Γκ. Χαρδούβελης: Μέχρι σήμερα δεν έχουμε δει τα χειρότερα

Tης Αναστασίας Κυριανίδη-Νικολαϊδη

Μέχρι σήμερα δεν έχουμε δει τα χειρότερα, προειδοποίησε από το βήμα του πρώτου Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών ο πρώην υπουργός Οικονομικών Γκίκας Χαρδούβελης, στέλνοντας μήνυμα στην κυβέρνηση να δώσει έμφαση στην ανάπτυξη και τις μεταρρυθμίσεις και να αφήσει την εμμονή με το χρέος.

Ο κ. Χαρδούβελης σημείωσε πως στα έξι χρόνια της ελληνικής κρίσης έγιναν παρεμβάσεις στο χρέος (περίπου 200 δισ. χρέους προσαρμόστηκαν σε περίπου 100 δισ.). Παρολ’ αυτά το κρατικό χρέος φτάνει σήμερα τα 321 δισ. ευρώ (το χρέος γενικής κυβέρνησης ανέρχεται στα περίπου 309 δισ. ευρώ), ήτοι περίπου στο 178% του ΑΕΠ.

Να είμαστε μαζεμένοι όταν ζητάμε χάρες

Όσο η οικονομία επιδεινώνεται, το χρέος θα αυξάνεται, συνέχισε ο κ. Χαρδούβελης. Συγκρίνοντας το ελληνικό χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ με αυτό άλλων χωρών που αντιμετωπίζουν πρόβλημα (της Ιταλίας αντιστοιχεί στο 133% του ΑΕΠ) βλέπουμε ότι είναι τεράστιο. Για αυτό "πρέπει να είμαστε μαζεμένοι όταν ζητάμε χάρες", είπε.

Διάσταση ΔΝΤ-ΕΕ για το ελληνικό χρέος

Στα τέλη του 2014, το ΔΝΤ υποστήριζε ότι το ελληνικό χρέος είναι βιώσιμο, ωστόσο σήμερα
φαίνεται να έχει αντίθετη άποψη, ανέφερε ο κ. Χαρδούβελης. Το Ταμείο ζητά δύο πράγματα:

-βιωσιμότητα στο ασφαλιστικό σύστημα (η Ελλάδα, βάσει προϋπολογισμού, δαπανά το 10% του ΑΕΠ, έναντι 2,5% του ΑΕΠ στην Ευρωζώνη). Το ΔΝΤ ζητά ένα πλαίσιο που θα φέρει σταδιακά μείωση του ποσοστού δαπάνης προς τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.

-οι εταίροι στην Ευρώπη να είναι πιο γενναιόδωροι στην ελάφρυνση του χρέους

Από τη δική τους πλευρά, οι Ευρωπαίοι δανειστές, θεωρούν το χρέος βιώσιμο ιδιαίτερα αν λυθεί το ασφαλιστικό. Η λογική τους είναι ότι δεν πρέπει να βλέπουμε το χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ και να το συγκρίνουμε με άλλες χώρες γιατί ο υπολογισμός περιλαμβάνει μη συγκρίσιμα χαρακτηριστικά. Για παράδειγμα, στην  περίπτωση του ελληνικού χρέους το μεγαλύτερο μέρος δεν διακρατάται από ιδιώτες. Επίσης, το χρέος της Ελλάδας, έχει μεγάλες λήξεις (η τελευταία το 2059 και η μέση λήξη είναι 16,5 χρόνια φέτος). Που σημαίνει ότι η χώρα δεν χρειάζεται να βγει γρήγορα στις αγορές και να αντιμετωπίσει την απαίτησή τους για υψηλά επιτόκια. Υπάρχει, επίσης, περίοδος χάριτος για τους τόκους έως τουλάχιστον το 2022. Όλες οι παραπάνω παραχωρήσεις, κάνουν την παρούσα αξία πολύ μικρότερη από αυτό που βλέπουμε σαν ονομαστική αξία.

Στη συζήτηση, λοιπόν, για τη βιωσιμότητα πρέπει, σύμφωνα με τον κ. Χαρδούβελη, να κοιτά κανείς τις χρηματοδοτικές ανάγκες και το προφίλ του χρέους χρόνο με το χρόνο. Ο ίδιος εκτιμά ότι η χώρα μπορεί, μάλλον, να το χρηματοδοτήσει γιατί τουλάχιστον μέχρι το 2022 αυτές οι δαπάνες δεν είναι τεράστιες. Θα μπορούσε, επίσης, να κάνει swap των δανείων κυμαινόμενου επιτοκίου (floating rate) με δάνεια σταθερού επιτοκίου. "Έτσι θα έχουμε ξεκλειδώσει για δεκαετίες το κόστος εξυπηρέτησης αυτού του χρέους", εξήγησε τονίζοντας τη σημασία της προβλεψιμότητας σε ό,τι αφορά το κόστος του δανεισμού στο μέλλον.

Ο κ. Χαρδούβελης θεωρεί πως λανθασμένα οι Έλληνες έχουν το χρέος ως Νο1 θέμα, καθώς το ζητούμενο μας πρέπει να είναι η ανάπτυξη, "πρέπει να επικεντρωθούμε στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, στις επενδύσεις". Στη διαπραγμάτευση με τους εταίρους, για παράδειγμα, εξήγησε πως αν η οποιαδήποτε ελάφρυνση χρέους συνδεθεί με τις μεταρρυθμίσεις και εμείς δεν τις κάνουμε στο 100%, πάντα οι εταίροι θα έχουν ένα παράπονο να κάνουν. 

Αν δεν κλείσει η αξιολόγηση η ήδη παραπαίουσα οικονομία, θα υποστεί καθίζηση, προειδοποιεί ο κ. Χαρδούβελης. Μέχρι σήμερα δεν έχουμε δει τα χειρότερα και αν συμβεί αυτή η καθίζηση, τότε το χρέος θα χρειάζεται ακόμη μεγαλύτερη παρέμβαση.