Ελεύθεροι επαγγελματίες: Ποιοι απαλλάσσονται και ποιοι θα πληρώσουν μειωμένο τεκμήριο

Mε τις τέσσερις εξαιρέσεις της τελευταίας στιγμής που αφορούσαν ταξί, περίπτερα, καφενεία και ασφαλιστικούς διαμεσολαβητές ολοκληρώθηκε το παζλ για τον τεκμαρτό τρόπο φορολόγησης των ελεύθερων επαγγελματιών. Στις τελικές διατάξεις του φορολογικού νομοσχεδίου που ψηφίστηκε χθες το βράδυ, η τελική λίστα των εκπτώσεων και των απαλλαγών από σύστημα τεκμαρτής φορολόγησης διευρύνθηκε ενώ ηπιότεροι έχουν γίνει και οι συντελεστές προσαύξησης με κριτήριο τον τζίρο.
Υπάρχουν επαγγελματίες που εξαιρούνται από το τεκμήριο, αλλοι για τους οποίους το τεκμήριο είναι μειωμένο κατά 50% και άλλοι που απαλλάσσονται. Η μεγάλη πλειοψηφία ωστόσο θα φορολογηθεί με το τεκμήριο της ελάχιστης αμοιβής για την ατομική τους δραστηριότητα.
Οι εξαιρέσεις
Επαγγελματίες που εξαιρούνται από το τεκμήριο:

• Στην κατηγορία αυτών που εξαιρούνται είναι οι νέοι επαγγελματίες για τα πρώτα 3 χρόνια από την έναρξη της δραστηριότητάς τους, οι αγρότες, όσοι αμείβονται με μπλοκάκι και έχουν έως 3 εργοδότες και οι επαγγελματίες που παρουσιάζουν αναπηρία ίση ή μεγαλύτερη του 80%. Πλήρως εξαιρούνται και οι ιδιοκτήτες καφενείων σε χωριά κάτω των 500 κατοίκων ενώ με τις αρχικές διατάξεις είχαν μείωση τεκμηρίου κατά 50%.
• Επίσης πλήρης απαλλαγή ισχύει, μεταξύ άλλων, όταν συντρέχουν ειδικοί λόγοι (π.χ. ασθένεια, στρατιωτική θητεία, φυσικές καταστροφές, λόγοι ανωτέρας βίας κ.λπ.). Eπίσης εξαιρούνται από την επιβάρυνση λόγω του κριτηρίου τζίρου τα περίπτερα μόνο για τα καπνικά προϊόντα, καθώς έχουν χαμηλό περιθώριο κέρδους.

Οι εκπτώσεις
Επαγγελματίες για τους οποίους το τεκμήριο είναι μειωμένο κατά 50%. 

• Στην κατηγορία αυτή εντάσσονται επαγγελματίες που παρουσιάζουν αναπηρία 67% έως 79%, ασκούν δραστηριότητα και έχουν την κύρια κατοικία σε οικισμούς με πληθυσμό έως 500 κατοίκους και σε νησιά με πληθυσμό κάτω από 3.100 κατοίκους, είναι γονείς μονογονεϊκής οικογένειας με ανήλικα τέκνα, είναι γονείς με εξαρτώμενα τέκνα με ποσοστό νοητικής ή σωματικής αναπηρίας τουλάχιστον 67%, είναι γονείς πολύτεκνων οικογενειών.
• Ακόμη όσοι έχουν μερίδιο έως 25% σε ταξί θα έχουν μείωση 50%

Οι απαλλαγές
Από το τεκμήριο απαλλάσσονται πλήρως

• οι αγρότες,
• όσοι αμείβονται με μπλοκάκι. με έως 3 εργοδότες και
• οι επαγγελματίες που παρουσιάζουν αναπηρία ίση ή μεγαλύτερη του 80%.
• Επίσης εξαιρούνται οι ασφαλιστικοί διαμεσολαβητές που συνεργάζονται με μέχρι 2 εταιρείες οι οποίοι προσομοιάζουν με το καθεστώς των εργαζόμενων με «μπλοκάκι».
• Επίσης για όσους ασκούν εποχικές δραστηριότητες το τεκμαρτό εισόδημα μειώνεται με το σύστημα των δωδεκατημορίων.

Η εφαρμογή του τεκμηρίου στο 100%
Με τις νέες διατάξεις θεσπίζεται το τεκμήριο της ελάχιστης αμοιβής από την άσκηση ατομικής επιχειρηματικής δραστηριότητας. Η ελάχιστη αμοιβή προσαυξάνεται ανάλογα με τα χρόνια της επαγγελματικής δραστηριότητας, το σύνολο της μισθοδοσίας και το ύψος του τζίρου της επιχείρησης. Συγκεκριμένα, για τον υπολογισμό της φορολογίας λαμβάνονται υπόψιν: 

• Ο εκάστοτε ισχύων κατώτατος μισθός προσαυξημένος κατά 10% για κάθε 3 χρόνια επαγγελματικής δραστηριότητας μετά την πρώτη εξαετία ή ο ανώτερος ετήσιος μισθός που ο ελεύθερος επαγγελματίας καταβάλλει σε υπάλληλό του. Λαμβάνεται υπόψη το μεγαλύτερο από τα δύο ποσά με ανώτατο όριο σε κάθε περίπτωση τις 30.000 ευρώ.
• το ύψος του τζίρου της επιχείρησης. Συγκεκριμένα, η προσαύξηση ανέρχεται στο 5% επί του ποσού κατά το οποίο ο κύκλος εργασιών του υπόχρεου υπερβαίνει τον μέσο ετήσιο κύκλο εργασιών του Κ.Α.Δ.
• Το 10% του κόστους μισθοδοσίας του προσωπικού με όριο τις 15.000 ευρώ.

Το ελάχιστο καθαρό εισόδημα ορίζεται κατ’ ανώτατο όριο σε 50.000 ευρώ και είναι το άθροισμα των τριών συντελεστών που προαναφέρθηκαν.
Το τέλος επιτηδεύματος
Μειώνεται αρχικά από το 2024 το τέλος επιτηδεύματος κατά 50% για όλους τους ελεύθερους επαγγελματίες και καταργείται εντός δυο ετών. Παράλληλα, για κάθε υποκατάστημα των φυσικών προσώπων, το τέλος επιτηδεύματος μειώνεται στα 300 ευρώ από 600 ευρώ που ισχύει σήμερα.
Η αμφισβήτηση
Το τεκμήριο είναι μαχητό και οι φορολογούμενοι μπορούν να το αμφισβητήσουν στις εξής περιπτώσεις:

• στρατιωτική θητεία,
• φυλάκιση,
• νοσηλεία σε νοσοκομείο ή κλινική,
• αδυναμία άσκησης δραστηριότητας λόγω εγκυμοσύνης ή λοχείας με βάση την εργατική νομοθεσία,
• εκτεταμένες φυσικές καταστροφές που κατέστησαν αδύνατη, συνολικά ή μερικά, την άσκηση της επαγγελματικής ή επιχειρηματικής τους δραστηριότητας,
• ανάκληση της άδειας λειτουργίας της ατομικής τους επιχείρησης ή της άδειας άσκησης επαγγέλματός τους,
• απαγόρευση λειτουργίας του καταστήματος ή άλλου χώρου άσκησης της επαγγελματικής ή επιχειρηματικής τους δραστηριότητας σε εφαρμογή απόφασης δημόσιας αρχής για λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας ή άλλου λόγου που υπαγορεύει το δημόσιο συμφέρον,
• άλλοι λόγοι ανωτέρας βίας που εμποδίζουν την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.

Για την εφαρμογή των παραπάνω, ο φορολογούμενος υποβάλλει στη φορολογική διοίκηση τα αναγκαία δικαιολογητικά για την απόδειξη των ισχυρισμών του.