Γυναίκες, νέοι και κλιματική αλλαγή

Ζέφη Δημαδάμα

Προκύπτει συγκεκριμένα ότι η Νότια και Κεντρική Ευρώπη θα είναι αντιμέτωπη όλο και συχνότερα με κύματα καύσωνα, εκτεταμένες πυρκαγιές και ξηρασίες, ενώ η Βόρεια Ευρώπη θα αντιμετωπίζει καταιγίδες και ανεξέλεγκτες πλημμύρες και χιονοπτώσεις
Σειρά συστηματικών ερευνών τις οποίες διεξήγαγε μεταξύ άλλων και η ευρωπαϊκή επιτροπή, για αρκετές δεκαετίες, έχουν καταλήξει σε συγκεκριμένα συμπεράσματα για τις αδιαμφισβήτητες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην Ευρωπαϊκή ήπειρο.
Προκύπτει συγκεκριμένα ότι η Νότια και Κεντρική Ευρώπη θα είναι αντιμέτωπη όλο και συχνότερα με κύματα καύσωνα, εκτεταμένες πυρκαγιές και ξηρασίες, ενώ η Βόρεια Ευρώπη θα αντιμετωπίζει καταιγίδες και ανεξέλεγκτες πλημμύρες και χιονοπτώσεις.
Σε αυτό το πλαίσιο ωστόσο αναδεικνύονται και επιπλέον ανησυχητικές παράμετροι.

Α. Διαφαίνεται ότι τη μεγαλύτερη επιβάρυνση θα την υποστούν οι αστικές  περιοχές, οι οποίες είναι δυστυχώς ανοχύρωτες για τέτοιας κλίμακας φαινόμενα άρα θα είναι και περισσότερο ευάλωτοι οι κάτοικοι τους. Ενδεικτικό είναι ότι μεταξύ 1980-2011 έχει υπολογιστεί ότι δαπανήθηκαν περισσότερα από 90 δις ευρώ για αποκατάσταση καταστροφών μόνο από πλημμύρες!

Β. Συγχρόνως η κλιματική αλλαγή πλήττει περισσότερο τις αναπτυσσόμενες χώρες και τους φτωχότερους,  τα παιδιά και τις γυναίκες.  Με βάση έρευνα του ΟΗΕ υπογραμμίζεται ότι η πλειοψηφία στο 1,5 δισεκατομμύριο ανθρώπων που ζουν καθημερινά με ένα δολάριο -ή και λιγότερο- είναι γυναίκες. Αυτές είναι που  βιώνουν σε μεγαλύτερη ένταση τον κοινωνικό αποκλεισμό, την ανεργία ενώ επισημαίνεται οτι παραμένουν χωρίς ενημέρωση και πληροφόρηση ακόμη και για τα στοιχειώδη σε περιπτώσεις φυσικών καταστροφών όπως πχ. για τον τρόπο διάσωσης τους, δεν ειδοποιούνται καν ή δεν γνωρίζουν κολύμπι. Οι γυναίκες δυστυχώς έχουν μέχρι και 14 φορές περισσότερες πιθανότητες να χάσουν τη ζωή τους σε μια φυσική καταστροφή. Παράλληλα, οι γυναίκες οι οποίες ασχολούνται με τη γεωργία, η πλειοψηφία στον αναπτυσσόμενο κόσμο- και είναι κυρίως μικρής κλίμακας αγρότισσες, πλήττονται ιδιαίτερα από την ξηρασία, τις πλημμύρες και τις φυσικές καταστροφές των καλλιεργειών τους επιβαρύνοντας δραματικά τις ίδιες και τα παιδιά τους.

Γ. Κορυφαίο ζήτημα επίσης παραμένει η περιβαλλοντική μετανάστευση. Σύμφωνα με την έκθεση του UNFPA το 2017 ο αριθμός των μεταναστών  εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής μπορεί να φτάσει και τα 200 εκατομμύρια μέχρι το 2050!

Όλα τα παραπάνω καταδεικνύουν με σαφήνεια ότι θα βρεθούμε αντιμέτωποι με νέες προκλήσεις,  οι οποίες θα είναι εκτεταμένες, ίσως και ανεξέλεγκτες.

Όλο και περισσότερο γίνεται κατανοητό ότι η κλιματική αλλαγή συνδέεται και αλληλοεπιδρά με διαφορετικούς τομείς και δεν είναι απλώς ένα περιβαλλοντικό ζήτημα. Αντίθετα, απαιτεί διεπιστημονική  προσέγγιση καθώς και οργάνωση  μιας συγκεκριμένης ολιστικής και πολυεπίπεδης  στρατηγικής πρόληψης και καταστολής.

Κρίσιμο ζητούμενο είναι κυρίως η απαγκίστρωση από την παραδοσιακή οικονομική προσέγγιση αυτή της οικονομικής μεγέθυνσης και η μετάβαση στην βιώσιμη ανάπτυξη λαμβάνοντας υπόψη τους στόχους της Ατζέντας 2030.

Η επίτευξη όμως των παραπάνω χρειάζεται απαραίτητα να προκύψει και να ενισχυθεί μέσα από τον κοινωνικό διάλογο, ο οποίος θα συμπεριλαμβάνει όλους και όλες στο δρόμο για την ομαλή και κρίσιμη μετάβαση.

Η κατανόηση της αναγκαιότητας και η συμμετοχή όλων των μερών εργαζομένων, συνδικάτων, εργοδοτών, τοπικής και περιφερειακής αυτοδιοίκησης, πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, ιδιωτών, επιχειρήσεων, κοινωνίας των πολιτών  θα κρίνει και την αποτελεσματικότητα των ανωτέρω.
Ιδιαίτερα ενθαρρυντικό είναι ότι οι νέοι και οι νέες διαδηλώνουν για το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή. Αυτό το “κύμα” μαθητών και μαθητριών το οποίο ξεκίνησε από ένα νεαρό κορίτσι, την 16χρονη Σουηδή Γκρέτα Τούνμπεργκ, ενεργοποίησε τα αντανακλαστικά των πολιτών.
Χαρακτηριστική είναι η φράση της Γκρέτα η οποία πολύ απλά, αλλά αφοπλιστικά  ανέφερε: “Γιατί να σπουδάζω για ένα μέλλον που σύντομα δεν θα υπάρχει πια, όταν κανείς δεν κάνει απολύτως τίποτα για να σώσει αυτό το μέλλον; Το μέλλον της δικής μου γενιάς;”

Νέοι και γυναίκες αν και διαπιστωμένα πλήττονται περισσότερο από τις κλιματικές καταστροφές, σπάνια «τίθενται στο επίκεντρο» των πολιτικών για την προστασία  του περιβάλλοντος. Όσο πιο γρήγορα το κατανοήσουμε  και  τους “επιτρέψουμε” να συμμετέχουν και να ηγηθούν τόσο περισσότερο αποτελεσματικά θα αντιμετωπίσουμε την κλιματική αλλαγή και τις καταστροφές. Γιατί ναι, η κλιματική αλλαγή απαιτεί την τολμηρή και ανατρεπτική τους οπτική και δράση.
-8 Μάρτιου Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας-

Η Ζέφη Δημαδάμα είναι διδάσκουσα στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Αντιπρόεδρος Γυναικών ΕΣΚ, Υποψ. Βουλευτής Α’ Αθηνών ΚΙΝΑΛ