων κτηματογράφησης, η επιβολή των οποίων σε πρώτο στάδιο «παγώνει» έως και το τέλος του 2022 χωρίς όμως να είναι βέβαιο ότι θα... ξαναζεσταθεί στη συνέχεια κυρίως εξαιτίας των έως τώρα επιδόσεων της κτηματογράφησης. Το φρένο που έβαλε η πανδημία στις δηλώσεις ιδιοκτησίας σε συνδυασμό με την μεταφορά της αρμοδιότητας του Κτηματολογίου από το υπουργείο Περιβάλλοντος στο υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης αλλά και το γεγονός ότι περίπου 1 στις 3 ιδιοκτησίες του τρέχοντος προγράμματος κτηματογράφησης δεν είναι πλήρως δηλωμένη (είτε είναι αδήλωτη είτε απαιτούνται συμπληρωματικές δηλώσεις), οδηγεί σε αλλαγή πολιτικής.
Κτηματολόγιο: Τι ορίζει η τροπολογία του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης
Ετσι, αφενός δε θα ξεκινήσει η επιβολή των εν λόγω προστίμων τα οποία αν και θεσπισμένα από το 1995 δεν έχουν εφαρμοστεί ποτέ, ενώ εκτιμάται ότι θα συμπαρασύρουν και τα οφειλόμενα παλαιά τέλη κτηματογράφησης (35 ή 20 ευρώ ανά δικαίωμα) αλλά και τα αναλογικά τέλη ύψους ένας τοις χιλίοις από τα 20.000 ευρώ και πάνω, τα οποία εξετάζεται να μην αναζητηθούν.
Το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης φαίνεται ότι αλλάζει εντελώς ρότα με αποτέλεσμα όχι μόνο να μην ενεργοποιηθούν τα πρόστιμα για τη μη υποβολή δήλωσης εντός του καλοκαιριού – όπως προβλεπόταν από την τελευταία νομοθετική ρύθμιση – αλλά να ακολουθηθούν άλλα μέσα πίεσης για τους ιδιοκτήτες.
Ετσι, σύμφωνα με την τροπολογία που κατατέθηκε στη Βουλή ορίζεται ότι:

• η έκδοση της υπουργικής απόφασης για την έναρξη της περιόδου επιβολής προστίμων μετατίθεται για το τέλος του 2022 αφήνοντας προθεσμία 1,5 έτους στους πολίτες να δηλώσουν τις ιδιοκτησίες τους.
• οι ιδιοκτήτες δε θα μπορούν να προχωρήσουν σε καμία δικαιοπραξία επί των ακινήτων τους (αγοραπωλησία, μεταβίβαση, κλπ) ή να εκδώσουν οικοδομική άδεια στο όνομά τους γι΄αυτά εφόσον αυτά δεν έχουν δηλωθεί προηγουμένως στο Κτηματολόγιο.

Παράλληλα και για να μην οδηγηθεί σε μία νέα μετάθεση η ολοκλήρωση του έργου του κτηματολογίου στην Ελλάδα με νομοσχέδιο που θα ακολουθήσει θα αποσυνδέεται πλήρως η κτηματογραφηση από τις εκκρεμότητες και την εξέταση των ενστάσεων ώστε να καθίσταται μερικά περαιωμένο.
Ουσιαστικά με τις νέες ρυθμίσεις θα δίνεται η δυνατότητα «μερικής περαίωσης» της κτηματογράφησης μιας περιοχής ώστε τα «καθαρά» ακίνητα που βρίσκονται σε αυτήν να μπορούν να καταχωρηθούν στο Κτηματολόγιο μετά την ανάρτηση, ακόμα και αν δεν έχει εκδικαστεί το σύνολο των αιτήσεων και των αντίθετων απόψεων που αφορούν τα δηλωθέντα ακίνητα της συγκεκριμένης περιοχής.
Με τον τρόπο αυτό το υπουργείο προσπαθεί να ξεπεράσει το σκόπελο των περίπου 200.000 ενστάσεων που λιμνάζουν ο αριθμός των οποίων αναμένεται να πολλαπλασιαστεί φτάνοντας ακόμα και το 1 εκατομμύριο στο τέλος αυτού του προγράμματος, αλλά και των περίπου 170.000 ακινήτων «αγνώστου ιδιοκτήτη», τα οποία κινδυνεύουν να περιέλθουν στην κυριότητα του Ελληνικού Δημοσίου.
Να σημειωθεί μάλιστα ότι ο αριθμός των αδήλωτων γεωτεμαχίων εκτιμάται ότι μπορεί να εκτοξευθεί καθώς το τρέχον πρόγραμμα κτηματογράφησης αφορά αγροτικές περιοχές και όχι ακίνητα υψηλής αξίας σε μεγάλες πόλεις με αποτέλεσμα πολλοί ιδιοκτήτες να εμφανίζονται ακόμα απρόθυμοι να τα δηλώσουν.
Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία του προγράμματος κτηματογράφησης περίπου το 64% των δικαιωμάτων έχει δηλωθεί. Ωστόσο υπάρχουν αρκετές περιοχές, στις οποίες το ποσοστό των δηλώσεων είναι πολύ μικρότερο και δε φτάνει καν το 50% με αποτέλεσμα η κτηματογράφηση να θεωρείται ακόμα ελλιπέστατη.
Συγκεκριμένα, το ποσοστό συλλογής με έγκυρα δικαιώματα είναι μόλις:
34,28% στη μελέτη για την περιφέρεια Δυτικής Αττικής και Νήσων Αττικής.
40,24% στη μελέτη της Λήμνου και της Λέσβου.
47,7% στη Ζάκυνθο, την Κεφαλλονιά και την Ιθάκη.
49,58% στη Λακωνία
49,93% στη Σάμο – Χίο – Ικαρία
53,15% στην Ηλεία
54,55% στην Αργολίδα – Κορινθία.
Παράλληλα σε ορισμένες περιοχές, υπάρχουν ιδιοκτησίες που δηλώθηκαν με εκκρεμότητες με τα μεγαλύτερα ποσοστά να αφορούν τις Περιφερειακές Ενότητες Λασιθίου (8,77%), Λήμνου – Λέσβου (7,7%) και Ιωαννίνων (7,3%).
Υπενθυμίζεται ότι τον Ιούλιο αρχίζει η συλλογή δηλώσεων στις Κυκλάδες και το Ρέθυμνο, τον Αύγουστο σε τμήμα των Χανίων και του Ηρακλείου ενώ για τον ερχόμενο Δεκέμβριο έχει προγραμματιστεί η συλλογή δηλώσεων για Κέρκυρα και Θεσπρωτία.
Να σημειωθεί ότι με την τροπολογία που έχει κατατεθεί στη Βουλή ορίζεται επίσης ότι στο εξής οι παρατάσεις της περίοδου κτηματογράφησης δε θα απαιτούν την έκδοση υπουργικής απόφασης, αλλά θα αποφασίζονται και θα ανακοινώνονται απευθείας από τον φορέα του Ελληνικού Κτηματολογίου.
Τι ισχύει με τα πρόστιμα και τα τέλη παλαιών προγραμμάτων κτηματογράφησης
Βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας, το πρόστιμο – αν και όποτε επιβληθεί - για τη μη υποβολή δήλωσης ακινήτου υπολογίζεται αναλογικά με την αντικειμενική αξία των ακινήτων καθώς και το χρόνο καθυστέρησης υποβολής της δήλωσης σε σχέση με την προθεσμία. Το πρόστιμο ισχύει και για ιδιοκτησίες σε αγροτικές περιοχές, ενώ το ύψος του δεν μπορεί να είναι κατώτερο των 300 και ανώτερο των 2.000 ευρώ. Το ποσό αυτό προσαυξάνεται, ανάλογα με τον χρόνο καθυστέρησης υποβολής της δήλωσης.
Το συγκεκριμένο πρόστιμο δεν είναι η μοναδική σχετιζόμενη με το Κτηματολόγιο εκκρεμής επιβάρυνση καθώς εξακολουθούν να βρίσκεται στον αέρα το θέμα της πληρωμής των τελών κτηματογράφησης (35 ή 20 ευρώ ανά δικαίωμα) και των αναλογικών τελών ύψους ένας τοις χιλίοις από τα 20.000 ευρώ και πάνω.
Υπενθυμίζεται ότι τα ακίνητα, για τα οποία δεν είχε εισπραχθεί τέλος κτηματογράφησης είναι περίπου 6,7 εκατομμύρια και βρίσκονται σε περιοχές της Αττικής, της Θεσσαλονίκης, της Πάτρας, της Λάρισας, του Ηρακλείου και των Ιωαννίνων.
Σε εκείνη την «πρώτη γενιά» κτηματογραφήσεων, που διενεργήθηκε πιλοτικά από το 1995 και χρηματοδοτήθηκε με κοινοτικά κονδύλια, δεν εισπράχθηκαν τέλη Κτηματολογίου, καθώς αυτό δεν προβλεπόταν στην τότε νομοθεσία.
Οσο για το αναλογικό τέλος, αφορά τις κτηματογραφήσεις που πραγματοποιήθηκαν από το 2008 και μετά, για τις οποίες καταβλήθηκε μεν το τέλος κτηματογράφησης των 35 ή των 20 ευρώ αναλόγως της ιδιοκτησίας, αλλά απομένει η πληρωμή ενός αναλογικού τέλους ίσου με το ένα τοις χιλίοις επί της πέραν των 20.000 ευρώ αντικειμενικής αξίας του ακινήτου, που θα προκύπτει από την τιμή ζώνης, την παλαιότητα και τον όροφο.
Το τέλος αυτό αφορά περίπου 1 εκατομμύριο ιδιοκτησίες. Δεν επιβαρύνει όσους διαθέτουν ακίνητα μικρότερης των 20.000 ευρώ αντικειμενικής αξίας, ενώ το ανώτατο ύψος του δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 900 ευρώ.  ethnos.gr