Έλλειψη σιδήρου: Τα συμπτώματα που πρέπει να γνωρίζουμε

Παρότι ο σίδηρος είναι "πολύτιμο μέταλλο" για το σώμα μας, περισσότερο οι γυναίκες και τα παιδιά παρουσιάζουν έλλειψη.
Ας μιλήσουμε ξεκάθαρα: Χωρίς επαρκείς ποσότητες σιδήρου, το σώμα μας δεν μπορεί να λειτουργήσει κανονικά. Ο σίδηρος είναι ένα απαραίτητο μέταλλο ζωτικής σημασίας για την παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων και για την καλή λειτουργία της καρδιάς και των μυών. Είναι επίσης σημαντικός για το ανοσοποιητικό μας σύστημα, για να λειτουργεί αποτελεσματικά ο εγκέφαλος και για να έχουμε ενέργεια για τις καθημερινές μας δραστηριότητες. Η Παγκόσμια Ημέρα Ενημέρωσης για τη Σιδηροπενία, στις 26 Νοεμβρίου, είναι μια εξαιρετική αφορμή για να ενημερωθούμε κι εμείς περισσότερο γι' αυτό το το "πολύτιμο μέταλλο" και το ρόλο του στην υγεία μας.
Τι είναι η σιδηροπενία και η σιδηροπενική αναιμία
Μιλάμε για σιδηροπενία, έλλειψη σιδήρου δηλαδή, όταν δεν υπάρχουν επαρκή αποθέματα σιδήρου στον οργανισμό μας. Πρόκειται για μία κατάσταση που ανάλογα με τη βαρύτητά της μπορεί να επηρεάσει σημαντικά όλες τις λειτουργίες του οργανισμού. Μάλιστα, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η σιδηροπενία μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της λειτουργικότητας έως και 30%.
Η έλλειψη σιδήρου είναι ο βασικός παράγοντας για την αναιμία, όταν δηλαδή τα επίπεδα του σιδήρου στον οργανισμό είναι τόσο χαμηλά όπου δεν μπορεί πλέον να παράγει αρκετή αιμοσφαιρίνη για τη δημιουργία υγιών ερυθρών αιμοσφαιρίων.
Υπάρχει όμως μία κλινική διαφορά ανάμεσα τη σιδηροπενία και τη σιδηροπενική αναιμία, αφού το να έχει κανείς χαμηλό σίδηρο δεν σημαίνει ότι έχει και σιδηροπενική αναιμία. Η διάγνωση γι’ αυτής της μορφής την αναιμία γίνεται μια αιματολογική εξέταση που θα σας συστήσει ο γιατρός σας εάν το κρίνει απαραίτητο.
"Γιατί δεν έχω επαρκή σίδηρο;"
Τα αίτια για την ανεπάρκεια σιδήρου μπορεί να είναι πολλά. Κάποια από τα πιο συνηθισμένα είναι τα παρακάτω:

• Απώλεια αίματος λόγω της περιόδου στις γυναίκες. Οι γυναίκες που έχουν έμμηνο ρύση χρειάζονται διπλάσια ποσότητα σιδήρου συγκριτικά με τις γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση.
• Διατροφικές συνήθειες. Άνθρωποι που αποφεύγουν τις ζωικής προέλευσης τροφές είναι πιο πιθανό να παρουσιάσουν σιδηροπενία. Το κόκκινο κρέας, τα αβγά αλλά και τα όσπρια, φυλλώδη λαχανικά, οι ξηροί καρποί και σπόροι είναι καλές πηγές διατροφικού σιδήρου.
• Φλεγμονή που σχετίζεται με ορισμένες μακροχρόνιες παθήσεις, όπως η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου, η χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια και η χρόνια νεφρική νόσος, καταστάσεις που μπορεί να μειώσουν την απορρόφηση του σιδήρου από το έντερο.
• Φάσεις ανάπτυξης όπου είναι αυξημένες οι απαιτήσεις για σίδηρο. Αυτές περιλαμβάνουν την εγκυμοσύνη, τη βρεφική ηλικία (παιδιά κάτω των πέντε ετών) και την εφηβεία.
• Τέλος, ορισμένα φάρμακα όπως εκείνα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της χρόνιας καρδιακής ανεπάρκειας ή νεφρικής νόσου μπορεί να οδηγήσουν σε σιδηροπενία.

Τα συμπτώματα από την έλλειψη σιδήρου
Η ανεπάρκεια σιδήρου μπορεί να εκδηλωθεί με μια σειρά συμπτωμάτων, περισσότερο ή λιγότερο έντονων ανάλογα. Τα συμπτώματα αυτά από μόνα τους δεν οδηγούν σε διάγνωση καθώς αυτό μπορεί να γίνει μόνο από τον γιατρό μας σε συνδυασμό με τις κατάλληλες αιματολογικές εξετάσεις.

• Αίσθημα κόπωσης: Η κούραση μπορεί να είναι σωματική αλλά και διανοητική, με δυσκολία συγκέντρωσης ή κακή διάθεση.
• Σύνδρομο ανήσυχων ποδιών: Εάν κάποιες στιγμές νιώθετε έντονη την ανάγκη να κινήσετε τα πόδια σας ενώ ξεκουράζεστε, αυτό μπορεί να συνδέεται με ανεπάρκεια σιδήρου στον οργανισμό.
• Ευαισθησία στο κρύο: Οι άνθρωποι με χαμηλό σίδηρο έχουν συνήθως παγωμένα άκρα ή κρυώνουν περισσότερο σε σχέση με τους γύρω τους.
• Τριχόπτωση: Παρότι σε κάποιες φάσεις η αυξημένη τριχόπτωση είναι φυσιολογική, όπως το φθινόπωρο ή μετά την κύηση στις γυναίκες, εάν χάνετε τούφες μαλλιών ή παραπάνω μαλλιά από το κανονικό, αυτό ίσως είναι ένδειξη ανεπάρκειας σιδήρου.
• Αλλαγή στο σχήμα των νυχιών ή εύθραυστα νύχια: Εάν τα νύχια σας εμφανίζουν ανωμαλίες στο χρώμα, το σχήμα και την υφή, αυτό θα μπορούσε να υποδηλώνει έλλειψη σιδήρου.
• Χλωμό δέρμα: Η χλωμάδα αυτή είναι πιο αισθητή στο πρόσωπο, τα νύχια, το εσωτερικό του στόματος και το περίγραμμα των ματιών.
• Ευαισθησία σε λοιμώξεις και συχνοί πονοκέφαλοι: Εάν ο οργανισμός σας δεν διαθέτει επαρκή ποσότητα σιδήρου, τότε ενδέχεται να αποκτήσετε ευαισθησία σε επανεμφανιζόμενες λοιμώξεις, όπως το κοινό κρυολόγημα. Επίσης, εάν οι πονοκέφαλοί σας έχουν γίνει συχνότεροι ή πιο σοβαροί, θα πρέπει να απευθυνθείτε στον γιατρό σας για να ελέγξει μεταξύ άλλων και τα επίπεδα σιδήρου σας.

Τι μπορείτε να κάνετε
Εάν οι εξετάσεις και ο γιατρός σας υποδείξουν ανεπάρκεια σιδήρου, τότε θα σας συστήσει την κατάλληλη για εσάς αγωγή που συνήθως περιλαμβάνει αναπλήρωση σιδήρου με τη μορφή συμπληρώματος από το στόμα είτε ενδοφλέβια. Για να προλάβετε τη σιδηροπενία, φροντίστε να ακολουθείτε μια ισορροπημένη διατροφή, που θα περιλαμβάνει όλες τις διατροφικές κατηγορίες. Η συμβουλή ενός διαιτολόγου θα μπορούσε να σας βοηθήσει, ειδικά αν αποφεύγετε τροφές όπως το κρέας.