Πόρισμα σοκ της Επιτροπής Σοφών: Βασική σύνταξη μόνο για φτωχούς

Όλες οι αλλαγές - φωτιά σε ασφαλιστικό και συντάξεις
Σοκ και δέος προκαλεί το 28σελιδο πόρισμα της Επιτροπής Σοφών, το οποίο παραδίδεται σήμερα και προβλέπει αλλαγές - φωτιά σε ασφαλιστικό και συντάξεις.
Αύξηση των ορίων ηλικίας έως και 17 χρόνια, δραστική ενοποίηση ταμείων, βασική σύνταξη μόνο σε όσους ζουν στα όρια της φτώχειας, εναρμόνιση εισφορών παροχών και αλλαγή του τρόπου υπολογισμού της σύνταξης με άγριες περικοπές:
Είναι κάποιες από τις αλλαγές που περιλαμβάνονται στο πόρισμα της Επιτροπής. Το βράδυ της Τετάρτης, ο υπουργός Εργασίας, Γιώργος Κατρούγκαλος μετέβη στο Μέγαρο Μαξίμου και παρουσίασε στον πρωθυπουργό, Αλέξη Τσίπρα τους βασικούς άξονες του πορίσματος της Επιτροπής των Σοφών για το ασφαλιστικό καθώς και τις γενικές κατευθυντήριες γραμμές της αναμόρφωσης του ασφαλιστικού συστήματος.
Ο κ. Κατρούγκαλος φέρεται να εισηγήθηκε στον πρωθυπουργό την διαμόρφωση των συντάξεων στα ίδια επίπεδα για παλαιούς και νέους ασφαλισμένους και στην επιβολή περικοπών που δεν θα έχουν
οριζόντια χαρακτηριστικά. Την Πέμπτη το μεσημέρι αναμένεται ο κ. Κατρούγκαλος να δώσει στην δημοσιότητα το πόρισμα της επιτροπής των σοφών για το ασφαλιστικό. Η παράδοση του πορίσματος θα γίνει από την Επιτροπή στην πολιτική ηγεσία του υπουργείου και ταυτόχρονα στους εκπροσώπους των κοινωνικών φορέων, των πολιτικών κομμάτων, προκειμένου να ξεκινήσει ο δημόσιος διάλογος.
Το νέο ασφαλιστικό  το οποίο θα πάρει μορφή με το νομοσχέδιο το οποίο θα κατατεθεί εντός του Νοεμβρίου, θα προβλέπει ενιαίους κανόνες για τον υπολογισμό των νέων συντάξεων (που θα οδηγήσουν σε μειώσεις) από το 2016 - μαζί με την ενοποίηση των ασφαλιστικών ταμείων.
Με το προωθούμενο μέτρο θα αλλάξει ο ισχύον υπολογισμός της σύνταξης όπως πχ με βάση τον τελευταίο μισθό (Δημόσιο - ΔΕΚΟ) ή την καλύτερη πενταετία ή διετία όπως και τα υψηλότερα ποσοστά αναπλήρωσης του μισθού (ακόμη και πάνω από 70%) που εξακολουθούν να λαμβάνονται υπόψη για τον χρόνο ασφάλισης έως το 2010.
Βασική σύνταξη ανάλογα με την περιουσία
Το 28σέλιδο πορίσμα προτείνει τη δημιουργία ατομικού κουμπαρά για κάθε έναν ασφαλισμένο στον οποίο θα συγκεντρώνονται οι ατομικές εισφορές. Μια από τις βασικές ανατροπές αφορά την εγγυημένη, βασική σύνταξη των 360 ευρώ. Σύμφωνα με την πρόταση των Σοφών, η βασική σύνταξη που θα απονέμεται θα συνδέεται με την περιουσία, δηλαδή θα συνυπολογίζονται εισοδήματα από ενοίκια, από μερίσματα, επενδύσεις και καταθέσεις – εισοδήματα, που θα μειώνουν τη σύνταξη και ατομικά και οικογενειακά.
Το νέο συνταξιοδοτικό σύστημα που προτείνει η επιτροπή βασίζεται στις εισφορές του ασφαλισμένου ( αναλογική ) τακτοποιημένες σε ατομικές μερίδες με βάση κανόνες νοητής κεφαλαιοποίησης επιπλέον τη βασική σύνταξη των 360 ευρώ που θα χορηγείται με ηλικιακό όριο τα 67. Αυτή  τη σύνταξη όμως θα τη δικαιούνται μόνο όσοι ζουν στα όρια της φτώχειας αφού θα χορηγείται με βάση εισοδηματικά κριτήρια . Δηλαδή θα λαμβάνεται υπόψη το ατομικό και οικογενειακό εισόδημα αλλά και   εισοδήματα από ενοίκια, μερίσματα, επενδύσεις και καταθέσεις . Όσοι δηλώνουν κάτι επιπλέον θα παίρνουν μέρος της σύνταξης ενώ όσοι θεωρούνται έχοντες δε θα δικαιούνται καθόλου σύνταξη από το κράτος παρά μόνο το ποσό που συγκέντρωσαν στον ατομικό τους κουμπαρά από τις εισφορές. Παράλληλα δίνεται η δυνατότητα συμπληρωματικών  παροχών  από επαγγελματικά ταμεία και την  ιδιωτική ασφάλιση.
Οι εργαζόμενοι θα συσσωρεύουν σε εικονικές «ατομικές μερίδες» τις εισφορές όλου του εργασιακού τους βίου κι αυτές θα τοκίζονται με εικονικό επιτόκιο καθορισμένο από το κράτος.  Το τελικό ποσό της σύνταξης  δε θα είναι σταθερό αλλά θα κυμαίνεται ανάλογα με το προσδόκιμο ζωής και το ποσοστό αναπροσαρμογής των συντάξεων.  Το σύστημα θα προβλέπει αυτόματο μηχανισμό περικοπών, αν αρχίσει να δημιουργεί ελλείμματα ενώ προτείνεται να δημιουργηθεί  νέος κουμπαράς  τύπου ΑΚΑΓΕ για την ενίσχυση των ταμείων ο οποίος θα αντλεί πόρους  από εισφορές που θα επιβληθούν στις τραπεζικές συναλλαγές, στη μεγάλη περιουσία , στους υψηλόμισθους. Οι νέοι πόροι θα προορίζονται για την ενίσχυση των συντάξεων κάτω των 1000 ευρώ.
Τα νέα όρια ηλικίας
Τα νέα όρια ηλικίας αφορούν όλους όσοι θα συνταξιοδοτηθούν λόγω γήρατος από φορείς κοινωνικής ασφάλισης συμπεριλαμβανομένης της Τράπεζας της Ελλάδας και οι οποίοι πριν από την έναρξη ισχύος του 3ου Μνημονίου δεν είχαν θεμελιώσει δικαίωμα πλήρους ή μεμονωμένης σύνταξης. Οπως προκύπτει από τους πίνακες της υπουργικής απόφασης τα όρια ηλικίας αυξάνονται σταδιακά από την 1η Ιανουαρίου 2022 οπότε και αίρεται κάθε δυνατότητα συνταξιοδότησης πριν από το 67ο έτος της ηλικίας ή πριν το 62ο με 40 χρόνια ασφάλισης.
Από την αύξηση των ορίων ηλικίας εξαιρούνται μόνο οι εργαζόμενοι σε βαρέα και ανθυγιεινά, οι μητέρες παιδιών με αναπηρία και οι χήροι με ανάπηρα παιδιά. Υπό διαπραγμάτευση παραμένει ακόμα με την τρόικα εάν θα αυξηθούν τα όρια και για τους εργαζόμενους στον τομέα καθαριότητας των ΟΤΑ.
Ενα υπερταμείο;
Τι προτείνεται
Ή θα δημιουργηθεί ένα ταμείο μαμούθ για δημόσιους και ιδιωτικούς υπαλλήλους, για αγρότες και ελεύθερους επαγγελματίες.
Το Ταμείο αυτό θα έχει βάση τη δομή του ΙΚΑ με ενιαίους κανόνες υπολογισμού μιας σύνταξης(συγχώνευση κύριας και επικουρικής) και επέκταση και στους παλαιούς ασφαλισμένους (προ της 1/1/1993) του τρόπου υπολογισμού κύριας και επικουρικής σύνταξης που προβλέπεται από τον λεγόμενο Νόμο Σιούφα.
Ή θα δημιουργηθούν τρία υπέρ ταμεία ένα ταμείο για εργαζόμενους σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, ένα ταμείο για ελεύθερους επαγγελματίες, δηλαδή γιατρούς, μηχανικούς, δικηγόρους, εμπόρους, βιοτέχνες και ένα ταμείο για τους αγρότες.
Επικουρικές συντάξεις
Υποβλήθηκαν δύο προτάσεις :
Η επικουρική να ενσωματωθεί ως μικρό συμπλήρωμα στην κύρια να  ενσωματωθεί στην κύρια
Να παραμείνει το ενιαίο επικουρικό ταμείο με διαφορετικά χαρακτηριστικά, δηλαδή το αναδιενεμητικό σύστημα να μετατραπεί σε κεφαλαιοποιητικό  και να ισχύσει ένα άλλου είδους  πιο ήπιος μηχανισμός περικοπών, η ρήτρα  ελεγχόμενου ελλείμματος.  Επίσης προτείνεται η δημιουργία επαγγελματικών ταμείων  για όσους δεν επιθυμούν να παραμείνουν στο ΕΤΕΑ.
Μειώσεις έως 18% στις συντάξεις
Σύμφωνα με τα όσα καταγράφονται στο πόρισμα της Επιτροπής Σοφών, οι προωθούμενες αλλαγές θα περιλαμβάνουν μειώσεις στις συντάξεις και μάλιστα άμεσα ώστε να καλυφθεί η μνημονιακή υποχρέωση για επιπλέον εξοικονόμηση μέσα στο 2016 1,8 δισ ευρώ. Το μαχαίρι (11%) θα πέσει στις συντάξεις πάνω από 1000 έως και 18% στις υψηλότερες συντάξεις πάνω από 2000 ευρώ. Ο στόχος είναι τα επόμενα χρόνια να μην υπάρχουν συντάξεις πάνω από 1000 ευρώ.
Οι μεγάλοι χαμένοι
Μεγάλοι χαμένοι είναι όσοι πλήρωναν υψηλές εισφορές όπως οι υπάλληλοι ΟΤΕ-ΔΕΗ, οι έμποροι και οι μηχανικοί. Για παράδειγμα υπάλληλος της ΔΕΗ η του ΟΤΕ  που εισπράττει 1250 ευρώ ( 1900 πριν από τις περικοπές) θα δει τη σύνταξή του να μειώνεται στα 1050 ευρώ .
Ο νέος τρόπος υπολογισμού θα  εφαρμοστεί για όσους ασφαλισμένους του δημοσίου και του ιδιωτικού τομέα  υπέβαλαν αίτηση για συνταξιοδότηση μετά την 1η Σεπτεμβρίου 2015.