Το ξεχασμένο «προφητικό» άρθρο του Ανδρέα που ανέσυρε από το αρχείο του ο Λαλιώτης. 29 Ιουνίου 2016 20 ΧΡΟΝΙΑ ΧΩΡΙΣ ΤΟΝ ΑΝΔΡΕΑ

Ένα συγκλονιστικό – «προφητικό» άρθρο του Ανδρέα Παπανδρέου στο περιοδικό «New Perspectives Quarterly» (που δημοσιεύτηκε στο ΒΗΜΑ στις 25/10/1987), με τίτλο «Μπορεί ο Σοσιαλισμός;», ανέσυρε (και μας απέστειλε) από το πλούσιο άρχειο του το ιστορικό στέλεχος του ΠΑΣΟΚ Κώστας Λαλιώτης . Όπως σημειώνει ο ίδιος με νόημα σε προλογικό του σημείωμα προς το The Caller «αυτό το άρθρο είναι επίκαιρο στη ζωή και έχει τη δική του αυθεντική αξία. Με τις κατευθύνσεις του μπορεί να αποτελέσει μια πυξίδα προς ναυτιλομένους (Κόμματα, Κυβερνήσεις, Πολιτικοί, Ηγέτες, Στελέχη, Δημοσιολογούντες) έτσι ώστε, έστω την ύστατη στιγμή, να μην ρίξουν την Ελλάδα στα βράχια και να μην μετατρέψουν τους Έλληνες πολίτες σε ναυαγούς».

«ΜΠΟΡΕΙ Ο ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΣ;»

Άρθρο του Ανδρέα Παπανδρέου στο περιοδικό «New Perspectives Quarterly» (που δημοσιεύτηκε στο ΒΗΜΑ στις 25/10/1987)

Ως Σοσιαλιστής είμαι πολύ οικείος με την κλασική μαρξιστική άποψη ότι ο καπιταλισμός αναπτύσσει κοινωνικές δομές όπως η ατομική ιδιοκτησία της παραγωγής, οι οποίες εμποδίζουν την πρόοδο της τεχνολογίας και της παραγωγικότητας και καθιστούν αναγκαία την κοινωνική επανάσταση. Για τον Μαρξ αυτή ήταν η αντίφαση – κλειδί του καπιταλισμού και η βάση για το επιχείρημα ότι ο σοσιαλισμός ήταν ιστορικά αναπόφευκτος. Αλλά ακριβώς το αντίθετο φαίνεται να είναι αλήθεια. Το καπιταλιστικό σύστημα δείχνει εντυπωσιακό δυναμισμό και αλλάζει τις αντιλήψεις που για καιρό είχαν υιοθετήσει οι μαρξιστές για τη μελλοντική παρακμή του καπιταλισμού.

Ο καπιταλισμός, πολύ περισσότερο από τον σοσιαλισμό, παρήγαγε νέες ανακαλύψεις από τα μικροηλεκτρονικά έως τους υπεραγωγούς, που βελτιώνουν αλματωδώς την παραγωγικότητα. Κατά παράδοξο τρόπο, η πρόβλεψη του Μαρξ έχει μεγαλύτερη σχέση με τη Σοβιετική Ένωση και τον Ανατολικό Συνασπισμό, παρά με την καπιταλιστική Δύση. Ο συγκεντρωτικός προγραμματισμός, ο αυστηρός έλεγχος και η γραφειοκρατία υπήρξαν στην πραγματικότητα τα εμπόδια στην τεχνολογική αλλαγή.

Τώρα, γίνονται αλλαγές στον Ανατολικό Συνασπισμό, που πλησιάζουν τις διαστάσεις μιας επανάστασης. Ο Γκορμπατσώφ είναι αναμφισβήτητα ένας από μακρού αναμενόμενος μεταρρυθμιστής. Είναι μια πολύ εντυπωσιακή προσωπικότητα, με την τεράστια αποστολή να αποκεντρώσει τη σοβιετική οικονομία και να εισαγάγει την οικονομία της αγοράς, όσο είναι δυνατόν περισσότερο. Οι μεταρρυθμίσεις του αποτελούν την αναγνώριση ότι υπάρχουν όψεις της καπιταλιστικής δομής, που μπορούν να αγνοηθούν μόνο με κόστος.

Μια από αυτές τις όψεις, που είμαι έτοιμος να αποδεχθώ ο ίδιος, είναι ότι η καταναλωτική πλευρά της οικονομίας είναι καλύτερα οργανωμένη από ορισμένου είδους μηχανισμούς της αγοράς. Το σύστημα των τιμών μπορεί να παράσχει σαφώς πιο αποτελεσματικά τα αγαθά στον καταναλωτή από οποιονδήποτε προγραμματισμό. Αλλά, πιστεύω ακόμη ότι οι κακές πλευρές του καπιταλισμού, όπως η ανεργία, αντιμετωπίζονται καλύτερα με τον προγραμματισμό της συσσώρευσης του κεφαλαίου και της επενδυτικής πλευράς της οικονομίας.

Μετά από αυτές τις αναφορές θα πρέπει να δώσω μια νέα ερμηνεία – διαφορετική από εκείνη του Μαρξ – για τα προβλήματα του καπιταλισμού. Ο καπιταλισμός βρίσκεται σε βαθιά κρίση, όχι επειδή έχει εμποδισθεί από την ανάπτυξη, αλλά λόγω αυτοκαταστροφής, που έχει προκληθεί από τον δυναμισμό του. Σε παγκόσμια κλίμακα, ο καπιταλισμός θα πρέπει να θεωρηθεί υπεύθυνος για τα χειρότερα δεινά που υπέστη η ανθρώπινη ύπαρξη. Η ανισότητα στη διανομή του εισοδήματος αυξάνει. Το χάσμα ανάμεσα στη συσσώρευση, στον πλούτο και την ισχύ σε μια μικρή μειοψηφία και στη φτώχεια μιας συντριπτικής πλειοψηφίας θα γίνεται ολοένα και πιο εκρηκτική. Οι τεχνολογικές αλλαγές δημιουργούν το χειρότερο είδος ανισότητας – τη μόνιμη ανεργία εκατομμυρίων εργατών. Ακόμη και στις πλούσιες χώρες, ένα μεγάλο ποσοστό πολιτών ζουν στο περιθώριο της κοινωνίας. Η ανισότητα αυξήθηκε επίσης μεταξύ των ανεπτυγμένων χωρών και των χωρών του Τρίτου Κόσμου.

Η επικίνδυνη και απρογραμμάτιστη εκμετάλλευση από την ελεύθερη επιχειρηματική δραστηριότητα αυτού του αυτοδύναμου οικοσυστήματος, που αποκαλούμε πλανήτη Γη, έχει παραγάγει ρύπανση και επωάζει οικολογικές καταστροφές με τεράστιο ίσως και ανεπανόρθωτο κόστος όχι μόνο για την ανθρώπινη ζωή, αλλά και για όλες τις μορφές ζωής. Εξαντλεί τις δυνατότητες και τις ισορροπίες των οικοσυστημάτων. Εξαντλεί όλα όσα αυτός ο πλανήτης έχει να προσφέρει για τη μακροχρόνια επιβίωση της ανθρωπότητας.

Η συσσώρευση όπλων, ιδιαίτερα πυρηνικών όπλων, μεταξύ των υπερδυνάμεων, δεν είναι το αποτέλεσμα ενός κακού προέδρου ή γενικού γραμματέα αλλά αναπόσπαστο μέρος του συστήματος. Προχωρώντας στο θέμα αυτό, νομίζω ότι ο Γκορμπατσώφ κατανοεί το πρόβλημα από την πλευρά του.

Η πρωτοβουλία του για την ειρήνη είναι αναπόσπαστο μέρος των διεθνών μεταρρυθμίσεων. Γνωρίζει ότι δεν μπορεί να βελτιώσει το σοβιετικό επίπεδο διαβίωσης χωρίς τη μείωση των δαπανών για τα πυρηνικά όπλα και γενικότερα για τις ένοπλες δυνάμεις. Δεν είναι το θέμα αν ο Γκορμπατσώφ είναι ένας άνθρωπος της ειρήνης. Πιστέψτε με, είναι ένας άνθρωπος της ειρήνης. Αλλά γι’ αυτόν η μείωση των εξοπλισμών είναι επίσης θέμα αδήριτης ανάγκης για το σοσιαλιστικό σύστημα.

Οι τεχνολογικές επαναστάσεις συμβαδίζουν με τις περιόδους κρίσης. Ενώ δεν πιστεύω ότι τα προβλήματα που σημείωσα θα επιλυθούν στο εγγύς μέλλον, οι αέναες κρίσεις του καπιταλισμού τείνουν να επιλύονται από μόνες τους και να προχωρούν. Η έμφαση που δίνω στην πορεία των προβλημάτων, είναι κυρίως στους κινδύνους για την επιβίωση. Η οικολογία, η περιβαλλοντολογία, η ειρήνη και η συμμετοχή του πολίτη στη διαχείριση των κρίσεων αποτελούν τις αξίες που συμμερίζονται οι Σοσιαλιστές. Αυτός είναι ο ρόλος μας. Στην Ελλάδα, δίνουμε την κύρια έμφαση στην ανάπτυξη, την απασχόληση, στο κοινωνικό κράτος και στην ενδυνάμωση των πολιτών, μέσω ενός αποκεντρωμένου προγραμματισμού.

Όταν ο Τζων Μέιναρντ Κέϋνς ανέπτυξε την θεωρία τής «αποτελεσματικής ζήτησης» το 1936, πάρεσχε τη λύση για τα προβλήματα της ανεργίας και της υποκατανάλωσης μέσα στα εθνικά σύνορα. Αν η αγοραστική δύναμη των καταναλωτών τονωνόταν είτε από φορολογικές περικοπές είτε από κυβερνητικές ενισχύσεις, τότε θα λειτουργούσε και πάλι η βιομηχανία για να καλύψει την ογκούμενη καταναλωτική ζήτηση και να αυξηθεί έτσι η απασχόληση.

Αλλά ο νέος διεθνής καταμερισμός της εργασίας τα άλλαξε όλα αυτά. Ας δώσουμε ένα παράδειγμα. Εάν τονώσουμε την καταναλωτική αγοραστική δύναμη εδώ στην Ελλάδα, δημιουργούμε θέσεις εργασίας στην Ιταλία και την Γερμανία. Εφόσον είμαστε μέλη της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας και δεν μπορούμε να προστατεύσουμε τους εαυτούς μας, οι καταναλωτές μας αγοράζουν ιταλικά παπούτσια ή τα καλύτερα γερμανικά αυτοκίνητα και δημιουργούν πρόβλημα στο ελληνικό ισοζύγιο πληρωμών.

Σήμερα ένας οπαδός του Κέυνς θα είχε οδηγήσει την Ελλάδα στην πτώχευση μέσα σε δύο χρόνια!

Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν το ίδιο πρόβλημα. Για οποιαδήποτε αιτία, τα αμερικανικά προϊόντα δεν είναι τόσο ελκυστικά στον αμερικανό καταναλωτή όσο τα ιαπωνικά. Παρά την κάθετη υποτίμηση του δολαρίου, το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ δεν βελτιώθηκε. Η αίσθηση είναι πολύ σημαντική. Στην Ελλάδα ούτε καν σκεφτόμαστε να αγοράσουμε ένα αμερικανικό ραδιόφωνο ή μαγνητόφωνο. Ψάχνουμε αλλού, συνήθως στην Ιαπωνία.

Για να διατηρηθεί σήμερα μια χώρα θα πρέπει να παράγει προϊόντα που δεν περιορίζονται μόνο για την εσωτερική αγορά, αλλά για τη διεθνή αγορά. Σε οικονομίες ανοιχτές δίχως σύνορα, χωρίς έναν ελάχιστο παγκόσμιο οικονομικό συντονισμό, η τόνωση του Κέυνς είναι σαν να κτυπάς το κεφάλι σου στον τοίχο.

Η Ευρώπη στο σύνολό της αναγνωρίζει το πρόβλημα αυτό και αντιλαμβάνεται ότι μόνο με τη συνεργασία μπορεί να καταστεί μια αποτελεσματική ανταγωνιστική μονάδα, κυρίως στις νέες τεχνολογίες προστιθέμενης υψηλής αξίας. Αλλά ο καθένας εκφωνεί καλά προετοιμασμένους λόγους. Οι αποφάσεις όμως δεν μπορούν να ληφθούν ούτε οι στρατηγικές να πραγματοποιηθούν, επειδή η ΕΟΚ (και η κ. Θάτσερ ειδικότερα), δεν είναι έτοιμη να κάνει τις απαραίτητες επενδύσεις.

Παρά τη γενική συμφωνία να υπάρξει μια ενωμένη Ευρωπαϊκή αγορά το 1992, η ΕΟΚ θα αντιμετωπίσει μεγάλα προβλήματα. Η Ευρώπη δεν μπορεί να είναι ένας παγκόσμιος οικονομικός διεκδικητής, εκτός αν αποφασίσει να επενδύσει αυτό που χρειάζεται. Οι πόροι που βρίσκονται στη διάθεσή της, κυρίως τα επίπεδα του Φόρου Προστιθέμενης Αξίας, δεν είναι πουθενά επαρκή, για να ανταποκριθούν στον στόχο ενός ενωμένου ανταγωνιστή διεθνούς επιπέδου. Εάν δεν έχουμε μια σημαντική μεταφορά πόρων και τεχνολογίας από τον Βορρά στον πτωχότερο Νότο της Ευρώπης, τότε δεν θα έχουμε μια σύγκλιση αλλά μια απόκλιση του ευρωπαϊκού επιπέδου διαβιώσεως. Τούτο εμπεριέχει εκρηκτικούς κινδύνους για το μέλλον. Μπορεί να καταλήξουμε απλώς στο να δημιουργήσουμε μια μεγάλη ενωμένη αγορά για τα ιαπωνικά προϊόντα.

Μεταξύ των Σοσιαλιστών η έννοια του κράτους προνοίας υπέστη ορισμένες αλλαγές, καθώς αντιμετωπίζουμε τις πραγματικότητες της εφαρμογής Κοινοτικών επιλογών.

Εμείς οι Έλληνες Σοσιαλιστές κερδίσαμε τις πρώτες μας εκλογές το 1981. Ένας φίλος μου επιχειρηματίας, ήλθε, έξι μήνες αργότερα, και μου είπε «Αντιμετωπίζουμε ένα πρόβλημα. Τώρα που κερδίσατε, οι εργαζόμενοι δεν ενδιαφέρονται να διατηρήσουν μια εσωτερική πειθαρχία στην παραγωγή».

Εάν η Ελλάδα θέλει ένα κράτος προνοίας, ένα κοινωνικό κράτος με υγειονομική περίθαλψη, εκπαίδευση, πολιτισμό και ασφαλείς συντάξεις πρέπει ταυτόχρονα να έχουμε υπόψη μας τη μάχη για την αύξηση της παραγωγικότητας. Εάν πρέπει να επιζήσουμε σ’ αυτό το νέο διεθνή καταμερισμό της εργασίας και της παραγωγής, όπου η εθνική ανταγωνιστικότητα έχει γίνει τόσο σκληρή, δεν έχουμε άλλη επιλογή. Αν αυτή η στάση δεν υιοθετηθεί από την εργατική και τη μεσαία τάξη, οι επιπτώσεις μπορεί να είναι πολύ σοβαρές, συνολικά για τη χώρα αλλά και για αυτές τις κοινωνικές δυνάμεις.

Αυτό δεν σημαίνει ότι έχουμε μια αντεργατική στάση. Αλλά σημαίνει ότι χωρίς μια πολύ θετική δέσμευση των εργαζομένων για βελτίωση της παραγωγικότητας, χάνουμε τη μάχη.

Ως μεικτή οικονομία με συνδυασμό και σύνθεση ανάμεσα στο Δημόσιο, τον Ιδιωτικό και τον Κοινωνικό Τομέα, η Ελλάδα έχει επίσης ανάγκη από περισσότερα κεφάλαια για επενδύσεις. Παρά τις θετικές ενδείξεις των τελευταίων καιρών έχουμε υποστεί «απεργία κεφαλαίων» από τους επενδυτές εδώ και δεκατρία χρόνια. Αυτό αληθεύει και για την περίοδο των συνταγματαρχών, οι οποίοι έδωσαν στους επενδυτές κάθε τι που επιθυμούσαν. Οι λόγοι είναι διάφοροι. Για παράδειγμα οι ελληνικές επιχειρήσεις είναι παραδοσιακά εξαρτημένες από δανειακά κεφάλαια με σχέση ίδιων κεφαλαίων προς δανειακά κεφάλαια 1 προς 5. Αυτό χρειάζεται να το αλλάξουμε. Και εμείς, μια Σοσιαλιστική Κυβέρνηση, προτείνουμε για να ξεπεραστεί αυτό το πρόβλημα τη δημιουργία χρηματαγοράς.

Η Ελλάδα έχει επίσης έναν υπερτροφικό δημόσιο τομέα. Αυτοί που εργάζονται στον δημόσιο τομέα είναι οι προνομιούχοι εργαζόμενοι στην Ελλάδα. Το όνειρο που καλλιεργήθηκε στον μέσο Έλληνα είναι να γίνει μισθωτός υπάλληλος του κράτους. Και αυτό διότι έχουν τους υψηλότερους μισθούς, συντάξεις, υγειονομική περίθαλψη και καλές διακοπές.

Τη διόγκωση του Δημόσιου Τομέα δεν τη δημιουργήσαμε εμείς οι Σοσιαλιστές, την δημιούργησαν οι συνταγματάρχες και μετά. Όταν ήλθαμε στην εξουσία, το 90% όλων των υπηρεσιών, από τις αεροπορικές γραμμές έως τις Τράπεζες, τις Τηλεπικοινωνίες και την Ενέργεια, ήταν κρατικές. Τώρα έχουμε περίπου το διπλάσιο προσωπικό που απαιτείται για να παράγουμε τις απαιτούμενες κρατικές υπηρεσίες.

Η θέση μας είναι παρόμοια με τη θέση της Αμερικής. Καταπνίγεις την ιδιωτική επιχείρηση επειδή ο δημόσιος τομέας είναι υπερτροφικός. Στην Ελλάδα οι οικονομικοί πόροι για επενδύσεις συνθλίβονται από τα ελλείμματα του δημόσιου τομέα. Μπορεί να μας πάρει 10 ή 15 χρόνια, αλλά η δύσκολη αποστολή μας ως Σοσιαλιστές είναι να θέσουμε τον τομέα αυτόν υπό έλεγχο και να αυξήσουμε την παραγωγικότητά του.

Επιδεικνύουμε επίσης μεγαλύτερη προσοχή στις ανάγκες των ξένων επιχειρηματιών, καθώς προσπαθούμε να προσελκύσουμε ξένες επενδύσεις. Οι επιχειρηματίες μπορεί να έχουν παράπονα. Σύμφωνα με την εμπειρία μας από το 1981, υπάρχουν δύο ζητήματα από τα οποία νομίζω πρέπει να εξετάσουμε σοβαρά.

Πρώτον, οι επιχειρηματίες λένε πως είναι σημαντικό για τις επιχειρήσεις να προσλαμβάνουν και να απολύουν εργάτες. Ισχυρίζονται ότι αν δεν έχουν αυτό το δικαίωμα, οι εργάτες δεν ενδιαφέρονται για την απόδοσή τους και ως αποτέλεσμα πέφτει η παραγωγικότητα. Αυτό το ζήτημα προφανώς έρχεται σε αντίθεση με τη σοσιαλιστική έννοια της ασφαλούς απασχολήσεως και είναι ένα ευαίσθητο θέμα πολιτικής. Αλλά όμως πρέπει να παραδεχθώ ότι η ανησυχία των επιχειρηματιών έχει κάποια βάση.

Οι επιχειρηματίες επίσης παραπονούνται επειδή δεν είναι αφορολόγητα τα επανεπενδυόμενα κέρδη. Πρέπει να αποδεχθώ το επιχείρημα αυτό, επειδή οι άλλες πολιτικές απέτυχαν να προσελκύσουν νέους επενδυτές. Έχουμε προσφέρει επιδοτήσεις 50% για τους ξένους επιχειρηματίες προκειμένου να εγκαταστήσουν τις επιχειρήσεις τους στην Ελλάδα. Ένας γνωστός γερμανός κεφαλαιούχος μου είπε ευθέως : «Δεν μας ενδιαφέρουν οι επιδοτήσεις. Μας ενδιαφέρουν τα κέρδη».

Το θέμα είναι το κέρδος και είναι ένα θέμα επιβιώσεως για την ελληνική οικονομία. Οι εργάτες το αντιλαμβάνονται αυτό. Εάν η Ελλάδα δεν μπορεί να προσελκύσει τις ξένες επενδύσεις για να χρηματοδοτήσει τη συμμετοχή στην τεχνολογική επανάσταση, εάν δεν προχωρήσουμε στην παραγωγική ανασυγκρότηση όλων των τομέων και δεν αξιοποιήσουμε τα συγκριτικά πλεονεκτήματά μας, τότε είμαστε καταδικασμένοι να παραμείνουμε μια τουριστική χώρα. Οι νέοι μας θα μεταναστεύσουν και θα έχουμε έναν πληθυσμό γερόντων που θα φροντίζει τα ξενοδοχεία.

Γι’ όλα αυτά τα κρίσιμα ζητήματα πιστεύω ότι είναι η Σοσιαλιστική Κυβέρνηση που μπορεί να δώσει διέξοδο στο έθνος, μέσα από τη σωστή λειτουργία του εθνικού προγραμματισμού και της υγιούς μεικτής οικονομίας. Μόνο με τον τρόπο αυτό θα οδηγήσουμε την απελευθέρωση, τον εκσυγχρονισμό, την ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων και την κοινωνική δικαιοσύνη.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Ακολουθεί το κείμενο του Κώστα Λαλιώτη για τον Ανδρέα με τίτλο «Ένας ηγέτης από το μέλλον» που είχε δημοσιευτεί στα «ΝΕΑ» στις 5/9/2015

«…. Ένας Ηγέτης από το Μέλλον ….»

Αθήνα, 3 Σεπτεμβρίου 2015

1. Πριν από την κρίση αλλά κυρίως μετά το «Σοκ και Δέος» της 7χρονης κρίσης τείνουν να επικρατήσουν διάφορα «στερεότυπα» με σχηματικές γενικεύσεις και επικίνδυνες απλουστεύσεις και κυρίως μακριά από τις αλήθειες και τα συγκεκριμένα παραδείγματα. Περιφέρονται στα Μαζικά Μέσα Ενημέρωσης και στα Κοινωνικά Μέσα Επικοινωνίας διάφορα «στερεότυπα» με συνονθυλεύματα είτε από ψέματα είτε από μισές αλήθειες, που είναι χειρότερα από τα ψέματα.

Τα «Στερεότυπα» αναφέρονται σε αφορισμούς και μηδενισμούς, σε καταδίκες και αναθέματα για τη Μεταπολίτευση, για τη Δημοκρατία και τους Δημοκρατικούς Θεσμούς, για το Πολιτικό Σύστημα και την Αυτοδιοίκηση, για τα Κόμματα και τους Πολιτικούς, για τους Κοινωνικούς Θεσμούς, τους Συλλογικούς Φορείς και τα Κοινωνικά Δίκτυα.

2. Πολλά από τα «στερεότυπα» αυτά με τους συνακόλουθους αφορισμούς και τα συνακόλουθα αναθέματα αφορούν το ΠΑΣΟΚ με αιχμή τον Ανδρέα Παπανδρέου. Εμφανής στόχος ήταν και είναι η πολιτική και η ηθική του απαξίωση.

• Παρ’ όλα αυτά ο Ανδρέας Παπανδρέου χωρίς σχεδόν καμμία υπεράσπιση παίρνει όπως πάντα μια «γλυκιά εκδίκηση» μέσα από την αλήθεια των λόγων και των έργων του.

Ο Ανδρέας επιθυμούσε να συνομιλεί ο ίδιος αυτοπροσώπως με την Ιστορία.

Άλλωστε ο ίδιος ο Ανδρέας όσο ζούσε δεν επιδίωξε ποτέ να οργανώσει την υστεροφημία του μέσα από ένα δίκτυο υμνογράφων και αγιογράφων όπως έκαναν ή κάνουν άλλοι Πολιτικοί.

3. Οι τιμητές, οι αρνητές και οι υβριστές του Ανδρέα Παπανδρέου με τους μύριους τόσους χαρακτηρισμούς, όπως «Λαϊκιστής», «Λαοπλάνος», «Δημαγωγός», «Κρατιστής», «αντι-Ευρωπαϊστής», «Ολετήρας», «Φαύλος», «Αναχρονιστής» κ.λ.π. δεν έχουν καταφέρει να «σβήσουν το άστρο του».

Δεν έχουν καταφέρει να σβήσουν τον αυθεντικό του μύθο και την εγγραφή των προοδευτικών ιδεών του, των δημιουργικών του έργων και των λυτρωτικών πολιτικών του από τη σκέψη, το συναίσθημα και το βίωμα εκατομμυρίων Ελλήνων.

• Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι πριν από λίγα χρόνια σε όλες τις Δημοσκοπήσεις, που οι Πολίτες αξιολογούν, κρίνουν και συγκρίνουν όλους τους Πρωθυπουργούς της μεταπολίτευσης, ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε μια σαφέστατη υπεροχή παντού σε όλους τους κρίσιμους τομείς.

Η κατάταξή του διαχρονικά στην πρώτη θέση από τον Ελληνικό Λαό είναι μια αποστομωτική απάντηση για τους εχθρούς και τους αντιπάλους του και μια λυτρωτική απάντηση για τους φίλους του.

4. Πιστεύω ότι τα «ΝΕΑ» με το συμβολικό τους αφιέρωμα σε τρεις σημαντικές πολιτικές παρεμβάσεις του ΑΝΔΡΕΑ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ θα συμβάλλουν καταλυτικά να σημάνει την αρχή μιας αντίστροφης μέτρησης για τις αλήθειες ενός Πολιτικού Ηγέτη χωρίς αγιογραφίες και λιβανωτούς.

• Τα «ΝΕΑ» στο ένθετο αφιέρωμά τους στον εμβληματικό Ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ και στον χαρισματικό Ηγέτη της Δημοκρατικής Προοδευτικής Παράταξης Ανδρέα Παπανδρέου ρίχνουν τον προβολέα της αλήθειας και της μνήμης σε ένα κείμενο με ιστορική καταγραφή, που έχουν σχέση με τη σημερινή κατάσταση στην Ελλάδα, μέσα στην Ευρώπη και τον Κόσμο.

Η αλήθεια και η μνήμη συνδέονται απόλυτα και άρρηκτα στις σηματοδοτήσεις τους. Άλλωστε η ετυμολογική αναφορά της λέξης αλήθεια, ταυτίζεται με την άρνηση της λήθης (α στερητικό + λήθη).

* * *

5. Το ΚΕΙΜΕΝΟ στο οποίο παραπέμπω είναι τα κύρια σημεία της Ομιλίας του στο Υπουργικό Συμβούλιο στις 2 – 12 – 1993, με τον τραγικά επίκαιρο τίτλο :

«ΕΝΑ ΔΡΑΜΑΤΙΚΟ ΔΙΛΗΜΜΑ» «… Είτε το Έθνος θα εξαφανίσει το Χρέος, Είτε το Χρέος θα αφανίσει το Έθνος…»

• Δε θα σταχυολογήσω καμμία περικοπή, γιατί αυτό το ιστορικό κείμενο είναι απολύτως αναγκαίο και χρήσιμο να διαβαστεί ολόκληρο. Το Κείμενο αυτό έχει σημαντική αξία γιατί καθορίζει το «δέον γενέσθαι».

Θα μπορούσε και θα έπρεπε να αποτελεί πυξίδα για όλους τους Πρωθυπουργούς και τους Πολιτικούς Ηγέτες.

Σίγουρα συνοψίζουν οδηγίες για ναυτιλομένους και όχι ναυαγούς Πολιτικούς με θέμα πως μπορεί να αποτραπεί η χρεοκοπία μιας χώρας.

• Όμως πιο σημαντική αξία από το Λόγο έχει η Πράξη. Η αντιστοιχία και η συνέπεια Λόγου και Πράξης με αναφορά στα «έργα και τις ημέρες» του Ανδρέα Παπανδρέου. Εδώ θέλω να σημειώσω ότι από τους τιμητές και αντιπάλους του Ανδρέα Παπανδρέου έχει εφαρμοστεί συστηματικά η εξής μέθοδος Επικοινωνίας.

Σε πολλά αναμφισβήτητα θετικά κεκτημένα των Κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ αναφέρονται με το όνομα μόνο των Υπουργών, χωρίς καμμία αναφορά στις Κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ, χωρίς συσχέτιση στον Πρωθυπουργό Ανδρέα Παπανδρέου.

Θα παραθέσω ενδεικτικά ορισμένα παραδείγματα:

• Ο Ανδρέας ως Πρωθυπουργός και η Κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ το 1993 και το 1995 επεξεργάστηκε και εφάρμοσε ιεραρχημένα ένα πρόγραμμα με το 4πτυχο «Σταθερότητα, Ανάπτυξη, Κοινωνική Συνοχή, Κοινωνική Αλληλεγγύη».

Αυτό το πρόγραμμα κατά κοινή ομολογία αποτελεί τη Λυδία Λίθο γιατί έθεσε τα θεμέλια για να μπει η Ελλάδα στην ΟΝΕ και μετά στην Ευρωζώνη.

• Αυτό το πρόγραμμα του 1994 και 1995 του «επάρατου» και «βαθέως» ΠΑΣΟΚ με Πρωθυπουργό τον «ολετήρα», «άρρωστο – ανίκανο» και «αναχρονιστικό» Ανδρέα Παπανδρέου είχε απόλυτη και αδιαμφισβήτητη επιτυχία.

6. Ας επισημάνουμε ενδεικτικά ορισμένες μόνο επιτυχίες :

(α.) Ο προϋπολογισμός του 1994 ολοκληρώθηκε σύμφωνα με τις προβλέψεις απολύτως ισοσκελισμένος.

(β.) Ο προϋπολογισμός του 1995 ολοκληρώθηκε σύμφωνα με τις προβλέψεις οριακά ισοσκελισμένος, γιατί συνειδητά αυξήθηκαν οι πόροι του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων για προφανείς λόγους ανάπτυξης και απασχόλησης.

(γ.) Ο ρυθμός ανάπτυξης του ΑΕΠ είχε θετικά πρόσημα για το 1994 +2% και το 1995 2,1%, ενώ το 1993 είχε αρνητικά πρόσημα -1,6%.

(δ.) Το 1994 και το 1995 δημιουργήθηκαν ουσιαστικά αυθεντικά πρωτογενή πλεονάσματα 4,2% και 2,2% αντίστοιχα και κυρίως με δυναμική προβολή για τα επόμενα χρόνια.

(ε.) Το 1994 και 1995 με ΠΑΣΟΚ και Πρωθυπουργό τον Ανδρέα Παπανδρέου, το ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ με συνδυαστικές πολιτικές και αποκλιμακώθηκε και μειώθηκε.

• Θέλω να θυμίσω σε όλους ότι το 1993 με Κυβέρνηση της «ενάρετης» Ν.Δ. και πρωθυπουργό τον «νοικοκύρη» κ. Μητσοτάκη, το Δημόσιο Χρέος είχε φτάσει και με δυναμική να ξεπεράσει σημαντικά το 100% του ΑΕΠ.

• Αξίζει να σημειωθεί ότι το 1988 με Κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ και Πρωθυπουργό τον Ανδρέα Παπανδρέου το ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ ήταν 61% του ΑΕΠ, ενώ το 1989 έκλεισε στο 64,8% του ΑΕΠ αφού το 2ο εξάμηνο μεσολάβησε η Κυβέρνηση Τζανή Τζανετάκη και Κώστα Μητσοτάκη με σύνθημα «… δώστε σε όλους όλα…».

• Επίσης αξίζει να αποτιμηθεί το οικονομικό κόστος όλων των παροχών, των δεσμεύσεων και των πελατειακών ρουσφετιών το 2ο εξάμηνο του 1989 από τη συγκυβέρνηση της ακραίας Νεοφιλελεύθερης Δεξιάς του Κ.Μητσοτάκη με τον Συνασπισμό της Αριστεράς.

(στ.) Το 1994 κατοχυρώθηκε θεσμικά το ΑΣΕΠ (Νόμος Α. Πεπονή), που σηματοδοτούσε το τέλος του ρουσφετιού και του «Πελατειακού Κράτους» και μια νέα αρχή για την αξιοκρατική Δημόσια Διοίκηση.

(ζ.) Το 1994 και το 1995 με το 2ο Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης (με Εθνικούς και Ευρωπαϊκούς πόρους) σχεδιάστηκαν και άρχισε η υλοποίηση όλων των προγραμμάτων (σε Εθνική, Περιφερειακή κλίμακα) για τις σύγχρονες υποδομές, για τα νέα Δίκτυα στις Μεταφορές, στους Οδικούς Άξονες, στην Ενέργεια, στις Τηλεπικοινωνίες, στο Κοινωνικό Κράτος και την Υγεία, στο Περιβάλλον, στην Παιδεία, στον Πολιτισμό και τον Αθλητισμό.

(η.) Το 1994 και το 1995 μπήκαν τα θεμέλια για την Αποκέντρωση με μεταφορά πόρων, αρμοδιοτήτων και εξουσιών σε όλους τους βαθμούς της Αυτοδιοίκησης, με θεσμική κατοχύρωση και ανάδειξη της αιρετής (και όχι Διορισμένης) Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης με την ψήφο των Πολιτών.

7. Την άνοιξη του 1994 αλλά με την επόμενη περίοδο μέχρι το 1995 η Ελλάδα αντιμετώπισε με απόλυτη επιτυχία την οργανωμένη κερδοσκοπική επίθεση εναντίον της Δραχμής.

• Ο Ανδρέας Παπανδρέου και η Κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ αντιστάθηκε οργανωμένα με σθεναρή στάση και θαυμαστή νηφαλιότητα στα τυχοδιωκτικά παιχνίδια των ξένων και ντόπιων κερδοσκόπων με προεξάρχοντα τον κ. Σόρος.
• Στην Ελλάδα οι κερδοσκόποι ηττήθηκαν και έχασαν 10δες δισεκατομμύρια δολάρια.

Αντίθετα στην Αγγλία νίκησαν και κέρδισαν εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια με τη βίαιη υποτίμηση της Λίρας, και τη διεθνή ταπείνωση της Αγγλίας.

8. Τον Νοέμβριο του 1995 με εντολή του Ανδρέα Παπανδρέου, το Υπουργείο Εξωτερικών κατέθεσε γραπτώς και εγκαίρως με την πιο επίσημη και έγκυρη διαδικασία το αίτημα της Ελλάδας προς τη Γερμανική Κυβέρνηση, με τις αξιώσεις της χώρας μας για το «Κατοχικό Δάνειο» και για τις «Πολεμικές Αποζημιώσεις» του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

Αυτή η απόφαση – εντολή του Ανδρέα Παπανδρέου, ίσως να ήταν η τελευταία μεγάλη απόφασή του με εθνικό, ηθικό, δημοκρατικό και οικονομικό συμβολισμό πριν από την εισαγωγή του στο Ωνάσειο, με κλονισμένη την υγεία του.

Στις μέρες μας αυτό το επίσημο, έγκαιρο και έγκυρο διάβημα του Ανδρέα το 1995 αποτελεί ένα κεκτημένο για την Ελλάδα και μια διαχρονική διεκδίκηση προς την Γερμανία για το πολλαπλό ιστορικό χρέος προς τους Έλληνες.

9. Τα τελευταία χρόνια η δημόσια συζήτηση και αντιπαράθεση έχει επικεντρωθεί κυρίως στο Δημόσιο Χρέος.

• Η μόνιμη επωδός όλων των Νεοφιλελεύθερων Πολιτικών, Οικονομολόγων, Ιστορικών και Δημοσιογράφων, αλλά και αρκετών «ευεργετημένων αχάριστων και αμνημόνων» είναι ότι για όλα φταίει το «επάρατο» και το «σπάταλο» ΠΑΣΟΚ και κυρίως «ο ολετήρας» Ανδρέας Παπανδρέου. Αυτό όμως είναι ένα οργανωμένο και πολλαπλό περιφερόμενο, για πολλά χρόνια, ψέμα.

• Η αλήθεια είναι ριζικά διαφορετική και αδιαμφισβήτητη.

Το 1981 η Κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ παρέλαβε από τη Ν.Δ. το Δημόσιο Χρέος στο 27% του ΑΕΠ μαζί με αρνητικό ρυθμό στο ΑΕΠ -1,6%.

• Τον Ιούνιο του 1989 παρέδωσε στη Ν.Δ. και τη συγκυβέρνηση Τζανετάκη μια οικονομία με θετικό και υψηλό ΑΕΠ και ρυθμό ανάπτυξης του ΑΕΠ +3,8% και με Δημόσιο Χρέος 64,8% του ΑΕΠ.

Το 1988 είχε θετικό και υψηλότατο ΑΕΠ με ρυθμό ανάπτυξης +4,3% και με Δημόσιο Χρέος 61,5% του ΑΕΠ.

10. Το παραμύθι και το ψέμα των Νεοφιλελεύθερων για την εκτίναξη του Δημοσίου Χρέους από το «επάρατο» και το «βαθύ» ΠΑΣΟΚ και από τον «ολετήρα», «Λαϊκιστή και αναχρονιστή» Ανδρέα Παπανδρέου έχει αποκαλυφθεί με εμπεριστατωμένη επιστημονική τεκμηρίωση σε αναλύσεις, άρθρα και βιβλία από τον αείμνηστο Καθηγητή του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών Θεόδωρο Γεωργακόπουλο.

Στο βιβλίο «Η ΕΛΛΑΔΑ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ – ΠΑΡΕΛΘΟΝ – ΠΑΡΟΝ – ΜΕΛΛΟΝ»(Εκδόσεις Θεμέλιο), στις σελίδες 226 και 227, ο πάντα έγκυρος και αξιόπιστος τεχνοκράτης καθηγητής αείμνηστος Θεόδωρος Γεωργακόπουλος περιγράφει την αλήθεια με στοιχεία για το Δημόσιο Χρέος με αναφορά σε χρονικές περιόδους και Κυβερνήσεις ως εξής:

«… Τα πολύ δύσκολα φαίνεται ότι πέρασαν, αλλά τα δύσκολα υπάρχουν ακόμη. Πρώτον, το κόστος της ένταξης, ή καλύτερα το κόστος εξορθολογισμού της οικονομίας μας, δεν το πληρώσαμε ακόμη και το χρωστάμε. Οι πολιτικοί συνειδητά μετέφεραν αυτό το βάρος στις επόμενες γενιές που δεν ψηφίζουν!

• Δε φορολόγησαν, ούτε περιόρισαν τις δημόσιες δαπάνες, όπως συνιστούσαν οι Διεθνείς Οργανισμοί και πολλοί οικονομολόγοι, συμπεριλαμβανομένου και του γράφοντος, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν μεγάλα ελλείμματα και να αυξηθεί δραματικά το χρέος της χώρας από 25% το 1980 σε 110% το 1993.

Αυτό ήταν συνειδητή πολιτική όλων των κυβερνήσεων της περιόδου προσαρμογής της χώρας, με πρωταγωνιστές μάλιστα τις συντηρητικές κυβερνήσεις (Ράλλη, Τζανετάκη, Οικουμενικής και Μητσοτάκη) και όχι των κυβερνήσεων Παπανδρέου όπως συνήθως υποστηρίζεται…»

«….Πράγματι, αν εξετάσει κανείς τις εξελίξεις των δημοσιονομικών ελλειμμάτων και του μεγέθους του Δημόσιου Χρέους στη χώρα μας κατά την περίοδο δυσπραγίας της ελληνικής οικονομίας 1981-1993, οπόταν ουσιαστικά χρεώθηκε η χώρα, παρατηρεί ότι :

• στις περιόδους 1980-1981 και 1989-1993 των Συντηρητικών Κυβερνήσεων τα μέσα ετήσια συνολικά ελλείμματα ανέρχονταν σε 12,4% και τα καταναλωτικά ελλείμματα σε 7,6%.
• Ενώ στην περίοδο 1982-1988 των κυβερνήσεων Παπανδρέου τα μέσα ετήσια συνολικά ελλείμματα ανέρχονταν σε 9,3% και τα καταναλωτικά ελλείμματα σε 5,5%.

• Το Δημόσιο Χρέος:

• στην πρώτη περίπτωση (με τις Συντηρητικές Κυβερνήσεις) αυξήθηκε κατά 46,4 ποσοστιαίες μονάδες στο ΑΕΠ σε έξι χρόνια, δηλαδή αυξανόταν κατά 7,7 ποσοστιαίες μονάδες ετησίως.
• Ενώ στη δεύτερη περίπτωση (με τις Κυβερνήσεις Παπανδρέου) αυξήθηκε κατά 38,7 ποσοστιαίες μονάδες σε επτά χρόνια, δηλαδή αυξανόταν κατά 5,5 ποσοστιαίες μονάδες στο ΑΕΠ ετησίως …»