Αθώοι οι πρόσφυγες στη δίκη της Καλαμάτας που προκάλεσε την αντίδραση διεθνών οργανώσεων

Αθώοι κρίθηκαν από το Μονομελές Εφετείο Κακουργημάτων Καλαμάτας δύο πρόσφυγες από τη Συρία, για μια υπόθεση που προκάλεσε την αντίδραση διεθνών μη κυβερνητικών οργανώσεων, καθώς και δημοσιεύματα του ξένου Τύπου, για τη μεταχείριση των προσφύγων -καταγγέλθηκε βασανισμός του ενός πρόσφυγα στο κέντρο κράτησης που μεταφέρθηκε μετά την Καλαμάτα- και την ποινικοποίηση της προσπάθειάς τους να μεταβούν σε ασφαλή τόπο.
Στις αρχές Μαΐου 2021 μικρό σχετικά ιστιοπλοϊκό σκάφος έμεινε ακυβέρνητο, από βλάβη στη μηχανή του, με 184 πρόσφυγες, σχεδόν οι μισοί γυναικόπαιδα.
Όπως αναφέρθηκε κατά τη δίκη, σύμφωνα με τις καταθέσεις κατά την ανακριτική διαδικασία, το σκάφος με τους πρόσφυγες ξεκίνησε από τα παράλια της Τουρκίας με προορισμό την Ιταλία όμως τη δεύτερη μέρα του πλου έμεινε ακυβέρνητο. Τότε οι δύο κυβερνήτες του σκάφους, ένας Ρώσος και ένας Ουκρανός σύμφωνα με καταθέσεις προσφύγων, οι οποίοι φορούσαν κουκούλες και δεν είχαν αποκαλύψει καθόλου τα πρόσωπά τους, το εγκατέλειψαν φεύγοντας με φουσκωτό που ήταν δεμένο πίσω από το ιστιοπλοϊκό. Ακολούθως οι πρόσφυγες ζήτησαν βοήθεια, προσέγγισε το σκάφος τους εμπορικό πλοίο που τους έδωσε τροφή και νερό, στη συνέχεια έφτασε ειδική δύναμη του Λιμενικού Σώματος, ενώ το σκάφος ρυμουλκήθηκε στο λιμάνι της Καλαμάτας, στο οποίο έγινε η αποβίβαση.
Από την προανακριτική διαδικασία στην Καλαμάτα, τόσο από τους πρόσφυγες όσο και από την κατάθεση του επικεφαλής της ειδικής ομάδας του Λιμενικού Σώματος, προέκυψε ότι πράγματι οι διακινητές εγκατέλειψαν το σκάφος και τους πρόσφυγες όταν αυτό έμεινε ακυβέρνητο και αποφασίστηκε η αποχή από την ποινική δίωξη των 184 προσφύγων.
Λίγες ημέρες μετά όμως προέκυψαν, σύμφωνα με το κατηγορητήριο, νέες μαρτυρίες, σύμφωνα με τις οποίες πέντε από τους 184 είχαν ρόλο διακινητή και απαγγέλθηκαν σε αυτούς κατηγορίες. Οι τρεις δεν έχουν εντοπιστεί και σήμερα στη δίκη κρίθηκαν ένοχοι και τους επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης 361 ετών και τριών μηνών στον καθένα. Οι άλλοι δύο πρόσφυγες, που επί ένα χρόνο είναι φυλακισμένοι και ήταν σήμερα στη δίκη, κρίθηκαν αθώοι λόγω αμφιβολιών.
Δικηγόρος του ενός πρόσφυγα ήταν ο Αντώνης Κατσάς, από την Καλαμάτα και του δεύτερου πρόσφυγα η Χρυσάνθη Καούνη, από την Καλαμάτα, καθώς και η Ελένη Σπαθανά, από την οργάνωση “Υποστήριξη προσφύγων στο Αιγαίο”.
Η δίκη είχε πολύ μεγάλο ενδιαφέρον, γιατί και οι τρεις δικηγόροι ανέδειξαν τη φαλκίδευση των δικαιωμάτων και την ποινικοποίηση των προσφύγων, στους οποίους απαγγέλλονται βαριές κατηγορίες που μπορούν να επισύρουν ποινές που αθροίζονται σε εκατοντάδες χρόνια.
Χαρακτηριστικά ο Αντώνης Κατσάς τόνισε ότι παρά τις καταθέσεις που έγιναν στην Καλαμάτα, ακόμη και από τον επικεφαλής της ειδικής λιμενικής ομάδας, ότι μεταξύ των 184 προσφύγων δεν βρίσκονταν οι διακινητές επειδή τους εγκατέλειψαν όταν το σκάφος έμεινε ακυβέρνητο, απαγγέλθηκαν τελικά σε πέντε πρόσφυγες βαριές κατηγορίες, μετά από καταθέσεις που έγιναν όταν οι πρόσφυγες είχαν μεταφερθεί στην Μυρσίνη της Ηλείας. Ο Αντώνης Κατσάς διερωτήθηκε τι μπορεί να άλλαξε και προέκυψαν αυτές οι νέες καταθέσεις, που μάλιστα τόνισε ότι και αυτές ήταν αντικρουόμενες μεταξύ τους. Τόνισε δε ότι όταν πήγε να δει τον εντολέα του στην Ηλεία εκείνος του κατήγγειλε ότι δέχτηκε βασανιστήρια, μάλιστα τον έβγαλε φωτογραφίες που τις κατέθεσε στο δικαστήριο, ενώ είπε ότι για την καταγγελία αυτή, που έγινε ενώπιον του εισαγγελέα, δεν ασκήθηκε η προβλεπόμενη από το νόμο ποινική δίωξη. Ο εισαγγελέας του δικαστηρίου ρώτησε τον δικηγόρο γιατί δεν έκανε εκείνος ως πολίτης τη μήνυση και ο Αντώνης Κατσάς απάντησε ότι εφόσον έγινε η καταγγελία έπρεπε αυτεπαγγέλτως να κινηθεί η διαδικασία.
Το αίτημα του Αντώνη Κατσά, το οποίο απορρίφθηκε από το δικαστήριο, ήταν να πραγματοποιηθεί πραγματογνωμοσύνη με τη λήψη αποτυπωμάτων και dna στο χειριστήριο του ιστιοπλοϊκού σκάφους, ώστε να αποδειχθεί χωρίς καμία αμφιβολία εάν ο εντολέας του είχε ρόλο διακινητή και κυβερνήτη του σκάφους που μετέφερε τους πρόσφυγες.
Από την πλευρά των δικηγόρων του δεύτερου πρόσφυγα που κρίθηκε αθώος η Χρυσάνθη Καούνη και η Ελένη Σπαθανά μεταξύ άλλων υπογράμμισαν ότι τα δικαιώματα των προσφύγων υπονομεύονται από τις σοβαρές πλημμέλειες κατά την προανακριτική και ανακριτική διαδικασία. Χαρακτηριστικά σημείωσαν ότι εφόσον στη δίκη που έγινε σήμερα δεν υπήρχε ποιοτική διερμηνεία, ώστε να μεταφερθούν επακριβώς τα γεγονότα και οι θέσεις των κατηγορουμένων, πως μπορεί κανείς να είναι βέβαιος ότι το ίδιο δεν ισχύει και κατά την ανάκριση.
Σημειώνεται ότι ο εισαγγελέας στην πρότασή του ζήτησε την απαλλαγή, λόγω αμφιβολιών, μόνο του ενός κατηγορούμενου και την καταδίκη του δεύτερου.
Επισημαίνεται ακόμη ότι στη δίκη κατέθεσε από την οργάνωση ΜΕΤΑδραση η κοινωνική λειτουργός Ιωάννα Κοσμίδου, η οποία αναφέρθηκε στα παιδιά του ενός από τους δύο κατηγορουμένους, τα οποία ήταν μαζί τους στο ιστιοπλοϊκό. Η ΜΕΤΑδραση φροντίζει για τα παιδιά αυτά, τα οποία ζουν σε ανάδοχη οικογένεια. Η μητέρα των παιδιών σκοτώθηκε σε βομβαρδισμούς στη Συρία, ενώ ο πατέρας τους ξαναπαντρεύτηκε και έχει κάνει με τη σύζυγό του, που βρίσκεται εγκλωβισμένη στην Τουρκία, και άλλα παιδιά, το ένα από τα οποία γεννήθηκε όσο ήταν φυλακισμένος.
Κατέθεσε επίσης στέλεχος του λιμενικού το οποίο μίλησε για φήμες ή για ανεπίσημες μαρτυρίες, λόγω φόβου, ότι οι κατηγορούμενοι ήταν οι διακινητές.
Οι οργανώσεις που έδωσαν στο θέμα διεθνή δημοσιότητα είναι: Aegean Migrant Solidarity, borderline-europe, Can’t Evict Solidarity, το πλήρωμα του Iuventa, το Νομικό Κέντρο Λέσβου και το Watch the Med Alarm Phone.     Στ.Μ.