Ερευνα: Ο πληθωρισμός της απληστίας στέρησε 8% από το παγκόσμιο ΑΕΠ - Ποιοι κολοσσοί έκαναν... πάρτι

Η κερδοσκοπία διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση του πληθωρισμού το 2022, σύμφωνα με έκθεση που ζητά τη θέσπιση ενός παγκόσμιου εταιρικού φόρου για τον περιορισμό των υπερκερδών.
Η έκθεση των think tanks IPPR και Common Wealth μελέτησε τα εταιρικά αποτελέσματα από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις του Ηνωμένου Βασιλείου και διαπίστωσε ότι τα κέρδη τους ξεπέρασαν κατά πολύ την αύξηση του κόστους, συμβάλλοντας στην άνοδο του πληθωρισμού πέρυσι, σε επίπεδα που είχαν να παρατηρηθούν από τις αρχές της δεκαετίας του 1980.
Τα υπερβολικά κέρδη ήταν ακόμη μεγαλύτερα στις ΗΠΑ, όπου οι σημαντικοί τομείς της οικονομίας ελέγχονται από λίγες ισχυρές εταιρείες.
Η εκτόξευση των κερδών συνέβη καθώς οι αυξήσεις των μισθών δεν συμβάδισαν με τον πληθωρισμό και οι εργαζόμενοι υπέστησαν τη μεγαλύτερη μείωση των διαθέσιμων εισοδημάτων τους από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Οι «αχόρταγες» εταιρείες
Οι ερευνητές δήλωσαν ότι οι ενεργειακές εταιρείες ExxonMobil και Shell, οι μεταλλευτικές εταιρείες Glencore και Rio Tinto, καθώς και οι επιχειρήσεις τροφίμων και εμπορευμάτων Kraft Heinz, Archer-Daniels-Midland και Bunge είδαν τα κέρδη τους να ξεπερνούν κατά πολύ τον πληθωρισμό μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
«Επειδή οι τιμές της ενέργειας και των τροφίμων επηρεάζουν σημαντικά το κόστος σε όλους τους τομείς της ευρύτερης οικονομίας, οι αυξήσεις των τιμών επιδείνωσαν το αρχικό πληθωριστικό σοκ, με αποτέλεσμα να ωθήσουν υψηλότερα τον πληθωρισμό και να επεκτείνουν τη διάρκειά του», αναφέρει η έκθεση.
Μετά την ανάλυση στοιχείων από 1.350 εταιρείες που είναι εισηγμένες στα χρηματιστήρια του Ηνωμένου Βασιλείου, των ΗΠΑ, της Γερμανίας, της Βραζιλίας και της Νότιας Αφρικής, η έκθεση αναφέρει ότι οι εταιρείες στον τομέα της τεχνολογίας, των τηλεπικοινωνιών και του τραπεζικού κλάδου προχώρησαν επίσης σε σημαντικές αυξήσεις τιμών που διόγκωσαν τα περιθώρια κέρδους τους.
«Οι εταιρείες αυτές κατάφεραν να προστατεύσουν τα περιθώρια κέρδους τους ή ακόμη και να τα αυξήσουν, δημιουργώντας υπερκέρδη», προστίθεται στην έκθεση.
Η έκθεση απηχεί έρευνα του συνδικάτου Unite, η οποία αποκάλυψε πέρυσι πώς οι μεγαλύτερες αυξήσεις τιμών που επηρεάζουν τον δείκτη τιμών καταναλωτή του Ηνωμένου Βασιλείου προήλθαν από επιχειρήσεις που είτε διατήρησαν είτε βελτίωσαν τα περιθώρια κέρδους τους.
Μεταξύ των εταιρειών που αύξησαν τα κέρδη τους περισσότερο από τον προ πανδημίας μέσο όρο ήταν οι εξής:

• ExxonMobil: τα κέρδη από 15 δισ. στερλίνες αυξήθηκαν σε 53 δισ. στερλίνες
• Shell: κέρδη 16 δισ. λιρών αυξήθηκαν σε 44 δισ. λίρες.
• Glencore: 1,9 δισ. στερλίνες σε 14,8 δισ. στερλίνες
• Archer-Daniels-Midland: 1,4 δισ. στερλίνες σε 3,16 δισ. στερλίνες
• Kraft Heinz: 265 εκατ. στερλίνες σε 1,8 δισ. στερλίνες

Τέσσερις εταιρείες τροφίμων - οι εισηγμένες προμηθευτές Archer-Daniels-Midland και Bunge, καθώς και οι ιδιωτικές Cargill και Dreyfus - ελέγχουν περίπου το 70%-90% της παγκόσμιας αγοράς σιτηρών.
«Αυτό έχει προκαλέσει σημαντική ζημιά στην οικονομία στο σύνολό της», αναφέρει η έκθεση.
«Το παγκόσμιο ΑΕΠ θα μπορούσε να είναι 8% υψηλότερο»
Οπως αναφέρει χαρακτηριστικά η έκθεση, το παγκόσμιο ΑΕΠ θα μπορούσε να είναι 8% υψηλότερο από ό,τι είναι τώρα, αν οι εταιρείες δεν είχαν αυτή την κυριαρχία στην αγορά.
Οπως επισημαίνει ο Guardian, ορισμένα μέλη της κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ, της Fed, έχουν αναγνωρίσει ότι οι ανατιμήσεις είχαν ως στόχο την ενίσχυση των εταιρικών κερδών.
Ο οικονομολόγος της Jung and the Common Wealth, Chris Hayes, δήλωσε ότι απαιτείται ένας φόρος επί υπερκερδών, που υπολογίζονται παγκοσμίως στα 4 δισ. δολάρια, παράλληλα με κινήσεις για την εξάλειψη των μονοπωλιακών πρακτικών που επιτρέπουν στις επιχειρήσεις να εκμεταλλεύονται τη δύναμή τους στην αγορά.
Ο Jung δήλωσε ότι η Τράπεζα της Αγγλίας είχε μείνει πίσω στη συζήτηση και έπρεπε να έχει «καλύψει το χαμένο έδαφος».    Με πληροφορίες από Guardian