Στο υπουργικό σήμερα το «μίνι» Ασφαλιστικό: Ολες οι αλλαγές σε συντάξεις, επιδόματα - Ερχεται το επίδομα προσωπικής διαφοράς και οι fast track επικουρικές

Ευνοϊκές αλλαγές στο καθεστώς των συνταξιούχων που εργάζονται καθώς και των οφειλετών του ΕΦΚΑ που αδυνατούν να βγουν στη σύνταξη προβλέπει το μίνι ασφαλιστικό, το οποίο παρουσιάζεται σήμερα στο υπουργικό συμβούλιο από την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης. Παράλληλα θα περιληφθεί διάταξη για την επίσπευση έκδοσης των επικουρικών συντάξεων καθώς και παράταση της προθεσμίας για την προαιρετική ένταξη ασφαλισμένων στο ΤΕΚΑ.
Με το ίδιο νομοσχέδιο προωθείται η ριζική αναδιάρθρωση της λειτουργίας των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΤΕΑ). Οι άξονες των αλλαγών είναι:

• η δυνατότητα λειτουργίας πολυεργοδοτικών ταμείων,
• η βελτίωση της εποπτικής λειτουργίας, καθώς και
• η κλιμακωτή φορολόγηση του εφάπαξ ή της μηνιαίας σύνταξης που θα χορηγούν τα ΤΕΑ στους ασφαλισμένους. Το ίδιο σύστημα φορολόγησης θα ισχύσει - για λόγους δικαιοσύνης - και για τα ομαδικά ασφαλιστήρια συμβόλαια, που παρέχουν οι ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρίες.

Και οι αλλαγές στις συντάξεις των δικαστών
Ασφαλείς πληροφορίες της «Η» αναφέρουν πως στο ίδιο νομοσχέδιο, τώρα ή αργότερα, θα ενσωματωθεί και η διάταξη για τις συντάξεις των δικαστικών, σε εφαρμογή των αποφάσεων της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Όπως έχει γράψει η «Η» ο τρόπος υπολογισμού των συντάξεων για όλους τους δικαστές θα αλλάξει, εκτός του συστήματος του ΕΦΚΑ, από την ψήφιση του νόμου και μετά, ενώ αναδρομικά θα λάβουν μόνο όσοι έχουν προσφύγει στη Δικαιοσύνη (περίπου 400-450 άτομα). Ο νέος τρόπος υπολογισμού θα σέβεται την δικαστική απόφαση αλλά θα «ψαλιδίζει» τις απαιτήσεις των δικαστών.
Το επίδομα προσωπικής διαφοράς
Με το ίδιο νομοσχέδιο θα νομοθετηθεί το φετινό επίδομα προσωπικής διαφοράς για όλους όσοι έχουν σύνταξη έως 1.600 ευρώ και προσωπική διαφορά πάνω από 10 ευρώ με αποτέλεσμα να χάνουν την αύξηση 3,1%. Περίπου 750.000 συνταξιούχοι θα πάρουν φέτος το έκτακτο επίδομα πριν τα Χριστούγεννα. Η έκτακτη εφάπαξ οικονομική ενίσχυση ανέρχεται:

• Σε 200 ευρώ για συνταξιούχο του e-ΕΦΚΑ στον οποίο καταβλήθηκαν κύριες συντάξεις γήρατος, αναπηρίας ή θανάτου μηνός Οκτωβρίου 2023 αθροιστικώς συνολικού καθαρού προ φόρου ποσού έως και 700 ευρώ.
• Σε 150 ευρώ για συνταξιούχο του e-ΕΦΚΑ στον οποίο καταβλήθηκαν κύριες συντάξεις γήρατος, αναπηρίας ή θανάτου μηνός Οκτωβρίου 2023 αθροιστικώς συνολικού καθαρού προ φόρου ποσού από 700,01 ευρώ έως και 1.100 ευρώ.
• Σε 100 ευρώ για συνταξιούχο του e-ΕΦΚΑ στον οποίο καταβλήθηκαν κύριες συντάξεις γήρατος, αναπηρίας ή θανάτου μηνός Οκτωβρίου 2023 αθροιστικώς συνολικού καθαρού προ φόρου ποσού από 1.100,01 ευρώ έως και 1.600 ευρώ.

Επίδομα μητρότητας
Επιπλέον θεσμοθετείται επίδομα μητρότητας στις αυτοαπασχολούμενες και στις αγρότισσες.
Σήμερα οι εργαζόμενες ως μισθωτές, με σχέση εξαρτημένης εργασίας, δικαιούνται ειδική άδεια προστασίας της μητρότητας για 9 μήνες με μηνιαίο επίδομα από τη ΔΥΠΑ ίσο με τον κατώτατο μισθό. Δηλαδή λαμβάνουν επίδομα από τη ΔΥΠΑ 780 ευρώ (με τον σημερινό κατώτατο) για 9 μήνες για την ανατροφή του παιδιού μετά την λήξη της άδειας λοχείας (η οποία επίσης επιδοτείται από τον ΕΦΚΑ και την ΔΥΠΑ). Οι εργαζόμενες έχουν μάλιστα τη δυνατότητα να μεταβιβάσουν μερικώς το επίδομα στον πατέρα (για 7 μήνες).
Το δικαίωμα αυτό επεκτείνεται και στις αυτοαπασχολούμενες, που δικαιούνται σήμερα επίδομα μητρότητας για 4 μήνες με μηνιαίο ποσό 150 ευρώ, όπως και στις αγρότισσες που δεν λαμβάνουν καθόλου επίδομα. Με τη νέα ρύθμιση οι μητέρες αυτοαπασχολούμενες και οι αγρότισσες θα δικαιούνται από 1/1/2024 ειδική αμειβόμενη 9μηνη άδεια στα πρότυπα της αντίστοιχης άδειας για τις εργαζόμενες μητέρες με σχέση εξαρτημένης εργασίας, με μηνιαίο επίδομα από τη ΔΥΠΑ ίσο με τον κατώτατο μισθό. Αρκεί: Να υπάρχει ταμειακή ενημερότητα και ασφαλιστική ικανότητα για παροχές ασθένειας κατά την ημερομηνία του τοκετού
Να μη δικαιούται η αιτούσα επίδομα μητρότητας από άλλο ασφαλιστικό οργανισμό.
Στο μίνι ασφαλιστικό θα περιλαμβάνονται και οι διατάξεις για τη χρήση προπληρωμένης κάρτας για τα επιδόματα των δικαιούχων του ΟΠΕΚΑ.
Αντίθετα δεν θα περιληφθεί η περικοπή των συντάξεων χηρείας στην περίπτωση απασχόλησης ή συνταξιοδότησης του δικαιούχου. Το θέμα είναι ευαίσθητο και οι χειρισμοί θα καθοριστούν σε συνεργασία με το Μέγαρο Μαξίμου, προκειμένου να αποφευχθούν οι έντονες αντιδράσεις .
Νέο «πέναλτι» για εργαζόμενους συνταξιούχους
Αναλυτικά, οι βασικότερες διατάξεις του νομοσχεδίου είναι οι εξής:

Εργαζόμενοι συνταξιούχοι: Η διάταξη για τους εργαζόμενους συνταξιούχους προβλέπει από την 1/1/2024 την κατάργηση του πέναλτι 30% στη σύνταξή τους. Αντί αυτού ορίζεται μηνιαία εισφορά 10% στο εισόδημα από την εργασία τους. Το νέο καθεστώς ευνοεί την πλειοψηφία των εργαζόμενων συνταξιούχων και έχει στόχο να τους ενθαρρύνει να δηλώνουν τα εισοδήματά τους προκειμένου να περιοριστεί η μαύρη εργασία.
Η ευνοϊκή ρύθμιση επεκτείνεται και στους συνταξιούχους με αναπηρία. Σήμερα οι συνταξιούχοι με αναπηρία δεν είχαν δικαίωμα για εργασία χωρίς να διακόπτεται η αναπηρική σύνταξη και το επίδομα με εξαίρεση τους ασθενείς με ψυχιατρικά προβλήματα η νοητική υστέρηση.
Με τη νέα διάταξη θα επιτρέπεται η εργασία, προκειμένου όσοι αισθάνονται ικανοί προς εργασία να συμμετέχουν στο κοινωνικό γίγνεσθαι και να ενισχύουν το εισόδημά τους. Απαραίτητη προϋπόθεση να αποδεικνύεται η ασφαλιστική τους αναπηρία, που σημαίνει ότι το εισόδημά από την εργασία τους δε μπορεί να είναι υψηλότερο του αρτιμελούς εργαζόμενου.
Το «πέναλτι» για μη μισθωτούς και οι εξαιρέσεις
Για τους μη μισθωτούς, ο αντίστοιχος πόρος θα ανέρχεται στο 50% επί της επιλεγείσας ασφαλιστικής κλάσης. Ειδική μέριμνα λαμβάνεται για όσους αυτοαπασχολούμενους έχουν υποχρέωση επικουρικής ασφάλισης (δικηγόροι, γιατροί, μηχανικοί κ.λπ.), ώστε και εκεί η επιβάρυνση να καταλήγει να είναι το μισό του συνόλου της εισφοράς που πληρώνουν για κύρια και επικουρική ασφάλιση.
Η δήλωση των υποψηφίων προς εργασία συνταξιούχων θα γίνεται μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας του e-ΕΦΚΑ.
Από τη νέα ρύθμιση θα εξαιρεθούν οι κατηγορίες απασχολούμενων συνταξιούχων οι οποίες εξαιρούνταν από την περικοπή σύνταξης υπό το προϊσχύον καθεστώς, όπως, για παράδειγμα, συνταξιούχοι του π. ΟΓΑ, οι πολύτεκνοι με ανήλικα τέκνα, όσοι λαμβάνουν το εξωιδρυματικό επίδομα, οι ψυχικά ασθενείς κ.ά.
Απώτερος στόχος της μεταρρύθμισης του καθεστώτος της απασχόλησης συνταξιούχων είναι η αύξηση της συμμετοχής τους στην αγορά εργασίας, τόσο για την κάλυψη κενών θέσεων εργασίας, όπου υπάρχει έλλειμμα μεταξύ προσφοράς και ζήτησης, όσο και για την επιμήκυνση του εργασιακού βίου τους και την τόνωση του εισοδήματός τους. Από τον εξορθολογισμό των κρατήσεων, ένα μέρος της εργασίας που πραγματοποιείται σήμερα από τους συνταξιούχους στον ανεπίσημο τομέα της οικονομίας αναμένεται να περάσει στον επίσημο, με την προσδοκία να επανεντάξει στην αγορά εργασίας πολλούς, να τονώσει και να ενισχύσει περαιτέρω τη μακροχρόνια βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος, ενισχύοντας παράλληλα και τα κρατικά έσοδα.
Νέο σύστημα συνταξιοδότησης για οφειλέτες
Σήμερα οι οφειλέτες με χρέη έως 20.000 ευρώ, ελεύθεροι επαγγελματίες δεν παίρνουν καθόλου σύνταξη. Με τη νέα ρύθμιση αυξάνεται το όριο της οφειλής στα 30.000 ευρώ για τους ελεύθερους επαγγελματίες και στα 10.000 ευρώ για τους αγρότες με όρους και προϋποθέσεις (να αποδεικνύεται με την άρση των τραπεζικών τους λογαριασμών ότι είναι αναξιοπαθούντες και όχι κακοπληρωτές). Συγκεκριμένα δεν θα πρέπει να διαθέτουν καταθέσεις άνω των 15.000 ευρώ.
Όσοι οφείλουν πάνω από 30.000 ευρώ (ή πάνω από 10.000 ευρώ αν είναι αγρότες) θα πρέπει να πληρώσουν το υπερβάλλον ποσό εφάπαξ. Μόλις το χρέος πέφτει στα 30.000 ευρώ θα εκδίδεται η σύνταξη, η οποία θα παρακρατείται στο 60% μέχρι η οφειλή να πέσει στα 20.000 ευρώ. Μετά τα 20.000 ευρώ πέφτει το ποσό της δόσης και αυξάνεται η σύνταξη. Η οφειλή από τα 20.000 ευρώ και κάτω θα αποπληρώνεται σε 60 δόσεις. Το ίδιο θα συμβαίνει με τους αγρότες στα 10.000 ευρώ και 6.000 ευρώ χρέος.
Fast track επικουρικές
Επίσπευση έκδοσης επικουρικών: Στο μίνι ασφαλιστικό θα περιλαμβάνεται διάταξη για την επίσπευση έκδοσης των επικουρικών συντάξεων καθώς το στοκ των εκκρεμοτήτων παραμένει σε υψηλά επίπεδα. Η διάταξη θα προβλέπει ότι οι εκκρεμείς αιτήσεις θα εξετάζονται στο εξής με βάση τη 15ετία και όχι με βάση τις επιμέρους διατάξεις.
Σημειώνεται ότι η 15ετία ισχύει σήμερα για το πρώην ΙΚΑ, ενώ στο Δημόσιο θεμελιώνεις με τις προϋποθέσεις της κύριας (θεμελίωση με 25ετία και 35ετία). Στην 25ετία ο ασφαλισμένος παίρνει την επικουρική στα 67 ακόμη και αν πήρε την κύρια σύνταξη πολύ νωρίτερα (π.χ. στα 55 με 25ετία και ανήλικο). Για να πάρει την επικουρική πριν τα 67 θα πρέπει να έχει 35 έτη.
Με τη νέα διάταξη όλοι οι δημόσιοι υπάλληλοι θα μπορούν να θεμελιώνουν δικαίωμα για επικουρική με 15ετία. Με την ενεργοποίηση της διάταξης, σύμφωνα με κύκλους του ΕΦΚΑ, θα εκκαθαριστούν αυτόματα περίπου 30.000 εκκρεμείς επικουρικές του Δημοσίου.
Επιδόματα ΟΠΕΚΑ με πλαστικό χρήμα
Στο νομοσχέδιο θα περιλαμβάνεται και η διάταξη για την πληρωμή μεγάλου ποσοστού των επιδομάτων της ΔΥΠΑ και του ΟΠΕΚΑ (με εξαίρεση τα αναπηρικά) με άυλη προπληρωμένη κάρτα, όπως συμβαίνει τώρα με το μισό Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα, καθώς το άλλο μισό καταβάλλεται σε τραπεζικούς λογαριασμούς

Στην πράξη, τα ποσά της πλειονότητας των κοινωνικών και προνοιακών επιδομάτων, από τα επιδόματα τέκνων, το επίδομα γέννησης, έως τα επιδόματα ανεργίας με εξαίρεση τα αναπηρικά επιδόματα, θα μπαίνουν στην προπληρωμένη κάρτα και όχι σε τραπεζικούς λογαριασμούς. Με αυτό τον τρόπο οι περίπου 2 εκατ. δικαιούχοι θα μπορούν να χρησιμοποιούν την προπληρωμένη κάρτα για να κάνουν τα ψώνια τους.
Επιπλέον, ο κάτοχος της κάρτας θα συναλλάσσεται άυλα, ηλεκτρονικά, μέσω e- shopping, e- banking και άλλες on line υπηρεσίες.
Στόχος είναι να δίνονται «όσα πρέπει, σε αυτούς που πρέπει, ακριβώς για ό,τι πρέπει» προκειμένου να καταπολεμηθεί παράλληλα και η φοροδιαφυγή. Υπενθυμίζουμε ότι η αύξηση της χρήσης πλαστικού χρήματος στο σύνολο της οικονομίας έχει ήδη ενισχύσει τα φορολογικά έσοδα.
Παράταση για ΤΕΚΑ
Παρατείνεται για ένα χρόνο η προθεσμία για εθελοντική ασφάλιση στο Ταμείο Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης (ΤΕΚΑ) όλων όσοι είναι ήδη εργαζόμενοι και κάτω των 35 ετών, καθώς και αυτών που δεν είχαν έως σήμερα επικουρικό ταμείο. Οι εν λόγω ασφαλισμένοι μπορούν να υπαχθούν προαιρετικά με αίτησή τους στο ΤΕΚΑ έως τα τέλη του 2024.
Νέο πλαίσιο για ΤΕΑ και ομαδικά ασφαλιστήρια συμβόλαια
Ριζική αναδιάρθρωση της λειτουργίας των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΤΕΑ) προβλέπουν οι διατάξεις που θα ενταχθούν στο Ασφαλιστικό νομοσχέδιο. Ο συνταξιούχος που θα λάβει το συμπλήρωμα του επαγγελματικού ταμείου, θα μπορεί να επιλέξει τη μηνιαία καταβολή (σύνταξη) ή να ζητήσει να του καταβληθεί εφάπαξ όλο το ποσό που θα έπαιρνε σε συντάξεις για τα επόμενα χρόνια.
Μέχρι σήμερα το εφάπαξ ήταν αφορολόγητο γι ΄αυτό και η συντριπτική πλειοψηφία των ασφαλισμένων προτιμούσε την εφάπαξ παροχή έναντι της σύνταξης που φορολογείται ως εισόδημα με βάση την κλίμακα.
Το σχέδιο του υπουργείου εργασίας προβλέπει στο εξής η φορολόγηση του εφάπαξ να είναι διπλάσια από εκείνη των συντάξεων και να επιβάλλεται κλιμακωτά έως 20% με βάση τα έτη ασφάλισης:Για ασφαλισμένους με έως 10 έτη ασφάλισης, η φορολόγηση των εφάπαξ θα είναι 20% και 10% για τις συντάξεις.
Για ασφαλισμένους με 10 – 20 έτη ασφάλισης, η φορολόγηση θα υποχωρεί στο 15% για την καταβολή εφάπαξ και στο 7,5% για τη χορήγηση σύνταξης.
Για ασφαλισμένους με πάνω από 20 έτη ασφάλισης, η φορολόγηση θα είναι 10% για το εφάπαξ και 5% για την σύνταξη.
Η διαδικασία της φορολόγησης θα εφαρμοστεί από την ψήφιση του νόμου και μετά. Αυτό σημαίνει ότι οι ασφαλιστικές εισφορές που έχουν ήδη καταβληθεί από τους ασφαλισμένους των ΤΕΑ, θα παραμείνουν αφορολόγητες, όπως ισχύει δηλαδή έως τώρα. Η όποια φορολόγηση θα αφορά τις νέες εισφορές που θα καταβληθούν, ή τους νέους ασφαλισμένους που θα προκύψουν είτε στα τωρινά ΤΕΑ είτε σε όποια δημιουργηθούν στο μέλλον.