Ποια ξύλα είναι «ακατάλληλα» για το τζάκι, πως να προστατέψουμε την υγεία μας

Η επικινδυνότητα για την υγεία μας από τα μικροσωματίδια και τις ουσίες που εκλύονται από το κάψιμο των ξύλων του τζακιού δεν είναι μια νέα διαπίστωση.
Η θερμοκρασία πέφτει και ο καιρός γίνεται πιο κρύος. Αν σχεδιάζουμε λοιπόν τις επόμενες μέρες να ανάψουμε το τζάκι πρέπει να γνωρίζουμε κάποιες βασικές αρχές ως προς τι μπορούμε ή όχι να καίμε στο τζάκι μας.
Όπως για παράδειγμα πως δεν πρέπει να καίμε σκουπίδια ή ξύλο με επίστρωση λούστρου και βαφή. Αν γίνει αυτό μπορεί να απελευθερωθούν στον αέρα τοξικές ή επιβλαβείς χημικές ουσίες που θα εισπνεύσουμε εμείς και η οικογένειά μας. Παρακάτω μπορούμε να δούμε ποια καυσόξυλα ΔΕΝ πρέπει να αγοράζουμε.
Τα ακατάλληλα ξυλα για τζάκι δημιουργούν εσωτερική ρύπανση στο χώρο μας. Σκεφτείτε πώς ένα παραδοσιακό τζάκι απελευθερώνει στην ατμόσφαιρα 30 φορές περισσότερο όγκο σωματιδίων από όσο ένας πολύ καλά συντηρημένος καυστήρας πολυκατοικίας που εξυπηρετεί 25 διαμερίσματα.
Γι' αυτό λοιπόν αυτά είναι τα ξύλα που δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να καίμε:
Χλωρά ξύλα
Όταν κόβεται ένα ζωντανό δέντρο, είναι πολύ σημαντικό να γωρίζουμε πως το ξύλο πρέπει να ωριμάσει ή να στεγνώσει για τουλάχιστον έξι έως εννέα μήνες πριν αυτό καεί. Το φρεσκοκομμένο ξύλο είναι υγρό και εξαιρετικά δύσκολο να ανάψει. Αλλά ακόμη κι αν αυτό ανάψει καίγεται πολύ γρήγορα και καπνίζει φρικτά με πολύ άσχημα αποτελέσματα. Πώς να το ελέγξεις: εάν ο φλοιός του είναι κολλημένος στο ξύλο ή είναι υγρό το ξύλο κάτω από αυτόν είναι ένα πολύ κακό σημάδι και πρέπει να το αποφύγουμε.
Αποφεύγουμε τα μεγάλα ξύλα
Δεν αγοράζουμε πολύ μεγάλα καυσόξυλα που συχνά δεν χωρούν κιόλας εύκολα μέσα στο τζάκι μας. Εάν έχουν μεγάλη διάμετρο πρέπει να κοπούν πριν μπορέσουμε να τα χρησιμοποιήσουμε. Η κοπή ξύλων είναι μια καλή άσκηση αν αυτός είναι ο στόχος σας, αλλά αν θέλετε απλώς να ανάψετε φωτιά τότε είναι σίγουρα εμπόδιο και μεγάλη σπατάλη χρόνου.
Ξύλο που δεν ξέρετε την προέλευσή του
Ρωτάμε τον πωλητή πού κόπηκε το ξύλο. Εάν κόπηκε ή αποθηκεύτηκε πολύ μακριά από την περιοχή μας, καλύτερα να μην προχωρήσουμε σε αγορά. Τα καυσόξυλα που ταξιδεύουν πολύ μακριά είναι ο νούμερο ένα τρόπος με τον οποίο τα ζωύφια των ξύλων και οι ασθένειες εξαπλώνονται και στη δική μας περιοχή. Αν και τα παράσιτα ταξιδεύουν αργά από μόνα τους, η μετακίνηση ενός μολυσμένου κορμού μπορεί να θέσει σε άμεσο κίνδυνο νέα δάση και να υπονομεύσει σε πολύ μεγάλο βαθμό τις προσπάθειες διατήρησής τους. Εκατομμύρια δέντρα και χιλιάδες στρέμματα δάσους έχουν υποστεί εξαιρετικά σοβαρές ζημιές όχι μόνο από τις φωτιές αλλά και από αυτά τα μη ιθαγενή παράσιτα.
Αποφεύγουμε τα μαλακά ξύλα
Γνωρίζετε από τι είδους ξύλο αποτελούνται τα καυσόξυλα που αγοράζετε; Δέντρα όπως το πεύκο, το έλατο ή το κυπαρίσσι έχουν το λεγόμενο «μαλακό» ξύλο, το οποίο καίει πολύ γρήγορα, αφήνει λίγα κάρβουνα και δημιουργεί πάρα πολύ καπνό που μπορεί να καλύψει και να βουλώσει την καμινάδα με αιθάλη (μακροπρόθεσμα προφανώς, αυτό δεν είναι ασφαλές για την υγεία μας). Γενικά είναι πολύ εύφλεκτα και αρκετά επικίνδυνα για ανεξέλεγκτη καύση.
Όχι σε ξύλα θαλάσσης
Η καύση των ξύλων θαλάσσης είναι πολύ κακή ιδέα, καθώς μπορεί να απελευθερωθούν τοξικές ή ακόμη και επιβλαβείς χημικές ουσίες στον αέρα όταν αυτά καίγονται. Είναι σίγουρα πολύ πιο ασφαλές να χρησιμοποιούμε τα ευρήματα της παραλίας για διακόσμηση του σπιτιού μας ή κάποιοι εξωτερικού χώρου, παρά για να ζεσταθούμε.
Προσοχή στον δηλητηριώδη κισσό
Η καύση του δηλητηριώδους κισσού, το δηλητήριο σουμάκ, το δηλητήριο βελανιδιάς ή σχεδόν οτιδήποτε άλλο με “δηλητήριο” απελευθερώνει μια καυστική ρητίνη, το αιθέριο έλαιο urushiol στον καπνό και κατά συνέπεια στην ατμόσφαιρα εκτός και εντός του σπιτιού μας. Εάν το αναπνεύσεις μπορεί να ερεθίσει τους πνεύμονες και να δημιουργήσει σοβαρά αλλεργικά αναπνευστικά προβλήματα.
Όχι σε ξύλα από κοπή δέντρων
Δεν κάνει να καίμε ξύλα από κοπή δέντρων, μόνο όταν έχουν πρωτοκοπεί γιατί δεν είναι ξερά. Όταν έχει περάσει ένα χρονικό διάστημα των έξι μηνών τότε είμαστε έτοιμοι για να απολαύσουμε την ζεστασιά και την φωτιά στο τζάκι μας.
Όχι στα βαμμένα ξύλα και στα χημικά προσανάμματα
Σύμφωνα με το ΚΕΕΛΠΝΟ απαγορεύεται ρητά και αυστηρά η καύση βαμμένων (ειδικότερα με λαδομπογιές) ή βερνικωμενων ξυλων, κομματιών από έπιπλα και κάθε είδους πλαστικού, καθώς όλα αυτά οδηγούν σε εκπομπή τοξικών αερίων μέσα και έξω από το σπίτι. Απαγορεύεται επίσης η χρήση χημικών προσαναμμάτων καθώς και η αγορά ξυλείας εμποτισμένης με χημικά, που αποσκοπούν σε αργή καύση, εύκολο άναμμα κλπ για όλους τους παραπάνω λόγους.
Ποια είναι τα πιο συνήθη είδη καυσόξυλων
Τα καλύτερα καυσόξυλα θεωρούνται κυρίως η λευκή δρυς (το λεγόμενο «δέντρο»), το πουρνάρι και η ελιά.
Δρυς: Παράγει αρκετά μεγάλη φλόγα, η καύση του διαρκεί αρκετές ώρες. Είναι μια εξαιρετικά οικονομική επιλογή.
Οξιά: Είναι σκληρό, αλλά και πυκνό, με μεγάλο βάρος ξύλο, έχει μεγάλη διάρκεια καύσης, μικρότερη όμως από την αντίστοιχη της δρυός ή της ελιάς. Δεν σκάει και ανάβει πολύ εύκολα.
Ελιά: Σίγουρα το καλύτερο ξύλο για καύση στο τζάκι. Παράγει μικρή φλόγα, αλλά ανάβει πολύ εύκολα, έχει εξαιρετικά μεγάλη διάρκεια καύσης.
Πεύκο: Ανάβει πολύ εύκολα λόγω της περιεκτικότητας του σε ρετσίνι, καίγεται γρήγορα, και επομένως δεν συμφέρει οικονομικά. Επίσης, σκάει και απαιτείται διαρκής προσοχή κατά τη διάρκεια της καύσης του.
Έλατο: Ανάβει αρκετά εύκολα και προσφέρει μεγάλη φλόγα, προσοχή όμως στην ερυθρελάτη γιατί σκάει με μεγάλη συχνότητα και ευκολία οπότε δεν μπορείτε να αφήσετε την φωτιά χωρίς επίβλεψη.
Πουρνάρι: Είναι γνωστό εξαιρετικά σκληρό ξύλο και προσφέρει υψηλή και σταθερή θερμική απόδοση με πολύ μεγάλη διάρκεια.
Μπρικέτες: Μιλάμε για καυσόξυλα σε συμπιεσμένη μορφή, με μεγάλη διάρκεια καύσης, η οποία μπορεί να φτάσει ακόμη και τις 12 ώρες, δεν σκάνε και δεν παράγουν μεγάλες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα οπότε είναι ασφαλείς. Χαρακτηρίζονται από μεγάλη θερμική απόδοση και λόγω του συμπιεσμένου τους όγκου είναι εύκολα και βολικά στην αποθήκευση. Είναι ιδανικές για ενεργειακά τζάκια αλλά και σόμπες.
Tip: Δεν στριμώχνομαι τα ξύλα μεταξύ τους για να μπορεί να κυκλοφορεί ο αέρας ανάμεσά τους και να τα τροφοδοτεί με το απαραίτητο για την καύση, οξυγόνο.