Γιατί παραμιλάμε ενώ κοιμόμαστε - Νευρολόγοι εξηγούν το φαινόμενο

Σχεδόν όλοι έχουμε μια ιστορία με δικούς μας ανθρώπους ή και εμάς τους ίδιους, να μιλάμε στον ύπνο μας. Το παραμιλητό κατά τον ύπνο ή υπνολαλία, συνηθίζεται στα παιδιά, αλλά μπορεί να συμβεί σε ανθρώπους κάθε ηλικίας.
Σύμφωνα μάλιστα με μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2010 στο περιοδικό Sleep Medicine περίπου δύο στους τρεις ανθρώπους έχουν παραμιλήσει στον ύπνο τους τουλάχιστον μια φορά κατά τη διάρκεια της ενήλικης ζωής τους.
Το παραμιλητό δεν αποτελεί μια από τις διαταραχές ύπνου, αλλά μια φυσιολογική πτυχή της ανθρώπινης συμπεριφοράς κατά τον ύπνο, σύμφωνα με το Live Science.
Ωστόσο, παρά το ότι δεν αποτελεί διαταραχή, οι ... παρενέργειές του μπορεί να είναι δυσάρεστες, τόσο για το ίδιο το άτομο, όσο και για εκείνον που κοιμάται μαζί του.
Τι λένε όμως οι επιστήμονες για το παραμιλητό στον ύπνο;
Κατά την ομιλία κατά τον ύπνο, ένα άτομο μπορεί να εκφέρει ολόκληρες λέξεις ή φράσεις, μπορεί να μουρμουράει, να φωνάζει ή ακόμα και να γελάει.
Στα παιδιά το φαινόμενο είναι συχνό, με τα μισά να μιλάνε στον ύπνο τους τουλάχιστον μια φορά το χρόνο ή και περισσότερο. Ένα στα τέσσερα παιδιά παραμιλούν ενώ κοιμούνται τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα, σύμφωνα με μελέτη του 1980 που είχε δημοσιευθεί στο περιοδικό «Brain & Development».
Στις περισσότερες περιπτώσεις το φαινόμενο αυτό σταματά καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν, αν και δεν αποκλείεται να εμφανιστεί και αργότερα στη ζωή τους, λόγω άγχους ή έλλειψης ύπνου, εξηγεί η Τζένιφερ Μάρτιν, καθηγήτρια ιατρικής και πρόεδρος της Αμερικανικής Ακαδημίας του Sleep Medicine.
Η λέξη που λέμε πιο συχνά ενώ κοιμόμαστε
Περίπου τα μισά από τα όσα «λένε» οι άνθρωποι στον ύπνο τους είναι ακατανόητα, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2017 στο περιοδικό Sleep.
Η ίδια έρευνα διαπίστωσε ότι από τις 3.349 κατανοητές φράσεις που καταγράφηκαν κατά τη διάρκεια του ύπνου, πιο συχνή ήταν η λέξη «όχι».
Σχετικά με το κατά πόσο είναι αλήθεια όσα μπορεί κάποιος να πει στον ύπνο του, η κ. Μάρτιν αναφέρει ότι κάτι τέτοιο είναι μάλλον μύθος.
«Δεν φαίνεται να ισχύει ότι (οι άνθρωποι λένε) τα πιο βαθιά, σκοτεινά, κρυφά τους μυστικά», δήλωσε η καθηγήτρια.
Πότε εμφανίζεται;
Κάποιοι άνθρωποι μιλούν ενώ ονειρεύονται, σύμφωνα με έρευνα του 2009 που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Sleep. Για τους περισσότερους ωστόσο, η υπνολαλία δεν σχετίζεται με τα όνειρα, καθώς συμβαίνει σε μια φάση του ύπνου με λιγότερα όνειρα, σύμφωνα με την Μάρτιν.
«Το παραμιλητό στον ύπνο, τείνει να συμβαίνει στο στάδιο του ύπνου που ονομάζεται non-REM (Φάση Γρήγορης Κίνησης των Ματιών)», εξήγησε. «Σε αυτό το στάδιο ο εγκέφαλός μας είναι σχετικά ήσυχος, σε σχέση με τα όσα βλέπει κατά τη διάρκεια του REM (κατά την οποία ονειρευόμαστε)».
Κατά τη φάση REM, το σώμα παραλύει προκειμένου να αποφευχθεί το ενδεχόμενο να αντιδράσει το άτομο εν μέσω του ονείρου. Αυτή ακριβώς η παράλυση, αποτρέπει και την υπνολαλία. Εάν ένα άτομο μιλάει κατά τη διάρκεια του REM ύπνου, αυτό μπορεί να είναι και σημάδι για κάτι πιο σοβαρό στην υγεία του.
«Υπάρχει μια κατάσταση ύπνου που ονομάζεται διαταραχή συμπεριφοράς REM, κατά την οποία το σύστημα που παραλύει τους μυς προκειμένου να μην τραυματιστεί κάποιος στον ύπνο του, δεν δουλεύει σωστά», εξηγεί η Μάρτιν.
Σε μια τέτοια περίπτωση είναι σημαντική μια έγκαιρη διάγνωση, δήλωσε ο Δρ. Έρικ Κ. Στ. Λιούις, επικεφαλής του τμήματος Νευρολογίας Ύπνου της κλινικής Mayo στη Μινεσότα.
Εξηγεί πως η διαταραχή συμπεριφοράς ύπνου REM συχνά είναι βίαιη με ουρλιαχτά, φωνές, γροθιές και μπορεί να οδηγήσει ακόμη και στον τραυματισμό του ατόμου ή του ανθρώπου που κοιμάται μαζί του. Επίσης, μπορεί να είναι μια αρχική ένδειξη για ασθένειες όπως το Πάρκινσον ή η άνοια.
Οι ομοιότητες με την καθημερινή ομιλία
Οι ερευνητές ακόμα δεν γνωρίζουν τι προκαλεί το παραμιλητό κατά τη διάρκεια του ύπνου, αλλά μελέτες που εστιάζουν στον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί ο εγκέφαλος, βοηθά τους επιστήμονες να σχηματίσουν μια καλύτερη εικόνα.
Πρόσφατες έρευνες εντοπίζουν ομοιότητες μεταξύ της υπνολαλίας και της κανονικής ομιλίας, ανέφερε ο κ. Λούις. Γλωσσολογικές μελέτες, όπως εκείνη του 2017 στο περιοδικό Sleep, έχουν επίσης δείξει ότι οι ιδιότητες της ομιλίας κατά τη διάρκεια του ύπνου - η γλώσσα, τα μοτίβα, η σύνταξη και η σημασιολογία - ακολουθούν τους ίδιους κανόνες με τις καθημερινές συνομιλίες των ανθρώπων όταν είναι ξύπνιοι.
Αυτά τα ευρήματα βοηθούν τους νευρολόγους να κατανοήσουν τη λειτουργία του εγκεφάλου ενώ κοιμάται αλλά και τον σκοπό του ύπνου, που παραμένει ανεξερεύνητος, ανέφερε ο καθηγητής.
Η ομιλία στον ύπνο, μπορεί να συνδέεται με τη μνήμη, με τον εγκέφαλο να θυμάται ξανά τις εμπειρίες του για να τις καταγράψει ακόμα πιο βαθιά. Έρευνα του 2018, στο επιστημονικό περιοδικό Sleep Medicine Reviews ανέφερε ότι το παραμιλητό θα μπορούσε να είναι μια λεκτική επανάληψη των αναμνήσεων που ο εγκέφαλος διατρέχει εκείνη τη στιγμή.
Σε ποιούς εμφανίζεται πιο συχνά;
Η αιτία της υπνολαλίας μπορεί να είναι διαφορετική για τα παιδιά και για τους ενήλικες, αναφέρει η Μάρτιν.
Το φαινόμενο αυτό καθώς και άλλες ασυνήθιστες συμπεριφορές στον ύπνο, είναι πολύ πιο συχνές στα παιδιά, και αυτό μπορεί να οφείλεται απλά στο ότι ο εγκέφαλος των παιδιών «μαθαίνει τι να μην κάνει ενώ κοιμάται», σύμφωνα με την Μάρτιν. Ακόμη μπορεί να σχετίζεται με της φάσης ανάπτυξης του εγκεφάλου στην παιδική ηλικία.
Από την άλλη στους ενήλικες, ειδικές καταστάσεις καθιστούν πιο πιθανή την ομιλία στον ύπνο. Μπορεί να σχετίζεται με γενετικούς παράγοντες, να είναι κληρονομική όπως εκτιμά μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2001 στο περιοδικό Psychiatric Genetics. Έχει ακόμη συνδεθεί με το σύνδρομο αποφρακτικής άπνοιας, κατά την οποία διακόπτεται ο η ροή της αναπνοής κατά τη διάρκεια του ύπνου.
Η υπνολαλία συνήθως θεωρείται ένα άκακο χαρακτηριστικό, ωστόσο μπορεί να είναι δυσάρεστο για όσους βρίσκονται γύρω από το άτομο. Ένα ποσοστό της τάξης του 10% των παραμιλητών στον ύπνο περιέχει βωμολοχίες και βρισιές σύμφωνα με έρευνα του 2017.
Πώς να σταματήσετε κάποιον που παραμιλά στον ύπνο του
Για να σταματήσουμε κάποιον που παραμιλά στον ύπνο του, ο καθηγητής Μάρτιν συμβουλεύει να τον σκουντήξουμε ελαφρά.
Το παραμιλητό στον ύπνο όπως και η υπνοβασία και το ροχαλητό, τείνουν να χειροτερεύουν όταν οι άνθρωποι δεν κοιμούνται όσο πρέπει, σύμφωνα με μελέτη του 2013 στο περιοδικό Sleep Research.
«Συνεπώς, διασφαλίζοντας έναν καλό υγιή ύπνο μειώνεται η συχνότητα που συμβαίνουν», εξήγησε.