Την εξαίρεση δαπανών από φυσικές καταστροφές βάζει η Ελλάδα στο τραπέζι του Εurogroup

Hεξαίρεση των δαπανών για την αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών από τον υπολογισμό των ελλειμμάτων, μπαίνει στην εξίσωση που καλούνται να λύσουν οι υπουργοί Οικονομικών ενόψει της επανέναρξης την προσεχή εβδομάδα της διαπραγμάτευσης για τους νέους δημοσιονομικούς κανόνες στην ΕΕ.
Οι καταστροφικές πυρκαγιές και οι πρωτοφανείς πλημμύρες που έπληξαν τη χώρα μας αλλά και οι αυξανόμενες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής σε αρκετές χώρες της ΕΕ φαίνεται να επιβάλλουν την ανάγκη ειδικής μεταχείρισης για τις συγκεκριμένες δαπάνες, όπως αναφέρουν πηγές που παρακολουθούν τις συζητήσεις. Ακόμα είναι πολύ νωρίς για να προεξοφληθεί οτιδήποτε, αλλά όσοι παρακολουθούν στενά τις ευρωπαϊκές διεργασίες τονίζουν ότι είναι πιθανότερο από κάθε άλλη φορά να συμφωνηθεί τουλάχιστον μια μερική εξαίρεση των δαπανών για κλιματική αλλαγή από τον υπολογισμό του ελλείμματος.
Και οι αμυντικές δαπάνες
Η ελληνική κυβέρνηση σχεδιάζει να επαναφέρει το αίτημα εξαίρεσης των αμυντικών δαπανών από τον υπολογισμό του ελλείμματος ζήτημα πρωταρχικής σημασίας καθώς η χώρα μας θα επιβαρύνεται με 642 εκατ. ευρώ κατά μέσο όρο από το 2022 έως και το 2029, λόγω της απόκτησης των φρεγατών και μαχητικών. Ταυτόχρονα, επιδιώκει μαζί με άλλες χώρες του νότου επιπλέον ευελιξία δαπανών για τον πράσινο και για τον ψηφιακό μετασχηματισμό, που να μην προσμετρώνται στη δημοσιονομική θέση τους.
Ωστόσο, εκτός από την εξαίρεση των δαπανών για τις φυσικές καταστροφές, εκτιμάται ότι θα πρέπει να διεκδικηθεί επιπρόσθετα η εξαίρεση των δαπανών για τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών (που σήμερα ισχύει αλλά δεν περιλαμβάνεται στην πρόταση της ΕΕ και για τη φύλαξη των κοινοτικών ροών). Η Γερμανία πάντως αναμένεται να μείνει σταθερή στη γραμμή της και να επανέλθει με απαιτήσεις για αυστηρότερους κανόνες αριθμητικής μείωσης του χρέους.
Ο νέος «κορσές»
Με βάση την πρόταση για το νέο Σύμφωνο Σταθερότητας, η Κομισιόν δεν θα ελέγχει πλέον το πρωτογενές πλεόνασμα, αλλά την αύξηση των καθαρών πρωτογενών δαπανών. Για την Ελλάδα έχει θέσει ως στόχο να μην ξεπεράσει η αύξηση αυτή το 2,6% σε σύγκριση με φέτος. Με βάση τα δημοσιονομικά στοιχεία, οι «καθαρές πρωτογενείς δαπάνες» ανέρχονται σε περίπου 100 δισ. ευρώ εφέτος.
Συνεπώς, η αύξηση αυτή των δαπανών αποτιμάται σε περίπου 2,5%-2,6 δισεκατομμύρια ευρώ, κάτι που αναμφίβολα θα προκαλέσει δυσκολίες στην Ελλάδα. Το πλαφόν αυτό θα εφαρμόζεται σε όλες τις δαπάνες του προϋπολογισμού πλην εκείνων που αφορούν τους τόκους για την εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους.
Το ποσό των δαπανών θα προσαρμόζεται αν λαμβάνονται νέα φορολογικά μέτρα, ενώ θα εξαιρούνται οι κυκλικές δαπάνες για επιδόματα ανεργίας. Παράλληλα, εφτά χώρες της ευρωζώνης βιώνουν ήδη συνθήκες ύφεσης σε επίπεδο τριμήνων, κάτι που προκαλεί ανησυχία και στην Ελλάδα ενόψει της δύσκολης συνέχειας, με πολλούς κινδύνους να ελλοχεύουν.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει θέσει στο τραπέζι μια πρόταση για αντιμετώπιση «κατά περίπτωση» της μείωσης του χρέους κάθε κράτους μέλους, μέσω τετραετών δημοσιονομικών συμβολαίων, με μοναδικό κριτήριο αξιολόγησης, τις καθαρές πρωτογενείς δαπάνες.
Σύμφωνα με το Πρόγραμμα Σταθερότητας 2023-2026 που έχει αποσταλεί από την κυβέρνηση ο φιλόδοξος στόχος που έχει τεθεί για το χρέος είναι να μειωθεί συνολικά επιπλέον κατά 36,5% του ΑΕΠ μέχρι και το 2026, συγκεκριμένα να μειωθεί στο 135,2% του ΑΕΠ στο τέλος της χρονικής περιόδου.