Κατώτατος μισθός: Πώς θα υπολογίζεται - Οι τέσσερις αλλαγές

Απολύτως δεσμευτικό για την εκάστοτε κυβέρνηση θα είναι το αποτέλεσμα του μαθηματικού τύπου όσον αφορά στην αύξηση του κατώτατου μισθού από το 2028 και μετά, όπως συμβαίνει και με τις συντάξεις, όπως διευκρίνησε σε συνέντευξη τύπου που παραχώρησε την Πέμπτη 31 Οκτωβρίου 2024 η Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης Νίκη Κεραμέως. «Η κυβέρνηση αυτοπεριορίζεται όπως και με τις συντάξεις. Ο μαθηματικός τύπος θα είναι απολύτως δεσμευτικός», είπε η ίδια διευκρινίζοντας πως υπάρχει «κόφτης» μειώσεων, δηλαδή αν ο τύπος βγάζει μείωση ο μισθός θα «παγώνει».
Ο μαθηματικός τύπος ενσωματώνει δυο μεταβλητές: 

• Τον πληθωρισμό των φτωχότερων (μεταβολή ΔΤΚ για τα νοικοκυριά στο χαμηλότερο 20% της εισοδηματικής κλίμακας)
• Το 50% από το ποσοστό μεταβολής της αγοραστικής δύναμης του Γενικού Δείκτη Μισθών

Σε μια περίοδο κρίσης – όπως για παράδειγμα η πανδημία - θα υπάρχει δυνατότητα για παρέκκλιση από τον τύπο, αλλά ούτε σε αυτή την περίπτωση θα μπορεί να προβλεφθεί μείωση, εξήγησε η αρμόδια υπουργός. Όπως πρόσθεσε χαρακτηριστικά, και ο γαλλικός νόμος προβλέπει παρέκκλιση αλλά αυτή δεν εφαρμόστηκε ούτε στην περίοδο της πανδημίας. «Αν κριθεί πως στοιχειοθετείται λόγος παρέκκλισης από το αποτέλεσμα του μαθηματικού τύπου θα ακολουθεί εκτενής περίοδος διαβούλευσης για να συζητήσουν κοινωνικοί εταίροι και κυβέρνηση το ενδεχόμενο της παρέκκλισης. Ακόμη όμως και σε αυτή την περίπτωση δεν θα επιτρέπεται μείωση», εξήγησε η υπουργός, που περιέγραψε πάντως ένα σύστημα παρέκκλισης το οποίο θα ενεργοποιείται μάλλον σε εξαιρετικά έκτακτες και ιδιαίτερες περιστάσεις.
Η υπουργός έθιξε την επέκταση του συστήματος και στους Δημόσιους Υπαλλήλους, ενώ ανέφερε πως ο προσδιορισμός του κατώτατου μισθού δεν επιστρέφει στους κοινωνικούς εταίρους - όπως συνέβαινε πριν την κρίση - διότι, όπως η ίδια είπε: 

• Δεν υπάρχει πλήρης εκπροσώπηση όλων από τους κοινωνικούς εταίρους (π.χ. για ανέργους και νέους)
• Πρέπει το νέο σύστημα να παρέχει προβλεψιμότητα, ώστε να ξέρει και ο εργαζόμενος και η επιχείρηση προς τα που πηγαίνει η αναπροσαρμογή των μισθών
• στη συντριπτική πλειοψηφία της ΕΕ ακολουθείται αυτή η πρακτική

Το νέο σύστημα θα αποτυπωθεί σε νομοσχέδιο που θα εμφανιστεί σε δημόσια διαβούλευση τις επόμενη ημέρες.
«Βασική προτεραιότητα της Κυβέρνησης», είπε η κ. Κεραμέως, «είναι η ενίσχυση του εισοδήματος των εργαζομένων και η αύξηση της αγοραστικής τους δύναμης, συνδέοντας το ύψος των μισθών με τον πληθωρισμό και την οικονομική ανάπτυξη της χώρας. Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έχει δεσμευθεί για αύξηση του κατώτατου μισθού στα 950 ευρώ έως το 2027, ποσό που μεταφράζεται σε συνολική αύξηση 46,2% από το 2019, με παράλληλη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 6 ποσοστιαίες μονάδες έως το 2027. Στην κατεύθυνση αυτή, ενσωματώνοντας την ευρωπαϊκή οδηγία 2022/2041, προτείνουμε έναν τρόπο υπολογισμού βασισμένο σε διαφανή, αντικειμενικά κριτήρια, που ωφελεί και διασφαλίζει τους εργαζόμενους».
Από το 2028, ο κατώτατος μισθός προτείνεται να καθορίζεται μέσω ενός μαθηματικού τύπου ο οποίος θα λαμβάνει υπόψη του τον πληθωρισμό, ιδιαίτερα για τα νοικοκυριά στο χαμηλότερο 20% της εισοδηματικής κλίμακας, καθώς και την αύξηση της παραγωγικότητας της οικονομίας, με βάση αντικειμενικούς δείκτες που θα δημιουργήσει η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ).
Το νέο σύστημα καθορισμού του κατώτατου μισθού προσφέρει τέσσερις ουσιαστικές καινοτομίες οι οποίες ενισχύουν τη διαφάνεια, την αντικειμενικότητα και την προστασία των εργαζομένων:

1. Ασφάλεια. Προβλέπεται ότι ο κατώτατος μισθός δεν μπορεί να μειωθεί.
2. Σύνδεση με την οικονομία. Το ύψος του κατώτατου μισθού συνδέεται με πραγματικά οικονομικά μεγέθη, δηλ. τον πληθωρισμό και την παραγωγικότητα.
3. Διαφάνεια και αξιοπιστία. Το ύψος του κατώτατου μισθού βασίζεται σε αντικειμενικά δεδομένα της ΕΛΣΤΑΤ, ενισχύοντας την εμπιστοσύνη στο σύστημα.
4. Κάλυψη και των δημοσίων υπαλλήλων. Για πρώτη φορά, προβλέπεται η προστασία του κατώτατου μισθού και στους εργαζόμενους στο Δημόσιο.

    

Το πόρισμα της Επιστημονικής Επιτροπής, που συστάθηκε για τον τρόπο καθορισμού του κατώτατου μισθού, αποτέλεσε αντικείμενο διαβούλευσης με τους κοινωνικούς εταίρους και την ΕΛΣΤΑΤ ενώ αναμένονται και οι τελικές προτάσεις τους επί του ζητήματος.
Ο ρόλος των κοινωνικών εταίρων στη διαδικασία είναι ιδιαίτερα σημαντικός. Δημιουργείται Επιτροπή Διαβούλευσης με τη συμμετοχή όλων των εθνικών κοινωνικών εταίρων και της ΑΔΕΔΥ. Η Επιτροπή αυτή θα διατυπώνει γνώμη με θεσμικό και ενιαίο τρόπο κατά τη μεταβατική διαδικασία καθορισμού του κατώτατου μισθού όπως επίσης και σε περίπτωση που στοιχειοθετείται, από την Επιστημονική Επιτροπή, παρέκκλιση από τον αυτόματο μηχανισμό αναπροσαρμογής του κατώτατου μισθού σε περίπτωση πχ μεγάλων οικονομικών αναταράξεων. Σημειώνεται ότι και σε αυτή την περίπτωση το ύψος του κατώτατου μισθού δεν θα μπορεί να μειωθεί.
Ως προς την ενίσχυση των Συλλογικών Διαπραγματεύσεων, προβλέπεται η εκπόνηση Σχεδίου Δράσης εντός ενός έτους από την ψήφιση του νόμου, με σαφές χρονοδιάγραμμα και συγκεκριμένα μέτρα, κατόπιν διαβούλευσης με τους κοινωνικούς εταίρους.
Στόχος είναι η ενίσχυση των Συλλογικών διαπραγματεύσεων και η αύξηση της αποτελεσματικότητάς τους, ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι η κατάρτιση του Σχεδίου Δράσης θα βασιστεί σε ουσιαστική και εκτενή διαβούλευση με τους Κοινωνικούς Εταίρους.