Οι «αδιάφθοροι» του ΥΠΟΙΚ πιάνουν δουλειά - Οι εφοριακοί στο μικροσκόπιο των Εσωτερικών Υποθέσεων

Σε θέση…μάχης βρίσκεται εδώ και λίγο καιρό η νέα μονάδα ελεγκτών του Υπουργείου Οικονομικών, που θα ελέγχει τους υπαλλήλους του υπουργείου και των εποπτευόμενων φορέων προκειμένου να εντοπίσει τυχόν κρούσματα διαφθοράς και απάτης.
Πρόκειται για το Α΄τμήμα διενέργειας εσωτερικών ελέγχων της Μονάδας Εσωτερικών Ελέγχων του Υπουργείου Οικονομικών, τον κανονισμό λειτουργίας του οποίου περιγράφει αναλυτικά η σχετική απόφαση του Χρήστου Σταικούρα.
Στόχος της Μονάδας, θα είναι οποιαδήποτε πράξη ή παράλειψη από πρόσωπα ή υπηρεσίες ή νομικά πρόσωπα ή φορείς, που χαρακτηρίζεται από δόλο, απόκρυψη ή κατάχρηση εμπιστοσύνης, σκόπιμη αλλοίωση των πραγματικών δεδομένων και/η σημαντικών πληροφοριών, με σκοπό την απόκτηση αθέμιτων ή παράνομων οικονομικών οφελών, χρημάτων, περιουσιακών στοιχείων ή παροχής υπηρεσιών, την αποφυγή πληρωμής ή την άρνηση παροχής υπηρεσίας ή τη διασφάλιση ατομικού ή επιχειρηματικού πλεονεκτήματος.
Σύμφωνα με την απόφαση η Μονάδα Εσωτερικών Ελέγχων είναι Υπηρεσία υπαγόμενη απ' ευθείας στον Υπουργό Οικονομικών, αρμόδια για το Υπουργείο Οικονομικών και τους εποπτευόμενους φορείς και έχει τους ακόλουθους επιχειρησιακούς στόχους:

• τον έλεγχο των συστημάτων διακυβέρνησης και λειτουργίας και την παροχή διαβεβαίωσης περί της επάρκειας αυτών, με σκοπό την υποστήριξη του Υπουργείου Οικονομικών για την επίτευξη των στρατηγικών του στόχων και για τη λήψη μέτρων, όπου απαιτείται (εσωτερικοί έλεγχοι),
• τον έλεγχο επίδοσης των υπηρεσιών, των συστημάτων, των προγραμμάτων κ.λπ. προκειμένου να διαπιστωθεί εάν λειτουργούν σύμφωνα με τις αρχές της οικονομικότητας, της αποδοτικότητας και της αποτελεσματικότητας και κατά πόσο υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης,
• την παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών, είτε ως αρωγή προς την ηγεσία του Υπουργείου Οικονομικών, είτε στο πλαίσιο του ετήσιου προγράμματος εργασιών, με στόχο τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας του Υπουργείου,
• την διασφάλιση της ορθής, αποτελεσματικής και ασφαλούς διαχείρισης και χρήσης των πληροφοριακών συστημάτων,
• την αξιολόγηση της λειτουργίας, των δραστηριοτήτων και των προγραμμάτων του Υπουργείου βάσει των αρχών της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης,
• την παροχή αξιοπιστίας και εγκυρότητας της πληροφόρησης των δικλίδων ελέγχου αυτού,
• την αξιολόγηση της λειτουργίας του Υπουργείου και των δραστηριοτήτων των υπηρεσιών του βάσει των αρχών της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης,
• την συμμόρφωση σε νομοθετικές και κανονιστικές διατάξεις εθνικού, ενωσιακού και διεθνούς δικαίου,
• τον τρόπο με τον οποίο το Υπουργείο διαχειρίζεται τον κίνδυνο απάτης.

Η Διαχείριση Κινδύνου
Η Μ.Ε.Ε., παρέχει εύλογη διαβεβαίωση σχετικά με την επάρκεια και την αποτελεσματικότητα αυτής, συνεργαζόμενη στενά με την Μονάδα Διαχείρισης Κινδύνων, και τους διαχειριστές κινδύνων, που είναι υπεύθυνοι για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση της πολιτικής και του πλαισίου διαχείρισης κινδύνων.
Στο πλαίσιο του Συστήματος Εσωτερικού Ελέγχου, οι Υπηρεσίες του Υπουργείου Οικονομικών και των εποπτευόμενων φορέων, υποχρεούνται να διαχειρίζονται τους κινδύνους που επηρεάζουν την υλοποίηση των στρατηγικών και επιχειρησιακών τους στόχων, καθώς και την αποδοτικότητα και αποτελεσματικότητά τους.
Τι περιλαμβάνει
Η πολιτική διαχείρισης κινδύνων περιλαμβάνει τον τρόπο διαχείρισης κινδύνων ανά σκοπό και στόχο, τη διάθεση ανάληψης και το επίπεδο ανοχής κινδύνου, καθώς και τους ρόλους και τις αρμοδιότητες των κατάλληλων επιπέδων διοίκησης αναφορικά με τον σχεδιασμό, την παρακολούθηση και την εφαρμογή του πλαισίου διαχείρισης κινδύνων.
Το πλαίσιο διαχείρισης κινδύνων περιλαμβάνει τις κατευθύνσεις και τις οργανωτικές ρυθμίσεις που αφορούν στον σχεδιασμό, την εφαρμογή, την αξιολόγηση και τη διαρκή βελτίωση της διαχείρισης κινδύνων του Υπουργείου Οικονομικών, καθώς και τη μεθοδολογία για τη διενέργεια της διαδικασίας διαχείρισης κινδύνων.
Η διαδικασία διαχείρισης κινδύνων διενεργείται λαμβάνοντας υπόψη τα διεθνώς αποδεκτά πρότυπα και περιλαμβάνει την αναγνώριση, εκτίμηση και αντιμετώπιση των κινδύνων, καθώς και την παρακολούθηση και επικαιροποίησή τους.
Το Μητρώο Κινδύνων
Στο Μητρώο Κινδύνων, η υποχρέωση τήρησης του οποίου προβλέπεται από τις κείμενες διατάξεις, καταγράφονται από τις Υπηρεσίες του Υπουργείου Οικονομικών και των εποπτευόμενων φορέων οι αναγνωρισμένοι κίνδυνοι των Υπηρεσιών, το επίπεδο αξιολόγησής τους, οι υφιστάμενες δικλίδες ελέγχου, πρόσθετες δικλίδες ελέγχου για την αντιμετώπιση των κινδύνων, καθώς και οι υπεύθυνοι διαχείρισής τους.
Στο Μητρώο Κινδύνων καταγράφονται και οι κίνδυνοι διαφθοράς και απάτης για τους οποίους ενημερώνουν το Κεντρικό Αποθετήριο Κινδύνων Διαφθοράς, το οποίο τηρείται από τη Γενική Διεύθυνση Ακεραιότητας και Λογοδοσίας της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας.
Η Μ.Ε.Ε., στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της όσον αφορά στη λειτουργία του Εσωτερικού Ελέγχου, αξιολογεί την αποτελεσματικότητα των διαδικασιών διαχείρισης κινδύνου και συμβάλλει στη βελτίωση τους.
Οι Εσωτερικοί Ελεγκτές της Μονάδας Εσωτερικού Ελέγχου, κατά την εκτέλεση των ανατιθέμενων σε αυτούς έργων, συγκεντρώνουν πληροφορίες σχετικά με τη διαχείριση κινδύνων όπως αυτή υλοποιείται από την ελεγχόμενη Υπηρεσία, προκειμένου να αξιολογήσουν την αποτελεσματικότητά της στο μετριασμό αυτών. Περαιτέρω, κατά τη διάρκεια των συμβουλευτικών έργων, τα στελέχη της Μ.Ε.Ε. εντοπίζουν τον κίνδυνο που συνδέεται με τους αντικειμενικούς σκοπούς του έργου και αναζητούν σε συνεχή βάση την τυχόν ύπαρξη και άλλων, επίσης, σημαντικών κινδύνων.
Αναφορικά με τη διαχείριση των κινδύνων που απειλούν τη λειτουργία του ίδιου του εσωτερικού ελέγχου, η Μ.Ε.Ε. μεριμνά, ιδιαιτέρως, για την εξάλειψη των κινδύνων δυσφήμισης, ψευδούς βεβαίωσης και αστοχίας ελέγχου.
Είδη Εσωτερικών Ελέγχων
Οι έλεγχοι στις υπηρεσίες του Υπουργείου Οικονομικών και των εποπτευόμενων φορέων αυτού, διακρίνονται σε διάφορα είδη, ανάλογα με το αντικείμενο, το σκοπό τους και τα θέματα που ανακύπτουν προς διερεύνηση, ως εξής:

• Οι έλεγχοι των συστημάτων εσωτερικού ελέγχου εξετάζουν την επάρκεια και αποτελεσματικότητα αυτών, καθώς και την προσαρμογή τους στο περιβάλλον του οργανισμού, καθώς και τα σημαντικά κενά τους.
• Οι οικονομικοί έλεγχοι εξετάζουν την οικονομική διαχείριση (κατάρτιση και εκτέλεση προϋπολογισμού, λογιστική παρακολούθηση και αναφορά, προμήθειες υλικών και υπηρεσιών κ.λπ) των υπηρεσιών του Υπουργείου Οικονομικών και των εποπτευόμενων από αυτό φορέων, βάσει των αρχών της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης.
• Οι λειτουργικοί έλεγχοι ερευνούν τις επιχειρησιακές δραστηριότητες καθαυτές.
• Οι έλεγχοι συμμόρφωσης εξετάζουν αν τηρούνται οι κανόνες (νομοθεσία, κανονιστικές πράξεις, εγκύκλιοι, οδηγίες, διαταγές κ.λπ) που διέπουν τη λειτουργία των ελεγχόμενων συστημάτων. Οι έλεγχοι συμμόρφωσης αποτελούν μέρος των λειτουργικών ελέγχων.
• Οι διοικητικοί έλεγχοι εξετάζουν και αξιολογούν την διοικητική αποτελεσματικότητα των υπηρεσιών, καθώς και τις υποστηρικτικές λειτουργίες: σχεδιασμό και παρακολούθηση ενός έργου ή μιας διαδικασίας, διοίκηση ανθρώπινων πόρων, αποτελεσματικότητα οργάνωσης, συνεργασίας και επικοινωνίας των διοικητικών εμπλεκόμενων υπηρεσιών, τεχνική υποστήριξη κ.λπ.
• Οι έλεγχοι αποδοτικότητας εξετάζουν αν τα ελεγχόμενα συστήματα λειτουργούν αποτελεσματικά και αποδοτικά, δηλαδή αν παράγουν υψηλής ποιότητας και επαρκούς όγκου έργο χρησιμοποιώντας κατά βέλτιστο τρόπο τους πόρους τους, καθώς και αν επιτυγχάνουν τους στόχους που έχουν τεθεί για αυτά.
• Οι έλεγχοι συστημάτων πληροφορικής εξετάζουν την επάρκεια, την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια των πληροφοριακών συστημάτων, την επεξεργασία των δεδομένων και τα αποτελέσματα αυτής, την ασφάλεια των αρχείων και του εξοπλισμού, τις εφαρμογές, την αξιοπιστία των αναφορών-εκτυπώσεων κ.λπ.
• Οι έλεγχοι της διακυβέρνησης εξετάζουν τις διαδικασίες που εφαρμόζονται στο πλαίσιο της διαμόρφωσης, της καθοδήγησης, της διαχείρισης και της παρακολούθησης των δραστηριοτήτων των υπηρεσιών, για την επίτευξη των στόχων του Υπουργείου και την εν γένει βελτίωση του πλαισίου διακυβέρνησής του, περιλαμβανομένου του Κώδικα Ηθικής και Δεοντολογίας.
• Οι έλεγχοι παρακολούθησης (follow up) εξετάζουν την εφαρμογή των διορθωτικών/βελτιωτικών ενεργειών της Διοίκησης, ως απόρροια των εκθέσεων εσωτερικού ελέγχου προγενέστερης περιόδου.