Πόσο νερό πρέπει να πίνει ένα παιδί;

Κάθε ζωντανός οργανισμός χρειάζεται νερό για να ζήσει. Ο άνθρωπος ζει έως και 50 μέρες χωρίς φαγητό. Χωρίς νερό, όμως, δεν μπορεί να ζήσει πάνω από μερικές μέρες. Ο ανθρώπινος οργανισμός αποτελείται κατά ένα πολύ μεγάλο ποσοστό από νερό, το οποίο υπερβαίνει το 50% του βάρους ενός υγιούς ατόμου, ενώ όσο μικρότερη είναι η ηλικία του παιδιού, τόσο μεγαλύτερη και η αναλογία του σε νερό. Πού βρίσκεται ως κύριο συστατικό και πώς βοηθά την πέψη των τροφών, αλλά και την απορρόφησή τους;
Από την επιστημονική ομάδα του διατροφολόγου Ευάγγελου Ζουμπανέα diatrofi.gr 

• Στο αίμα, το οποίο μεταφέρει στα διάφορα όργανα τα θρεπτικά συστατικά.
• Στα υγρά του στομάχου, τα οποία και βοηθούν στην πέψη των τροφών.
• Στα ούρα, που είναι το κύριο συστατικό τους. Τα ούρα δεσμεύουν τις «άχρηστες» ουσίες και τις αποβάλλουν από το σώμα. 

Το νερό μπορούμε να το βρούμε…

• Στα υγρά και στα ποτά: η μεγαλύτερη ποσότητα νερού βρίσκεται στο ίδιο το νερό. Ενυδάτωση, παρ’ όλα αυτά, προσφέρουν και τα υγρά, όπως οι χυμοί φρούτων, το γάλα και τα αναψυκτικά (που καλό θα είναι να αποφεύγονται λόγω διουρητικής δράσης, αλλά και λόγω αυξημένης ποσότητας σε ζάχαρη).

• Στα τρόφιμα, που βοηθούν στην αύξηση της πρόσληψης υγρών. Υπάρχει, βέβαια, ποικιλία όσον αφορά στην περιεκτικότητά τους σε νερό. Έτσι, για παράδειγμα, τα δημητριακά, οι ξηροί καρποί, οι φρυγανιές, τα κριτσίνια και κάποια γλυκά έχουν μικρό ποσοστό νερού (περίπου 5-10%), ενώ αντίθετα τα χόρτα πάνω από 85%. Τα φρούτα έχουν 80% και στα ψάρια βρίσκουμε 65-80%. Το κρέας περιέχει 70-75%.

Νερό παράγεται και στον οργανισμό μας…
Υπάρχει το μεταβολικό νερό το οποίο δημιουργείται από την «καύση» των τροφών. Π.χ., 1 γρ. λίπους παράγει 1,1 γρ. νερού στον οργανισμό. Πιο αναλυτικά:

• από τα 100 γρ. υδατανθράκων παίρνουμε 55 γρ. νερού
• από τα 100 γρ. λιπιδίων παίρνουμε 107 γρ. νερού
• από τα 100 γρ. πρωτεϊνών παίρνουμε 41 γρ. νερού.

Το νερό το αποβάλλουμε με…

• Εφίδρωση: μέσω αυτής της διαδικασίας αποβάλλεται ο ιδρώτας για να ρυθμιστεί η θερμοκρασία του σώματός μας. Ξέρουμε ότι τα παιδιά, με μια μικρή προσπάθεια, ιδρώνουν πολύ. Επίσης, ξεχνούν να πιουν νερό. Εμείς θα πρέπει να τους υπενθυμίζουμε την ανάγκη για ενυδάτωση.
• Την αναπνοή: η απώλεια προκαλείται χωρίς να το καταλάβουμε, ενώ η συνολική απώλεια σε ιδρώτα και αναπνοή ανέρχεται στα 500 κ. εκ.
• Στα ούρα: μια από τις μεγαλύτερες απώλειες σε νερό, που φτάνει κατά μέσον όρο στα 1.500 κ. εκ.
• Στα κόπρανα: μικρή, αλλά υπολογίσιμη απώλεια νερού, που φτάνει τα 200 κ. εκ. και αυξάνει με την πρόσληψη φυτικών ινών.

Κύρια στοιχεία του νερού
Ασβέστιο, μαγνήσιο, κάλιο, νάτριο, χλωριούχα ιόντα, θειικά ιόντα και ιχνοστοιχεία, όπως χαλκός, σίδηρος, ψευδάργυρος, φθόριο, ιώδιο, μαγγάνιο.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι τα παραπάνω στοιχεία συμβάλλουν στην ομαλή ανάπτυξη των νεαρών οργανισμών, καθότι τα μεταλλικά στοιχεία συμβάλλουν στην ανάπτυξη του σκελετού, στη δομή, αλλά και στην ενεργοποίηση διάφορων ενζύμων, στην ηλεκτρολυτική ισορροπία του αίματος, στη διακίνηση οξυγόνου στο αίμα μας και στην τόνωση των νεύρων και των μυών.

Κατηγορίες νερού

• Κοινό πόσιμο νερό ή, αλλιώς, νερό της βρύσης.
• Εμφιαλωμένα νερά: επιτραπέζιο, φυσικό μεταλλικό, ανθρακούχο.

Όποιο νερό κι αν επιλέξετε, καλό θα ήταν να έχει χαμηλή περιεκτικότητα σε νάτριο, να είναι ελεγμένο από τις αρμόδιες αρχές για την καταλληλότητά του και να καλύπτει γευστικά το παιδί.

Ανάγκες των παιδιών σε νερό

Βρέφη μέχρι 3 μηνών
Οι βρεφικοί νεφροί δεν είναι ακόμα ώριμοι. Έτσι, η χορήγηση νερού μπορεί να προκαλέσει την έκκριση νατρίου μαζί με την περίσσεια νερού, το οποίο μπορεί να προκαλέσει διάφορα προβλήματα υγείας. Η χρήση νερού στα νεογέννητα, και έως την ηλικία των 3 μηνών, αποκλείεται, εκτός κι αν αυτό συστηθεί από τον νεογνολόγο που παρακολουθεί το βρέφος. Προσοχή, επίσης, θα πρέπει να δοθεί στα εξής:

α) Για τα μωρά που θηλάζουν, οι μητέρες τους να ενυδατώνονται αρκετά, έτσι ώστε να ενυδατώνεται με τη σειρά του το γάλα για τα βρέφη τους.
β) Για τα μωρά που λαμβάνουν συνθετικό γάλα, το γάλα να παρασκευάζεται με την ακριβή ποσότητα νερού που συστήνεται στη συσκευασία. Το νερό να είναι νερό βρύσης και πάντα «βρασμένο», στη συνέχεια να φτάνει σε θερμοκρασία ανεκτή για το μωρό και στο τέλος να μπαίνει η σκόνη γάλακτος.

ΠΡΟΣΟΧΗ: Όχι πρώτα τη σκόνη στο μπουκάλι και μετά το νερό, γιατί αυτό θα δημιουργήσει ένα ακατάλληλο γάλα για το βρέφος, αρκετά πυκνό σε περιεκτικότητα, με ακατάλληλη σύνθεση για τους νεαρούς βρεφικούς-ανώριμους νεφρούς, αλλά ούτε και με μεγαλύτερη της συνιστώμενης ποσότητα νερού, καθότι αυτό θα δημιουργήσει άλλα προβλήματα.

Βρέφη 3-6 μηνών
Σε λίγο μεγαλύτερη των τριών μηνών ηλικία, ίσως και πάντα μετά τη συμβουλή του νεογνολόγου, μπορεί να χρησιμοποιηθεί νερό ή τσάι στα βρέφη, σε πολύ μικρή ποσότητα (30-60 ml). Πολλές φορές συστήνεται η χορήγηση μικρής ποσότητας βρασμένου νερού για την αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας των
βρεφών ή για την ενυδάτωσή τους, τους καλοκαιρινούς μήνες, όπου ο καύσωνας μπορεί να επηρεάσει και την αύξηση της θερμοκρασίας τους. Εκεί, οι συστάσεις για τη χορήγηση νερού είναι αυστηρά καθορισμένες από τον παιδίατρο.

Βρέφη μεγαλύτερα των 6 μηνών
Με την εισαγωγή στερεών τροφίμων, όταν το βρέφος γίνει 6 μηνών, καλό θα είναι να αρχίσει και η εισαγωγή του νερού. Από εκεί και πέρα, άνετα θα μπορούμε να δώσουμε 30-60 ml νερού σε κάθε γεύμα.

Νηπιακή και προσχολική ηλικία
Στη νηπιακή ηλικία συστήνεται η κατανάλωση 900-1.200 ml νερού, ενώ σε παιδιά προσχολικής ηλικίας μπορούμε να δώσουμε 1.000-2.000 ml νερού, δηλαδή 6-8 φλιτζάνια νερού (ή και διάφορων υγρών).

Στους «μικρούς» ασθενείς…
Παιδιά με διάρροια, πυρετό, εμετούς ή κάποια λοίμωξη του αναπνευστικού (έστω και στο κοινό κρυολόγημα), μπορούν να γίνουν πιο γρήγορα καλά, με τη σωστή ενυδάτωση. Μη δίνετε και μην περιμένετε να διψάσει το παιδί σας. Δώστε του μικρές ποσότητες νερού ή υγρών σε τακτά χρονικά διαστήματα. Αν επιμένει το παιδί και δεν πίνει υγρά, δεν καταναλώνει σούπες και φαγητό, επικοινωνήστε με τον παιδίατρό σας, γιατί κινδυνεύει να πάθει αφυδάτωση. Σημάδια αφυδάτωσης θα μπορούσαν να είναι:

• Άρνηση για γάλα, νερό ή διάφορα άλλα τρόφιμα ή υγρά για 6-8 ώρες.
• 12ωρη ή μεγαλύτερη των 12 ωρών διάρροια.
• Βαθουλωμένα και «πονεμένα» μάτια.
• Ξηροστομία-έλλειψη σάλιου.
• Μειωμένη ούρηση ή, ακόμα χειρότερα, συμπυκνωμένα ούρα με βαθύ χρώμα.
• Έντονος πυρετός που δεν πέφτει.
• Έντονοι κοιλιακοί πόνοι.

Προσοχή θα πρέπει να δοθεί στα παιδιά με έντονους εμετούς, στα οποία η χορήγηση του νερού θα πρέπει να γίνει με σύνεση. Πάντα, λοιπόν, μικρές ποσότητες υγρών (νερού, χυμού, γάλακτος) σε τακτά χρονικά διαστήματα. Μετά την πρόκληση εμετού, μη δίνετε κατευθείαν κάτι στο παιδί, γιατί το πιθανότερο είναι να το κάνει εμετό και αυτό. Αφήστε 10-15 λεπτά να περάσουν οι συσπάσεις του στομάχου, στη συνέχεια δώστε μικρή ποσότητα υγρού και μη δίνετε πολύ μεγάλες ποσότητες, άσχετα αν το παιδί θέλει κι άλλο. Προτιμήστε να δώσετε σε 5-10 λεπτά ξανά λίγη ποσότητα. Με αυτόν τον τρόπο θα πετύχετε καλύτερη ενυδάτωση.