Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΑΓΚΟΥΣΗΣ ΜΙΛΑΕΙ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ

Συνέντευξη στην Ελευθεροτυπία του Σαββάτου.
- Ο «Καλλικράτης» ήταν μια εξαιρετικά φιλόδοξη μεταρρύθμιση, που όμως συνέπεσε χρονικά με την κρίση. Πώς και πόσο προκαθόρισε αυτό το γεγονός την εφαρμογή του;
«Ο "Καλλικράτης" ήταν μια μεγάλη προοδευτική μεταρρύθμιση, όμως ταυτόχρονα αποτελούσε δική μας πολιτική επιλογή στην προοπτική να υπάρξουν στη χώρα ισχυροί δήμοι και αιρετές περιφέρειες. Δεν ήταν "προαπαιτούμενο" της τρόικας, ούτε πολύ περισσότερο προϊόν της κρίσης ο "Καλλικράτης". Υπό αυτήν την έννοια, ευτυχώς πρόλαβε και πραγματοποιήθηκε προτού έρθει για τα καλά η κρίση. Διότι, αν έβρισκε η κρίση τους 1.000 και πλέον δήμους, καθώς και τα 6.000 νομικά πρόσωπα, δεν θα είχε μείνει τίποτα όρθιο. Θα είχε επιβάλει η τρόικα ένα δικό της "Καλλικράτη". Από την άλλη πλευρά, στο χρονικό σημείο της εφαρμογής τού "Καλλικράτη" αν δεν είχαμε την κρίση, θα είχαμε ενισχύσει με χρηματοδοτικά "εργαλεία" τους δημάρχους και τους περιφερειάρχες, διότι και αυτοί βρέθηκαν τον πρώτο καιρό της εφαρμογής του νέου συστήματος αντιμέτωποι με πολλούς περιορισμούς».

• - Ο «Καλλικράτης» είναι ένα ογκώδες νομοθέτημα (νομίζω 285 άρθρα), φτιάχτηκε νομοθετικά μέσα σε τέσσερις μήνες, μπήκε στη διαβούλευση και ολοκληρώθηκε με την ψήφισή του 8 μήνες μετά. Μήπως η βιασύνη σας ήταν υπερβολική;
  
  «Αρχίσαμε να σχεδιάζουμε τον "Καλλικράτη" αμέσως μόλις πήγα στο υπουργείο, τις πρώτες ημερες του Οκτωβρίου του 2009. Παρουσιάσαμε το νομοσχέδιο τον Ιανουάριο του 2010, μπήκε αμέσως σε διαβούλευση και χρειάστηκαν 8 μήνες μέχρι τον Μάιο για να γίνει νόμος του κράτους. Ολα αυτά με ανοικτούς τους δήμους, δεν έπεσε "μαύρο" σε κανέναν δήμο, όπως στην ΕΡΤ, και χωρίς πράξη νομοθετικού περιεχομένου. Δεν λέω ότι δεν χρειάστηκε να συγκρουστούμε, ότι δεν είχαμε αντιδράσεις, περάσαμε πράγματι δύσκολα, όμως ο "Καλλικράτης" πέρασε από τη δύσκολη και δύσβατη οδό της διαφανούς κοινοβουλευτικής διαδικασίας. Ηταν ένας τεράστιος όγκος δουλειάς, που επιτεύχθηκε με τρομερό κόπο και χρειάστηκε να δουλέψουν ανιδιοτελώς στελέχη του υπουργείου, άνθρωποι της Αυτοδιοίκησης και δεκάδες πανεπιστημιακοί και επιστήμονες, όπως και οι συνεργάτες μου στην πολιτική ηγεσία, ο υφυπουργός Γ. Ντόλιος και ο γενικός γραμματέας Δημ. Στεφάνου».
  
  - Τώρα που βλέπετε τα πράγματα από μια απόσταση, μπορείτε να κάνετε την αποτίμηση; Το πρόσημο είναι θετικό ή αρνητικό;
  
  «Σαφώς θετικό πρόσημο. Εγινε μια μεγάλη μεταρρύθμιση, σχεδιάστηκε βάσει των επιλογών μας, επιβίωσε και επαναθεμελιώνεται, καθώς όσο περνούν τα χρόνια, ακόμα και όσοι επέκριναν τότε τον "Καλλικράτη" δεν έκαναν καμία ουσιαστική δομική αλλαγή. Και, να με θυμηθείτε, ούτε θα κάνουν κάποια σημαντική αλλαγή».
  
  - Πιστεύετε ότι έγιναν λάθη στο σχεδιασμό ή εφαρμόστηκαν οι διατάξεις άσχημα από τοπικούς άρχοντες;
  
  «Μεταρρυθμίσεις σαν τον "Καλλικράτη" δεν γίνονται συχνά, ούτε είναι εύκολο να επιχειρηθούν ξανά. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι υπήρξαν και αβλεψίες, όπως επίσης είναι σίγουρο ότι υπάρχουν πετυχημένα παραδείγματα αιρετών που υλοποίησαν αυτές τις μεταρρυθμίσεις και άλλα λιγότερο ή καθόλου πετυχημένα. Αλλωστε αυτή η πρώτη θητεία είναι η δυσκολότερη για το θεσμό. Τώρα, στην επόμενη θητεία των δημάρχων που θα είναι και πενταετής, θα ανοίξει τα φτερά του ο "Καλλικράτης" και θα φέρει μεγάλες αποδόσεις».
  
  - Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι ο «Καλλικράτης» είναι ένα πολύπλοκο, γραφειοκρατικό σχήμα. Υπάρχουν ακόμα και τώρα απορίες για τα νέα όργανα και τις αρμοδιότητες. Τι απαντάτε;
  
  «Σε κάθε νόμο υπάρχουν τα τυπικά στοιχεία και τα ριζοσπαστικά. Στα υποκείμενα -δηλαδή στους ανθρώπους που θα εφαρμόσουν το νόμο- εναπόκειται να αναδείξουν και να απελευθερώσουν εκείνα τα στοιχεία που θα κάνουν τη μεταρρύθμιση επανάσταση. Μου λέτε ότι τώρα, 3,5 χρόνια μετά, άνθρωποι της Αυτοδιοίκησης δεν έχουν καταλάβει τον "Καλλικράτη"; 'Η δεν κάνουν καλά τη δουλειά τους, ή δεν θέλουν να την κάνουν».
  
  - Οι εκλογές στην Τοπική Αυτοδιοίκηση πρέπει να γίνουν το 2014 ή αργότερα;
  
  «Αργότερα; Είναι απαράδεκτο ένα τέτοιο ενδεχόμενο όχι μόνον γιατί ορίζεται η διορία από το νόμο, αλλά γιατί πρέπει να πετύχει η χώρα ένα ομαλό κύκλο διεξαγωγής των τοπικών και ευρωπαϊκών εκλογών. Ταυτόχρονα με την ώσμωση σε τοπικό και ευρωπαϊκό πεδίο θα ενισχυθεί ο προβληματισμός, κάτι που θα βοηθήσει σε μεγάλο βαθμό να απαλλαγούν από παλαιοκομματικές τακτικές οι πολίτες και να ψηφίσουν με γνώμονα το καλό της Αυτοδιοίκησης».
  
  - Πιστεύετε ότι στις αυτοδιοικητικές εκλογές πρωταρχικό ρόλο δεν παίζει η κομματική τοποθέτηση του υποψηφίου, αλλά οι ικανότητές του και η προσωπικότητά του; Εχει σημασία η γνώμη σας, γιατί στην κεντρική πολιτική σκηνή ήλθατε ως άνθρωπος της Αυτοδιοίκησης...
  
  «Μια και το αναφέρετε, να πω ότι, με γνωστή την κομματική μου ένταξη, είχα τη χαρά και την τιμή να εκλεγώ δήμαρχος στην Πάρο, σε ένα νησί που έδινε ποσοστό 50% στη Ν.Δ. Και ως δήμαρχος όμως και αργότερα ως υπουργός γνώρισα αιρετούς που ανήκαν στο ΠΑΣΟΚ αλλά δεν ήταν καλοί δήμαρχοι και άλλους που ανήκαν στη Ν.Δ. ή στην Αριστερά και ήταν πραγματικά άξιοι. Και το αντίστροφο».
  
  - Εχετε κρατήσει κάτι φωτογραφικά στη μνήμη σας από την εποχή που «χτίζατε» τον «Καλλικράτη»;
  
  «Θυμάμαι πολύ έντονα τις αφόρητες πιέσεις από συναδέλφους βουλευτές ή και μέλη της κυβέρνησης τότε, μέσα στη Βουλή, να αλλάξει η γεωγραφία του "Καλλικράτη". Και να μη μεταβιβαστούν όλες οι αρμοδιότητες της κεντρικής εξουσίας, που τελικά μεταβιβάστηκαν, στην Αυτοδιοίκηση. Στην κλωστή κρατήθηκα!»
  
  - Κάτι χαρακτηριστικό;
  
  «Κάποια φορά ήρθαν κάτω από το υπουργείο πούλμαν με παππούδες, γιαγιάδες και παιδάκια από τη δυτική Πελοπόννησο και φώναζαν με μεγάφωνα που είχαν "Ραγκούση, μας είπες ψέματα". Ηρθε μια αντιπροσωπεία στο γραφείο και ανακαλύπτω ότι πρώην βουλευτής του ΠΑΣΟΚ που κατείχε κυβερνητική θέση τότε, τους είχε πει ότι "κατόπιν ενεργειών του" είχα καμφθεί και ότι το χωριό τους θα παρέμενε αυτοτελής δήμος. Σηκώνω αμέσως το τριψήφιο και οργισμένος του ζήτησα να πει αμέσως στους ανθρώπους ότι εκείνος έλεγε ψέματα και τους είχε κοροϊδέψει. Χρειάστηκε να απειλήσω ότι θα ζητήσω την αποπομπή του από την κυβέρνηση, όμως τελικά τους είπε την αλήθεια. Τότε εκείνοι κατέβηκαν πάλι κάτω στο δρόμο και φώναξαν "Ραγκούση, δεν μας είπες εσύ ψέματα". Συγκινήθηκα πραγματικά, κατέβηκα κάτω και τους έσφιξα το χέρι».