Τρία σενάρια για το κοινωνικό μέρισμα

Ποιοι και πόσα δικαιούνται
Τρία εναλλακτικά σενάρια για τη διανομή του κοινωνικού μερίσματος 2018 επεξεργάζεται το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης. 
Τα σενάρια αυτά διαφοροποιούνται κατά βάση στο αν το υπερπλεόνασμα θα δοθεί, όπως τις προηγούμενες χρονιές, ως 13ο μηνιάτικο σε μεγάλο αριθμό συνταξιούχων και μισθωτών ανάλογα με την εισοδηματική τους κατάσταση ή αν θα διατεθεί μέρος του και σε άλλες κατηγορίες εχόντων ανάγκη, όπως π.χ. για γενναία αύξηση του επιδόματος θέρμανσης.

Σε μεγάλο βαθμό η τελική απόφαση της κυβέρνησης εξαρτάται από το ακριβές ύψος του πρωτογενούς πλεονάσματος. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι ο στόχος για φέτος θα κινηθεί πέριξ του 4%, δηλαδή 7,2 δισεκατομμύρια ευρώ τουλάχιστον. Από αυτά 3 μονάδες του ΑΕΠ ή 6,3 δισ. ευρώ θα προστεθούν στο «μαξιλάρι» για την εξυπηρέτηση του χρέους που θα υπερβεί έτσι κατά πολύ τα 30 δισ. ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι περισσεύουν τουλάχιστον 900 εκατομμύρια για διανομή. Πηγές από το υπουργείο Οικονομικών εκφράζουν την αισιοδοξία τους για την απόδοση των εσόδων του προϋπολογισμού της φετινής χρονιάς, αφού ήδη τρέχει η τέταρτη δόση του φόρου εισοδήματος, τον Νοέμβριο αναμένεται η δεύτερη δόση του ΕΝΦΙΑ του 2018 και τον Δεκέμβριο προστίθεται η πληρωμή των τελών κυκλοφορίας. Δηλαδή υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο το υπερπλεόνασμα να είναι ακόμη υψηλότερο, οπότε είναι δυνατή η επί τα βελτίω αναμόρφωση όλων των σεναρίων.

Δεδομένου ότι βάσει του συντηρητικού σεναρίου το υπερπλεόνασμα εκτιμάται κοντά στα 900 εκατ. ευρώ, το 30% του ποσού αυτού ή περίπου τα 270 με 300 εκατ. ευρώ θα διατηρηθούν ως αποθεματικό ασφαλείας για το 2019, κάτι που οι θεσμοί έχουν βάλει ως απαραίτητη προϋπόθεση για να εγκρίνουν οποιεσδήποτε δημοσιονομικές παραχωρήσεις.

Από τα 600 εκατ. ευρώ που εκτιμάται ότι θα απομείνουν στον κουμπαρά του κράτους τα 450 εκατ. ευρώ θα διατεθούν για κοινωνικό μέρισμα, 90 εκατ. ευρώ για την καταβολή αναδρομικών στους γιατρούς του ΕΣΥ και 60 εκατ. ευρώ για το επίδομα θέρμανσης. Αυτό σημαίνει πως το φετινό προς διανομή –με τη μορφή 13ου μισθού– κοινωνικό μέρισμα θα ανέρχεται στο 65% του περσινού, το οποίο είχε διαμορφωθεί στα 720 εκατ. ευρώ. Δηλαδή εκτιμάται ότι θα είναι μεταξύ 470-500 εκατ. ευρώ.

Με βάση αυτή την εξίσωση τα σενάρια που δουλεύουν τα στελέχη του υπουργείου Οικονομικών στην πλατεία Συντάγματος είναι συγκεκριμένα. Αν και είναι πρόωρο να μιλήσει κανείς για το ποσό που θα λάβουν οι δικαιούχοι –αφού ο προϋπολογισμός θα κρίνει το συνολικό ποσό διάθεσης– πληροφορίες αναφέρουν ότι εξετάζονται τα τρία προαναφερθέντα σενάρια για το πώς θα κατανεμηθούν τα 450 εκατ. ευρώ του κοινωνικού μερίσματος μέσα στον Δεκέμβριο.

Τα τρία σενάρια

Πρώτο σενάριο: Προβλέπεται ότι θα υιοθετηθούν τα περσινά εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια και θα ωφεληθεί ο ίδιος αριθμός δικαιούχων, το οποίο σημαίνει 3,4 εκατομμύρια νοικοκυριά, αλλά τα ποσά που θα λάβουν θα είναι μικρότερα. Υπενθυμίζεται ότι το 2017 το υψηλότερο εισοδηματικό κριτήριο ήταν στις 27.000 ευρώ ενώ το περιουσιακό όριο ανερχόταν στις 180.000 ευρώ. Το δε κοινωνικό μέρισμα κλιμακωνόταν από 250 έως 1.350 ευρώ. Αν ισχύσει ό,τι και πέρσι, σ’ αυτή την περίπτωση θα υπάρξει αντίστοιχη μείωση των προαναφερομένων μερισμάτων κατά 65%. Ετσι το μέρισμα θα διανεμηθεί ξανά σε 3,4 εκατομμύρια νοικοκυριά, αλλά θα κυμαίνεται από 162 έως 877 ευρώ μιας και το υπερπλεόνασμα προς διανομή είναι εφέτος μικρότερο.

Δεύτερο σενάριο: Υιοθετείται εντελώς διαφορετική προσέγγιση από την προηγούμενη και προβλέπεται η ενίσχυση συγκεκριμένων κοινωνικών ομάδων που βρίσκονται κάτω από το όριο της φτώχειας, αν και λαμβάνουν το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης. Κατ’ αυτόν τον τρόπο λιγότεροι θα πάρουν πολύ περισσότερα.

Τρίτο σενάριο: Προτείνεται να πέσουν κι άλλα λεφτά στην αγορά εργασίας και να ενισχυθούν με έκτακτη οικονομική ενίσχυση οι χρόνια άνεργοι πέραν της διετίας.

Οι οριστικές αποφάσεις

Με τον προϋπολογισμό του 2019 που θα κατατεθεί στη Βουλή στις αρχές Δεκεμβρίου θα ξεκαθαρίσει το τοπίο και το υπουργείο Οικονομικών θα ανακοινώσει τους όρους και τις προϋποθέσεις για την κατανομή του κοινωνικού μερίσματος. Από το υπουργείο τονίζεται ότι και φέτος αναμένεται να υπάρξει ο κατάλληλος δημοσιονομικός χώρος για τη χορήγηση του κοινωνικού μερίσματος στις πιο αδύναμες οικονομικά τάξεις. Πέρα από τους υπολογισμούς για το κοινωνικό μέρισμα, το οικονομικό επιτελείο επεξεργάζεται σειρά νομοσχεδίων που θα κατατεθούν στη Βουλή μέσα στον Νοέμβριο και πριν από την κατάθεση του προϋπολογισμού. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι την ερχόμενη εβδομάδα αναμένεται να παρουσιαστούν στους θεσμούς τα σενάρια για τη διανομή του φετινού κοινωνικού μερίσματος, ενώ η τελική έγκριση αναμένεται να δοθεί στο Eurogroup της 5ης Νοεμβρίου.

Επίσης μέσα στον Νοέμβριο έχει προγραμματιστεί να δοθούν τα αναδρομικά των ένστολων και των γιατρών του ΕΣΥ και ταυτόχρονα να προσδιοριστεί το αυξημένο επίδομα θέρμανσης. Αρα τότε θα είναι γνωστό τι θα μείνει προς διανομή ως κοινωνικό μέρισμα.

Οπως και να ’χει, όλα θα κριθούν από τη συμφωνία κυβέρνησης – θεσμών για την αξιοποίηση του υπερπλεονάσματος του 2018, αλλά και το πώς η διανομή μερίσματος θα στηρίξει την ανάπτυξη και την κατανάλωση βελτιώνοντας τις μακροοικονομικές επιδόσεις της χώρας. Σημειωτέον ότι η ιδιωτική κατανάλωση, με βάση το προσχέδιο του πληθωρισμού, για πρώτη φορά αναμένεται να ξεπεράσει φέτος, έπειτα από πολλά χρόνια, τη μία ποσοστιαία μονάδα. 

Ρεπορτάζ: Σταύρος Κ. Χαρίτος documentonews