Η υπεραξία του ελληνικού ελαιολάδου «πνίγεται» στα βυτία

Το ελληνικό ελαιόλαδο, ίσως το πιο εμβληματικό προϊόν της χώρας μας και με μεγάλη βαρύτητα στις εμπορευματικές συναλλαγές, ακόμη δεν έχει βρει το δρόμο για τις διεθνείς αγορές ως επώνυμο προϊόν, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες των εκατοντάδων τυποποιητών.
Κατά μεγάλες ποσότητες συνεχίζει να πωλείται χύδην, να αναμιγνύεται με λάδι άλλης προέλευσης και να συσκευάζεται σε μεγάλες ελαιοπαραγωγούς και έμπειρες εξαγωγικά χώρες όπως η Ιταλία.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα, σύμφωνα με ρεπορτάζ στον “Οικονομικό Ταχυδρόμο”, αποτελεί η αγορά της Μεγάλης Βρετανίας. Ακόμη και σε αυτή τη συγκυρία, που το κόστος ζωής έχει φτάσει στα ύψη, στη Γηραιά Αλβιόνα το ελαιόλαδο καταγράφει ανελαστικότητα στη ζήτηση, καθώς η τάση για υγιεινό τρόπο ζωής επηρεάζει τις διατροφικές επιλογές μεγάλου μέρους των Βρετανών, ειδικά υψηλότερου εισοδήματος, δημιουργώντας μια ευκαιρία για την προώθηση του εξαιρετικά παρθένου και πιστοποιημένου βιολογικού ελαιολάδου.
Ελαιόλαδο Βελγίου!
Ωστόσο, σύμφωνα με το ρεπορτάζ, ακόμη και υπό αυτές τις συνθήκες το ελληνικό έξτρα παρθένο ελαιόλαδο έχει χαμηλότερη διείσδυση στη βρετανική αγορά σε σχέση με το Βέλγιο, που δεν έχει ελαιώνες!
Συγκεκριμένα, η Ελλάδα κατατάσσεται στην τέταρτη θέση στη λίστα των σημαντικότερων προμηθευτριών χωρών ελαιολάδου στη Βρετανία, καθώς μετά την Ισπανία και την Ιταλία το ελαιόλαδο του Βελγίου είναι αυτό που εμφανίζει μεγαλύτερη διείσδυση.
Η ίδια σειρά εμφανίζεται και σε ό,τι αφορά το εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο, μια κατηγορία που η Ελλάδα έχει πλεονέκτημα. Και σε αυτή την περίπτωση κυριαρχεί η Ισπανία (51,2% της αξίας το 2023), με δεύτερη την Ιταλία (28,7%), τρίτο το Βέλγιο (8,3%) και την Ελλάδα στην τέταρτη θέση (6,9%), παρότι μεταξύ του 2023 και του 2022 υπήρξε πολύ μεγάλη αύξηση των εξαγωγικών πωλήσεων της χώρας μας, σε αξία της τάξης του 84,3%.
Οι εξαγωγές ελαιολάδου στη Βρετανία
Αναλυτικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία της Βρετανικής Στατιστικής Υπηρεσίας Εσόδων και Τελωνείων που αφορούν στο πρώτο τετράμηνο του 2024, οι εισαγωγές ελληνικού ελαιολάδου στη Βρετανία ανήλθαν σε αξία στις 6,8 εκατ. λίρες (8 εκατ. ευρώ), έναντι 3,8 εκατ. λιρών (4,49 εκατ. ευρώ) το αντίστοιχο περσινό διάστημα, καταγράφοντας αύξηση κατά 76%, ενώ και οι εισαγόμενες ποσότητες κατέγραψαν αύξηση κατά 10% στους 774 τόνους έναντι 701 τόνων την αντίστοιχη περίοδο του 2023.
Σχεδόν στο σύνολό τους οι εξαγωγές ελαιολάδου αφορούν σε εξαιρετικά παρθένο (6,2 εκατ. λίρες – 7,3 εκατ. ευρώ).
Η μέχρι στιγμής πορεία των ελληνικών εξαγωγών στη Βρετανία φέρεται να διατηρεί το περσινό ανοδικό τέμπο, όταν η αξία των ελληνικών εξαγωγών διπλασιάστηκε σε σχέση με το 2022 από 9,4 σε 16 εκατ. λίρες (από 11,1 εκατ. ευρώ σε 18,9 εκατ. ευρώ), αυξάνοντας το μερίδιό της τόσο στην αξία (από 3,7% σε 4,8%) όσο και στις συνολικές εισαγόμενες ποσότητες (από 3,1% σε 4%).
Συνολικά, η Ελλάδα εξήγαγε το 2023 εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο αξίας 15,3 εκατ. λιρών, 2,4 εκατ. τόνοι, με μέση αξία ανά κιλό 6,4 λίρες (έναντι 4,6 λιρών το 2022).
Οι επιδόσεις της Ελλάδας στην κατηγορία ήταν καλύτερες από της Ιταλίας και άλλων βασικών χωρών προμηθευτών, των οποίων οι εξαγόμενες ποσότητες μειώθηκαν, με τις απώλειές τους να καρπώνονται Ελλάδα και Ισπανία.
Όμως, η παρουσία του ελληνικού ελαιολάδου έχει πολύ μικρή συμμετοχή συγκριτικά με τη δυναμική που θα μπορούσε να έχει, δεδομένης της απήχησης που έχει η μεσογειακή διατροφή στη Βρετανία.
Είναι ενδεικτικό ότι συνολικά το 2023 η Βρετανία εισήγαγε ελαιόλαδο αξίας 333 εκατ. λιρών (393,7 εκατ. ευρώ) και σε ποσότητα 62,4 εκατ. κιλά. Το ενδιαφέρον, όμως, είναι ότι μολονότι η συγκυρία ήταν έντονα πληθωριστική, ειδικά στο ελαιόλαδο -η τιμή του οποίου εκτοξεύθηκε στα ύψη το δεύτερο εξάμηνο του 2023, ενώ κορύφωση του ετήσιου ρυθμού μεταβολής σημειώθηκε το Νοέμβριο του 2023 (+51% σε σύγκριση με το Νοέμβριο του 2022)- οι εισαγόμενες ποσότητες εξαιρετικά παρθένου ελαιολάδου μειώθηκαν το 2023, μόνο κατά -2,7%, υποδεικνύοντας ανελαστική ζήτηση για εισαγωγές ελαιολάδου στη Βρετανία, σε σχέση με την τιμή.
Στα 100,7 εκατ. δολάρια οι ελληνικές εξαγωγές στις ΗΠΑ
Οι αυξημένες τιμές λόγω της ελλειμματικής παραγωγής αποτυπώθηκαν και στην πορεία των εξαγωγών ελληνικού ελαιολάδου στις Ηνωμένες Πολιτείες, που θεωρείται σαν η «λοκομοτίβα» του παγκόσμιου εμπορίου ελαιολάδου, όπως αναφέρει ο “Οικονομικός Ταχυδρόμος”.
Αναλυτικά, ελαιόλαδο αξίας 100,7 εκατ. δολαρίων εξήγαγε η Ελλάδα το 2023 προς τις ΗΠΑ, καλύπτοντάς το 4,7% των συνολικών εισαγωγών της αμερικανικής αγοράς. Πρόκειται για μια αλματώδη άνοδο σε σχέση με το 2022, όταν οι ελληνικές εξαγωγές ελαιολάδου είχαν διαμορφωθεί στα επίπεδα των 58,5 εκατ. δολαρίων. Διαχρονικά, σχεδόν του 75% των εισαγωγών ελαιολάδου στις ΗΠΑ προέρχεται από τρεις χώρες: την Ιταλία (32,8%), την Ισπανία (31,9%) και την Τυνησία (10,1%).
Το 2023, η Ελλάδα κάλυψε περίπου το 4,7% των εισαγωγών ελαιολάδου (το 2022 3,3%) κατέχοντας την 5η θέση, με την Τουρκία να κατέχει την 4η θέση, με μέσο ποσοστό περίπου 9,7% (το 2022, 4,0%).
Η παγίδα
Όμως και σε αυτήν την καλή περίπτωση, καθώς οι εξαγωγές αφορούν κατά κύριο λόγο τυποποιημένο λάδι, η διείσδυση του ελληνικού έξτρα παρθένου ελαιολάδου δεν είναι αυτή που θα μπορούσε να είναι.
Εξετάζοντας το 2022, μια χρονιά που η Ελλάδα και η Τουρκία έφτασαν σε μια παραγωγή ρεκόρ 350.000 τόνων περίπου η κάθε μία και ενώ η Ισπανία είχε μειωμένη παραγωγή, οι ισπανικές και οι τουρκικές εξαγωγές παρθένου ελαιολάδου προς τις ΗΠΑ αυξήθηκαν ταχύτερα (502 εκατομμύρια δολάρια και 167 εκατομμύρια δολάρια αντίστοιχα) έναντι της χώρας μας (152 εκατομμύρια δολάρια).