Ο δύσβατος δρόμος της ΕΚΤ για τη μείωση του πληθωρισμού - «Αγκάθι» η αύξηση των μισθών

Ακρίβεια και ενεργειακή κρίση έχουν «γονατίσει» τα νοικοκυριά στην Ευρώπη με τους εργαζόμενους να ελπίζουν φέτος σε αυξήσεις μισθών, που θα βοηθήσουν στην αποκατάσταση των εισοδημάτων τους. Ωστόσο η αναμενόμενη ενίσχυση της αγοραστικής τους δύναμης θα μπορούσε να εμποδίσει τις προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να επαναφέρει τον πληθωρισμό στο στόχο.
Η ΕΚΤ έχει χαρακτηρίσει τους μισθούς ως τον μεγαλύτερο κίνδυνο, στη μάχη της κατά του πληθωρισμού. Αναμένει αύξηση των μισθών σε όλη την ευρωζώνη κατά 4,6% φέτος, πολύ περισσότερο από τον ρυθμό του 3% που θεωρεί ότι συνάδει με τον πληθωρισμό στο στόχο του 2%.
Οι υψηλότερες μισθολογικές ρυθμίσεις θα αποτελούσαν κίνδυνο για τις μειώσεις των επιτοκίων που οι χρηματοπιστωτικές αγορές στοιχηματίζουν ότι θα ξεκινήσουν τον Απρίλιο. «Βλέπουμε μια πορεία προς το 3% (αύξηση μισθών), αλλά θα είναι ένας ανώμαλος δρόμος», δήλωσε σε συνέντευξή του ο Reamonn Lydon, οικονομολόγος στην Κεντρική Τράπεζα της Ιρλανδίας.
Οι αυξήσεις των μισθών ανεβάζουν το κόστος για τις επιχειρήσεις και ενισχύουν το εισόδημα των νοικοκυριών, δύο παράγοντες που μπορεί να ωθήσουν τις τιμές και να απαιτήσουν από την ΕΚΤ να διατηρήσει τα επιτόκια σε υψηλά επίπεδα.
Τα συνδικάτα θεωρούν ότι ο συνδυασμός του σταδιακά μειούμενου πληθωρισμού, της χαμηλής ανεργίας και των υψηλών εταιρικών περιθωρίων κέρδους είναι η καλύτερη και ενδεχομένως η τελευταία τους ευκαιρία σε αυτόν τον οικονομικό κύκλο για την αποκατάσταση του βιοτικού επιπέδου των εργαζομένων.
Οι εταιρείες αντιμέτωπες με τις απεργίες
Και αφού είδαν τους πραγματικούς μισθούς τους να μειώνονται κατά περίπου 5% το 2022-23, οι μισθωτοί είναι έτοιμοι να αγωνιστούν. Οι αμερικανικοί γίγαντες Tesla (TSLA.O) και Amazon (AMZN.O), είναι μεταξύ των εταιρειών που ήδη παλεύουν με απεργίες στην Ευρώπη.
Σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, δεν υπάρχουν μισθολογικά δεδομένα σε πραγματικό χρόνο για τη ζώνη του ευρώ των 20 χωρών. Ωστόσο, το Indeed Wage Tracker, το οποίο μετρά τους μισθούς, παρακολουθείται στενά από την ΕΚΤ ως δείκτης μελλοντικών τάσεων. Ο δείκτης αυξήθηκε τον Δεκέμβριο - στο 3,8% από 3,7% - αν και ήταν πολύ χαμηλότερος από το μέγιστο 5,2% που καταγράφηκε τον Οκτώβριο του 2022, όταν ο πληθωρισμός βρισκόταν στο απόγειό του.
Ο Lydon και ο Pawel Adrjan της Indeed δήλωσαν στο Reuters, ότι η αύξηση του Δεκεμβρίου οφείλεται πιθανώς στις νέες μισθολογικές συμφωνίες, μια επίδραση που βλέπουν να συνεχίζεται στις αρχές του 2024, καθώς συνάπτονται περισσότερες συμφωνίες και αρχίζουν να εφαρμόζονται οι αυξήσεις του κατώτατου μισθού.
Μεταξύ των πρόσφατων διακανονισμών, οι μισθοί αυξήθηκαν κατά 4,5% για τους εργαζόμενους στα ισπανικά καταστήματα της Carrefour SA, και ΙΚΕΑ, 5,% στη γαλλική μεγάλη ενεργειακή εταιρεία TotalEnergies, και 6,6% για τους Ολλανδούς εργαζόμενους στους σιδηροδρόμους. Το ελάχιστο ωρομίσθιο των οδηγών της γαλλικής Uber, αυξήθηκε κατά 17,6%.
Οι κατώτατοι μισθοί αυξήθηκαν κατά 3,4% στη Γερμανία, 3,8% στην Ολλανδία και 5% στην Ισπανία. «Όλα δείχνουν επιστροφή στην αύξηση των πραγματικών μισθών», δήλωσε ο Martin Hoepner, καθηγητής στο Ινστιτούτο Max-Planck στην Κολωνία.
Μοχλός πίεσης για τα συνδικάτα η χαμηλή ανεργία
Παίρνοντας θάρρος από τις ελλείψεις εργαζομένων, τα εργατικά συνδικάτα ελπίζουν να αντιστρέψουν την τάση μείωσης των μελών που επιταχύνθηκε με την παγκοσμιοποίηση τη δεκαετία του 1990. Οι εργαζόμενοι στον γαλλικό κρατικό όμιλο ηλεκτρικής ενέργειας EDF απαιτούν αύξηση μισθών κατά 6%, αλλιώς θα κατέβουν σε απεργία, ενώ ορισμένοι Γερμανοί εργαζόμενοι στους σιδηροδρόμους απέρριψαν μια αύξηση 11%, επειδή ήθελαν μικρότερη εβδομάδα εργασίας.
Ορισμένοι εργαζόμενοι της Amazon στην Ισπανία πραγματοποίησαν στάσεις εργασίας κατά τη διάρκεια της κρίσιμης περιόδου των διακοπών και η Tesla αντιμετώπισε αποκλεισμούς σε σκανδιναβικές χώρες με στόχο να την αναγκάσουν να υπογράψει συλλογική σύμβαση εργασίας στη Σουηδία.
«Αυτή τη στιγμή οι οικονομικές συνθήκες είναι προφανώς ευνοϊκές για την ενίσχυση της διαπραγματευτικής θέσης των συνδικάτων», δήλωσε ο Torsten Mueller, ερευνητής σε συνδικαλιστικό ινστιτούτο.
Όμως ο Lucio Baccaro, επίσης καθηγητής στο Ινστιτούτο Max Planck, δήλωσε ότι μια τέτοια «μισθολογική μαχητικότητα» θα μπορούσε να γυρίσει μπούμερανγκ, διότι θα έκανε την ΕΚΤ να διατηρήσει υψηλότερα τα επιτόκια για να περιορίσει τη ζήτηση.
«Αν πυροδοτηθεί ένα σπιράλ μισθολογικών τιμών ή αν η κεντρική τράπεζα φοβάται ότι πυροδοτείται, θα παρέμβει για να διατηρήσει την οικονομία», είπε.
Ο Baccaro τάχθηκε υπέρ μικρότερων αλλά αφορολόγητων, εφάπαξ αυξήσεων, όπως αυτές που αναπτύσσει η Γερμανία, οι οποίες λήγουν στο τέλος του τρέχοντος έτους, προσθέτοντας ότι θα μπορούσαν να χρηματοδοτηθούν από φόρους επί των πλεοναζόντων εταιρικών κερδών.
Μέχρι στιγμής υπάρχουν ελάχιστα σημάδια ενός σπιράλ μισθολογικών τιμών, όπως επισήμανε ο υπεύθυνος χάραξης πολιτικής της ΕΚΤ Μάριο Σεντένο.
Και οι περισσότεροι οικονομολόγοι αναμένουν ότι οι εταιρείες θα απορροφήσουν το υψηλότερο μισθολογικό κόστος αυτή τη φορά - και όχι μόνο λόγω των συνολικά στάσιμων προοπτικών της ευρωπαϊκής οικονομίας.
«Δεδομένου ότι η συνολική ζήτηση είναι πιο πιεσμένη τώρα απ' ό,τι το 2022-2023, επίσης λόγω των αυξήσεων των επιτοκίων, οι επιχειρήσεις μπορεί να είναι πιο πρόθυμες να επιτρέψουν να συμβεί αυτό για να ενισχύσουν τις πωλήσεις» , δήλωσε ο Mattias Vermeiren, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Γάνδης. Ωστόσο, οι τελευταίες μισθολογικές διευθετήσεις έχουν ενισχύσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών ότι η υψηλότερη αύξηση των μισθών «ήρθε για να μείνει». Με τον αυξανόμενο εμπορικό προστατευτισμό να μειώνει την πρόσβαση των εταιρειών σε φθηνότερες αγορές εργασίας, αυτό δείχνει υψηλότερο πληθωρισμό και υψηλότερα επιτόκια.
«Τα εργασιακά και, σε σχέση με αυτό, η αποπαγκοσμιοποίηση είναι δύο από τους ισχυρότερους λόγους για τους οποίους πιστεύουμε ότι ο πληθωρισμός επιμένει με τρόπο που σημαίνει ότι τα επιτόκια δεν μπορούν απλώς να γυρίσουν πίσω στο μηδέν» δήλωσε ο Tom O'Hara, διαχειριστής χαρτοφυλακίου ευρωπαϊκών μετοχών της Janus Henderson.