Ευρωκοινοβούλιο: Ψήφισμα - καταδίκη της Ελλάδας για το κράτος δικαίου, οι υποθέσεις που «καίνε»

Με ψήφισμα που εγκρίθηκε την Τετάρτη με 330 ψήφους υπέρ, 254 κατά και 26 αποχές, οι ευρωβουλευτές εκφράζουν την ανησυχία τους για την κατάσταση του κράτους δικαίου και τη δημοκρατίας στην Ελλάδα.
Με ένα ψήφισμα - κόλαφο το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο «κρούει τον κώδωνα του κινδύνου» για τη σημαντική οπισθοδρόμηση του κράτους δικαίου στην Ελλάδα.
Στο κείμενο - που εν πολλοίς βασίστηκε στην έκθεση της Ολλανδής ευρωβουλευτή Σοφί Ιντ’ Βελντ - γίνεται ρητή αναφορά σε μια σειρά σημαντικών υποθέσεων που αναδεικνύουν συστηματικές ελλείψεις στους μηχανισμούς λογοδοσίας και απόδοσης δικαιοσύνης καθώς και κυβερνητικές προσπάθειες ελέγχου της λειτουργίας της κοινωνίας των πολιτών, αλλά και του έργου των δημοσιογράφων και των ανεξάρτητων Αρχών.
Ενδεικτικά στο ψήφισμα γίνεται αναφορά στο δυστύχημα στα Τέμπη, στο τραγικό ναυάγιο της Πύλου, στις δολοφονίες του Γιώργου Καραϊβάζ, του Ζακ Κωστόπουλου και των τριών νεαρών Ρομά, στο σκάνδαλο των υποκλοπών μέσω ΕΥΠ και Predator, στις αγωγές SLAPPs κατά των δημοσιογράφων, αλλά και στις αυξανόμενες πιέσεις που δέχτηκε η ΑΔΑΕ και η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, με τις συνακόλουθες απόπειρες εκφοβισμού δικαστικών λειτουργών όπως η πρώην εισαγγελέας κατά της διαφθοράς Ελένη Τουλουπάκη.
Σημειώνεται πως υπέρ της έγκρισης του ψηφίσματος ψήφισαν 330 ευρωβουλευτές, ενώ αρνητικά τοποθετήθηκαν 254. Ακόμη 26 απείχαν αν και παρόντες στην αίθουσα.

Λίστα Πέτσα, αγωγές SLAPPs και υποκλοπές εις βάρος δημοσιογράφων
Στο ψήφισμα γίνεται λόγος για το λεγόμενο σκάνδαλο της λίστας Πέτσα με τα 20 εκατομμύρια ευρώ κρατικών κονδυλίων, που διανεμήθηκαν σε μέσα ενημέρωσης για επικοινωνιακές εκστρατείες στον τομέα της δημόσιας υγείας, συμπεριλαμβανομένων ανύπαρκτων ιστοτόπων και προσωπικών ιστολογίων, ενώ ορισμένα μέσα ενημέρωσης αποκλείστηκαν εντελώς χωρίς καμία αιτιολόγηση και με αδιαφανή κριτήρια.
Όπως σημειώνεται, σύμφωνα με προκαταρκτική έρευνα της ελληνικής Γενικής Διεύθυνσης Σώματος Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος, τουλάχιστον 270 χρηματοδοτούμενα μέσα ενημέρωσης δεν είχαν καταχωριστεί σωστά και νόμιμα, με την απώλεια δημόσιων πόρων να υπερβαίνει τα 3 εκατομμύρια ευρώ.
Συγκεκριμένη αναφορά γίνεται και στον ανηψιό και πρώην Γενικό Γραμματέα του Πρωθυπουργού Γρηγόρη Δημητριάδη που ήγειρε διάφορες αγωγές το 2022 κατά της Εφημερίδας των Συντακτών, της διαδικτυακής ερευνητικής πλατφόρμας Reporters United και μεμονωμένων δημοσιογράφων, ζητώντας την απόσυρση άρθρου που τον εμπλέκει σε εθνικό σκάνδαλο κατασκοπευτικού λογισμικού στο οποίο εμπλέκεται η εταιρεία Intellexa, καθώς και αποζημίωση ύψους 550 000 ευρώ.
Υποκλοπές και ΑΔΑΕ
Αναφορά γίνεται ακόμη στην πρόσφατα δημοσιευθείσα ετήσια έκθεση της ελληνικής Αρχής Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ) του 2022 που αποκάλυψε ότι χιλιάδες υποθέσεις εισαγγελικών εντολών για απόκτηση πρόσβασης σε επικοινωνίες για λόγους εθνικής ασφάλειας δεν είχαν αναφερθεί εγκαίρως στην ΑΔΑΕ από την ελληνική Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών (ΕΥΠ) και τη Διεύθυνση Αντιμετώπισης Ειδικών Εγκλημάτων Βίας (Αντιτρομοκρατική Υπηρεσία) της Αστυνομίας.
Όπως σημειώνεται, άλλωστε, ανεξάρτητες αρχές, όπως η ΑΔΑΕ και η ελληνική Αρχή Προστασίας Δεδομένων (ΑΠΔ), υφίστανται αυξανόμενη πίεση λόγω του έργου τους όσον αφορά την παράνομη παρακολούθηση τηλεφωνικών συνδιαλέξεων από την ΕΥΠ.
Η Βουλή των Ελλήνων αντικατέστησε ξαφνικά τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου της ΑΔΑΕ το 2023, την παραμονή της απόφασης της ΑΔΑΕ να επιβάλει πρόστιμο στην ΕΥΠ, και λίγο πριν η ΑΔΑΕ και η ΑΠΔ ζητήσουν να γίνει ένα κρίσιμο βήμα στην έρευνα για το σκάνδαλο του κατασκοπευτικού λογισμικού,
Το Ευρωκοινοβούλιο καλεί την ελληνική κυβέρνηση να αποσύρει επειγόντως την τροποποίηση 826/145 του νόμου αριθ. 2472/1997, με την οποία καταργήθηκε η ικανότητα της ΑΔΑΕ να ενημερώνει τους πολίτες για την άρση του απορρήτου των επικοινωνιών, και να αποκαταστήσει την πλήρη ανεξαρτησία του δικαστικού σώματος και όλων των σχετικών εποπτικών οργάνων, όπως ο Διαμεσολαβητής και η ΑΠΔ, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι όλα τα εποπτικά όργανα απολαμβάνουν πλήρη συνεργασία και πρόσβαση σε πληροφορίες και είναι σε θέση να παρέχουν πλήρεις πληροφορίες σε όλα τα θύματα.
Καταδικάζει απερίφραστα τον εκφοβισμό και την παρενόχληση λειτουργών που ελέγχουν την κυβέρνηση, όπως η πρώην Εισαγγελέας Διαφθοράς, Ελένη Τουλουπάκη, και ο Χρήστος Ράμμος, επικεφαλής της ΑΔΑΕ, εκφράζει τη δυσαρέσκειά του για την παρέμβαση του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου και την εικαζόμενη απόπειρα αναστολής του αιτήματος της ΑΔΑΕ σε εταιρεία τηλεπικοινωνιών να προβεί σε έλεγχο των εντολών παρακολούθησης του 2022.
Όσον αφορά την παράνομη χρήση τεχνολογίας παρακολούθησης, όπως το κατασκοπευτικό λογισμικό Predator ζητά:
α) να επανέλθουν και να ενισχυθούν επειγόντως οι θεσμικές και νομικές διασφαλίσεις, μεταξύ δε άλλων ο αποτελεσματικός εκ των προτέρων και εκ των υστέρων έλεγχος, καθώς και ανεξάρτητοι μηχανισμοί εποπτείας
β) να ανακληθούν επειγόντως όλες οι άδειες εξαγωγής που δεν συνάδουν πλήρως με τον κανονισμό για τα είδη διπλής χρήσης και να διερευνηθούν οι καταγγελίες για παράνομες εξαγωγές, μεταξύ άλλων στο Σουδάν·
γ) να υπάρξουν εγγυήσεις ότι οι αρχές μπορούν να διερευνήσουν ελεύθερα και ανεμπόδιστα όλους τους ισχυρισμούς για χρήση κατασκοπευτικού λογισμικού·
δ) να ακυρωθεί η νομοθετική τροποποίηση του 2019 που έθεσε την ΕΥΠ υπό τον άμεσο έλεγχο του πρωθυπουργού·
ε) να υπάρξουν εγγυήσεις για την ανεξαρτησία της ηγεσίας της ΕΑΔ·
στ) να ξεκινήσει επειγόντως αστυνομική έρευνα μετά την εικαζόμενη κατάχρηση κατασκοπευτικού λογισμικού και να συγκεντρωθούν απτά αποδεικτικά στοιχεία για πληρεξούσιους, εταιρείες μεσιτείας και πωλητές κατασκοπευτικού λογισμικού που συνδέονται με μολύνσεις από κατασκοπευτικό λογισμικό·
ζ) να κληθεί αμέσως η Εuropol να συμμετάσχει στις έρευνες· καταδικάζει την παράνομη εργαλειοποίηση του όρου «απειλή για την εθνική ασφάλεια» ως δικαιολογία για τις απαράδεκτες υποκλοπές και την παρακολούθηση πολιτικών αντιπάλων, περιλαμβανομένων του νυν βουλευτού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Γεώργιου Κύρτσου, και του πρώην ΒΕΚ, Νίκου Ανδρουλάκη· εκφράζει σοβαρή ανησυχία για την επιρροή του Πρωθυπουργού στην ΕΥΠ, η οποία τελεί υπό την άμεση αρμοδιότητα και εποπτεία του γραφείου του.
Για το ναυάγιο στην Πύλο και τις επαναπροωθήσεις στα ελληνικά σύνορα
Το Ευρωκοινοβούλιο εκφράζει τη βαθιά του θλίψη του για την τραγική απώλεια ανθρώπινων ζωών στο ναυάγιο της 14ης Ιουνίου 2023, όταν ένα αλιευτικό σκάφος βυθίστηκε στο Ιόνιο Πέλαγος στα ανοικτά των ακτών του Πύλου της Μεσσηνίας, στην Ελλάδα, με περισσότερα από 600 άτομα επί του σκάφους να θεωρούνται νεκρά.
Εκφράζει τη βαθιά του ανησυχία για την έλλειψη προόδου στη δικαστική έρευνα, ενώ εκφράζει σοβαρή ανησυχία για τη μεταχείριση των μεταναστών στα εξωτερικά σύνορα και στο εσωτερικό της χώρας, μετά τις συστηματικές επαναπροωθήσεις και τη βία κατά υπηκόων τρίτων χωρών, την αυθαίρετη κράτησή τους και την κλοπή των αντικειμένων τους.
Εκφράζει ακόμη την έντονη ανησυχία του για τις συνθήκες στα κέντρα υποδοχής, ιδίως όσον αφορά την προστασία των ατόμων από την εγκληματικότητα και την πρόσβαση σε βασικές εγκαταστάσεις υγιεινής.
Θεωρεί ότι ο Υπεύθυνος Προστασίας Θεμελιωδών Δικαιωμάτων του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου χρειάζεται μια ευρύτερη και ανεξάρτητη εντολή, ώστε να είναι επίσης σε θέση να διερευνά αποτελεσματικά τις επαναπροωθήσεις, ενώ καλεί την Επιτροπή να αξιολογήσει τη συμμόρφωση με το δίκαιο της ΕΕ των συστημάτων επιτήρησης των συνόρων που χρησιμοποιούν τη συμπεριφορική ανάλυση, καθώς και της χρηματοδότησής τους από την ΕΕ.
Καταδικάζει ακόμη τη δραματική αδυναμία της Επιτροπής να επιβάλει τη νομοθεσία της ΕΕ όσον αφορά τις συνθήκες υποδοχής, τις επαναπροωθήσεις και τα ανθρώπινα δικαιώματα, και πιστεύει ότι οι διαδικασίες επί παραβάσει είναι καταλληλότερες από τους επαίνους της Επιτρόπου.
Για τα Τέμπη και την κατάχρηση των 700 εκατ. ευρώ
Το Ευρωκοινοβούλιο θεωρεί κρίσιμη την ταχεία και ολοκληρωμένη διεξαγωγή της δικαστικής έρευνας σχετικά με τη σιδηροδρομική τραγωδία στα Τέμπη, η οποία θα πρέπει να περιλαμβάνει όλους τους εμπλεκομένους, συμπεριλαμβανομένων των αρμόδιων κυβερνητικών αξιωματούχων.
Όπως σημειώνεται, δεν είναι ικανοποιημένο με τον έλεγχο που διενεργεί η αρμόδια επιτροπή της Βουλής των Ελλήνων, καθώς φαίνεται να στερείται πολιτικής αμεροληψίας και να είναι απρόθυμη να καλέσει σε κατάθεση βασικούς εμπειρογνώμονες, ενώ εκφράζει τη βαθιά του ανησυχία για την άρνηση της Βουλής των Ελλήνων να διεξαγάγει έρευνα, όπως ζητήθηκε από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, σχετικά με δύο πρώην υπουργούς Μεταφορών.
Υπενθυμίζει ακόμη πως η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO) κίνησε έρευνα στις 28 Νοεμβρίου 2022 σχετικά με την κατάχρηση επιδοτήσεων ύψους 700 εκατομμυρίων ευρώ για ένα σύστημα ασφάλειας των σιδηροδρόμων - κι αυτό ενώ έκτοτε έχουν συλληφθεί 23 άτομα σε σχέση με το σκάνδαλο, με εξαίρεση τους (πρώην) υπουργούς της κυβέρνησης, οι οποίοι προστατεύονται από τη δίωξη με απόφαση της Βουλής των Ελλήνων, για την οποία έγινε επίκληση του ελληνικού Συντάγματος.