Οι παγίδες στις χωριστές δηλώσεις των εγγάμων – 20 μυστικά για το φορο…διαζύγιο

Αντιμέτωποι με παγίδες υπερφορολόγησης κινδυνεύουν να βρεθούν όσοι έγγαμοι φορολογούμενοι επιλέξουν να υποβάλουν φέτος χωριστά τις φορολογικές δηλώσεις για τα εισοδήματα του 2019.
Οι παγίδες κρύβονται πίσω από την εφαρμογή της νομοθεσίας για τα τεκμήρια διαβίωσης και τις δαπάνες κατοχύρωσης της έκπτωσης φόρου των 1.900-2.100 ευρώ. Συγκεκριμένα, όπως προκύπτει από τα όσα διευκρινίζει η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (AAΔΕ) σε ειδικό φυλλάδιο ερωταπαντήσεων το οποίο έχει αναρτήσει από χθες στην ιστοσελίδα της και το οποίο αναφέρεται σε θέματα υποβολής χωριστών δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος από τους εγγάμους:
* Σε περίπτωση υποβολής χωριστών δηλώσεων, αν τα τεκμήρια διαβίωσης που βαρύνουν τον έναν εκ των δύο συζύγων προσδιορίζουν το τεκμαρτό εισόδημά του σε επίπεδο υψηλότερο του δηλωθέντος, η επιπλέον διαφορά εισοδήματος δεν θα είναι
δυνατό να καλυφθεί από το δηλωθέν εισόδημα του άλλου συζύγου, διότι αυτό θα αναγράφεται σε ξεχωριστή δήλωση. Ετσι, ο σύζυγος του οποίου το τεκμαρτό εισόδημα θα είναι μεγαλύτερο του δηλωθέντος θα κληθεί να καταβάλει αδίκως σημαντικού ύψους φόρο εισοδήματος. Μια τέτοια εξέλιξη είναι βέβαιο ότι θα πλήξει κυρίως τις γυναίκες συζύγους που δεν εργάζονται, αλλά είναι νοικοκυρές. Ειδικά στις περιπτώσεις αυτές, επειδή το δηλωθέν εισόδημα θα είναι μηδενικό, το φορολογητέο εισόδημα θα προσδιορίζεται εξ ολοκλήρου από τα τεκμήρια διαβίωσης σε επίπεδο σημαντικά υψηλότερο των 3.000 ευρώ (3.000 ευρώ το ελάχιστο τεκμήριο διαβίωσης, συν τα τεκμήρια για τις κατοικίες και το Ι.Χ. που χρησιμοποιεί η σύζυγος). Το τεκμαρτό αυτό εισόδημα θα θεωρείται ως «εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες», το οποίο θα είναι αφορολόγητο μέχρι το επίπεδο των 8.636-9.545 ευρώ υπό την προϋπόθεση ότι στο όνομα της συζύγου έχουν εξοφληθεί με «πλαστικό χρήμα» ή με άλλο μέσο ηλεκτρονικής πληρωμής δαπάνες για αγορές αγαθών και λήψη υπηρεσιών συνολικού ετήσιου ύψους 10%-18,75% του εισοδήματος αυτού. Αν δεν έχουν εξοφληθεί με τον τρόπο αυτό από τη σύζυγο οι συγκεκριμένες δαπάνες, τότε για ποσοστό μέχρι 10%-18,75% του τεκμαρτού της εισοδήματος θα κληθεί να πληρώσει «πέναλτι» φόρου 22%.
* Επιπλέον, οι χωριστές δηλώσεις θα δημιουργήσουν γενικότερο πρόβλημα στην κάλυψη του απαιτούμενου ποσοστού επί του εισοδήματος κάθε συζύγου με δαπάνες εξοφληθείσες μέσω «πλαστικού χρήματος» ή άλλου ηλεκτρονικού τρόπου πληρωμής, ώστε να μη χρεωθεί με το «πέναλτι» του επιπλέον φόρου 22%. Κι αυτό διότι αν ο ένας σύζυγος υπερκαλύπτει με τις δικές του δαπάνες το απαιτούμενο ποσοστό και ο άλλος δεν το καλύπτει, δεν θα μπορεί να γίνει μεταφορά του επιπλέον ποσού από τον έναν σύζυγο στον άλλον. Ετσι ο σύζυγος που δεν θα καλύπτει το απαιτούμενο ποσοστό θα χρεώνεται με τον επιπλέον φόρο 22%.
Εως 28 Φεβρουαρίου
Σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στο ίδιο ενημερωτικό φυλλάδιο, οι έγγαμοι φορολογούμενοι που επιθυμούν να καταθέσουν τις φορολογικές δηλώσεις για τα εισοδήματα του 2019 ξεχωριστά από τους ή τις συζύγους τους θα πρέπει να συμπληρώσουν και να υποβάλουν τις σχετικές αιτήσεις σε ηλεκτρονική εφαρμογή που λειτουργεί από χθες στην ιστοσελίδα της ΑΑΔΕ. Η προθεσμία υποβολής των αιτήσεων λήγει στις 28 Φεβρουαρίου.
Τα ψιλά… γράμματα
Αναλυτικά, στο φυλλάδιο της ΑΑΔΕ για τις χωριστές δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος των συζύγων δίδονται απαντήσεις στις παρακάτω 20 ερωτήσεις:
1 Πώς μπορώ να γνωστοποιήσω την επιλογή μου να υποβάλω χωριστή δήλωση φορολογίας εισοδήματος; Η γνωστοποίηση γίνεται μέσω ειδικής ηλεκτρονικής εφαρμογής στον διαδικτυακό τόπο www.aade.gr, στο σύνδεσμο: https://www.aade.gr/polites/eisodima/gnostopoiisi-horistis-dilosis είτε από εσάς με τους δικούς σας κωδικούς πρόσβασης είτε από ειδικά για το σκοπό αυτόν εξουσιοδοτημένο λογιστή-φοροτεχνικό, με τους προσωπικούς του κωδικούς πρόσβασης.
2 Αν κανείς από τους συζύγους δεν γνωστοποιήσει την επιλογή υποβολής χωριστής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος μέχρι τις 28 Φεβρουαρίου 2020, τι θα συμβεί; Στην περίπτωση αυτή οι σύζυγοι θα υποβάλουν κοινή δήλωση για το φορολογικό έτος 2019.
3 Στις περιπτώσεις κοινής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος συζύγων, θα γίνεται συμψηφισμός φόρου μεταξύ συζύγων και βεβαίωση στο όνομα του συζύγου; Οχι, θα γίνεται χωριστή βεβαίωση φόρου και δεν θα γίνεται συμψηφισμός χρεωστικού και πιστωτικού ποσού μεταξύ των συζύγων.
4 Επηρεάζεται η χορήγηση επιδομάτων στις χωριστές δηλώσεις συζύγων; Οχι, δεν επηρεάζεται η χορήγηση των επιδομάτων από την υποβολή χωριστών δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος από τους συζύγους.
5 Είναι απαραίτητο να υποβάλλονται χωριστές δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος συζύγων που έχουν διαφορετική φορολογική κατοικία; Οχι, δεν είναι απαραίτητη η υποβολή χωριστών δηλώσεων διότι προβλέπεται ήδη χωριστή φορολογική αντιμετώπιση στις κοινές δηλώσεις συζύγων που έχουν διαφορετική φορολογική κατοικία.
6 Πώς δηλώνεται στο Ε1 η κύρια κατοικία στις περιπτώσεις χωριστών δηλώσεων; Η κύρια κατοικία δηλώνεται στον πίνακα 5 του εντύπου Ε1 στους αντίστοιχους κωδικούς κύριας κατοικίας. Ο κάθε σύζυγος συμπληρώνει το ποσοστό ιδιοκτησίας του σε περίπτωση ιδιόκτητης κατοικίας, το ποσοστό του ως μισθωτής σε περίπτωση μισθωμένης κατοικίας και το ποσοστό της δωρεάν παραχώρησης, αντίστοιχα.
7 Στις περιπτώσεις χωριστών δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος, πώς δηλώνεται στο Ε1 η κύρια κατοικία όταν ένας εκ των δύο συζύγων δεν διαθέτει καθόλου ποσοστό συνιδιοκτησίας ή χρήσης; Ο σύζυγος που δεν διαθέτει καθόλου ποσοστό συνιδιοκτησίας ή χρήσης συμπληρώνει στον πίνακα 6 την ένδειξη «συνοίκηση με σύζυγο». Ο άλλος σύζυγος δεν συμπληρώνει καμία ένδειξη.
8 Πώς αναγράφονται τα τέκνα ως εξαρτώμενα μέλη του φορολογούμενου στις χωριστές δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος; Τα τέκνα που προέρχονται από κοινό γάμο, καθώς και τα αναγνωρισμένα τέκνα, δηλώνονται ως εξαρτώμενα μέλη και από τους δύο συζύγους.
9 Ποιος δηλώνει το εισόδημα ανήλικου τέκνου που προέρχεται από τον κοινό γάμο στις χωριστές δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος όταν αυτό δεν έχει υποχρέωση υποβολής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος; Το εισόδημα του ανηλίκου τέκνου που δεν φορολογείται στο όνομα του τέκνου προστίθεται στα εισοδήματα του γονέα που έχει το μεγαλύτερο εισόδημα και δηλώνεται μόνο από αυτόν τον γονέα.
10 Ποιος βαρύνεται με τα τεκμήρια διαβίωσης και απόκτησης στις χωριστές δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος συζύγων; Στις χωριστές δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος συζύγων δεν υφίσταται η έννοια του οικογενειακού εισοδήματος για την κάλυψη των επιμέρους τεκμηρίων καθενός εκ των συζύγων, καθώς τα τεκμήρια διαβίωσης και απόκτησης βαρύνουν τον κάθε σύζυγο ατομικά. Οσον αφορά τη δυνατότητα κάλυψης τεκμηρίων με ανάλωση κεφαλαίου, δεν μπορεί να γίνει επίκληση εισοδημάτων από τη χωριστή δήλωση του άλλου συζύγου.
11 Στις χωριστές δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος υπάρχει δυνατότητα μεταφοράς υπολειπόμενου ποσού αποδείξεων από τον ένα σύζυγο στον άλλο; Οχι, δεν υπάρχει αυτή η δυνατότητα.
12 Ποια είναι η προθεσμία γνωστοποίησης της επιλογής για χωριστή δήλωση φορολογίας εισοδήματος συζύγων; Η καταληκτική ημερομηνία είναι η 28η Φεβρουαρίου κάθε έτους.
13 Μετά τις 28 Φεβρουαρίου η επιλογή για χωριστή δήλωση φορολογίας εισοδήματος μπορεί να ανακληθεί; Οχι, δεν ανακαλείται για το έτος στο οποίο αφορά.
14 Ποιος από τους δύο συζύγους μπορεί να γνωστοποιήσει την επιλογή για χωριστή δήλωση φορολογίας εισοδήματος; Οποιοσδήποτε από τους δύο συζύγους ή και οι δύο.
15 Πρέπει η γνωστοποίηση της επιλογής για υποβολή χωριστής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος να γίνεται κάθε έτος μέχρι την 28η Φεβρουαρίου; Ναι, θα πρέπει να επικαιροποιείται κάθε έτος από τουλάχιστον έναν εκ των δύο συζύγων μέχρι την προθεσμία αυτή, διαφορετικά θα υποβάλλεται κοινή δήλωση.
16 Πρόκειται να τελέσω γάμο τον Μάρτιο του 2020 (μετά την καταληκτική ημερομηνία υποβολής της γνωστοποίησης). Μπορώ να υποβάλω χωριστή δήλωση φορολογίας εισοδήματος για το φορολογικό έτος 2019; Ναι. Ειδικά για αυτές τις περιπτώσεις η εφαρμογή θα μείνει ανοιχτή ως την καταληκτική ημερομηνία υποβολής της εμπρόθεσμης δήλωσης φορολογίας εισοδήματος.
17 Πρόκειται να τελέσω γάμο τον Φεβρουάριο 2020 και θα δηλώσω το γάμο στο μητρώο της ΔΟΥ μετά τις 28 Φεβρουαρίου 2020. Μπορώ να υποβάλω χωριστή δήλωση φορολογίας εισοδήματος για το φορολογικό έτος 2019; Ναι. Ειδικά για αυτές τις περιπτώσεις η εφαρμογή θα μείνει ανοιχτή ως την καταληκτική ημερομηνία υποβολής της εμπρόθεσμης δήλωσης φορολογίας εισοδήματος.
18 Πόσες φορές μπορώ να αλλάξω την επιλογή δήλωσης χωριστών δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος στην περίπτωση που τελέσω γάμο μετά τις 28 Φεβρουαρίου 2020; Η δήλωση γίνεται άπαξ ανά έτος.
19 Εισέρχονται στην εφαρμογή των χωριστών δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος τα μέρη συμφώνου συμβίωσης; Οχι, δεν εισέρχονται στην εφαρμογή των χωριστών δηλώσεων, καθόσον εκ του νόμου τους έχει δοθεί εξαρχής η δυνατότητα για υποβολή κοινών ή χωριστών δηλώσεων.
20 Πρέπει και οι δύο σύζυγοι να διαθέτουν δικούς τους κωδικούς πρόσβασης προκειμένου να υποβάλουν χωριστές δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος; Ναι, η σύζυγος που δεν έχει μέχρι τώρα κωδικούς πρόσβασης οφείλει να αποκτήσει προκειμένου και αυτή να μπορέσει να υποβάλει τη δική της δήλωση.
Ξεχωριστή εκκαθάριση για όλους
Ανεξάρτητα, από το εάν οι έγγαμοι φορολογούμενοι θα επιλέξουν να υποβάλουν τις φορολογικές δηλώσεις από κοινού ή χωριστά, κάθε ένας από αυτούς θα λάβει και φέτος ξεχωριστό, ατομικό εκκαθαριστικό σημείωμα, στο οποίο το συνολικό ποσό του φόρου εισοδήματος και τυχόν άλλων επιβαρύνσεων (ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης, τέλους επιτηδεύματος ή φόρου πολυτελούς διαβίωσης), που θα έχουν προκύψει με βάση το ατομικό του εισόδημα, θα έχει βεβαιωθεί ξεχωριστά, στο όνομά του.
Εφόσον από την εκκαθάριση του φόρου στον ένα σύζυγο προκύπτει αποτέλεσμα χρεωστικό και από την εκκαθάριση στον άλλο σύζυγο προκύπτει αποτέλεσμα πιστωτικό, δεν θα γίνεται συμψηφισμός των δύο αποτελεσμάτων. Ετσι, ο ένας σύζυγος, με το χρεωστικό υπόλοιπο θα καλείται να πληρώσει κανονικά το φόρο σε τρεις διμηνιαίες δόσεις ή εφάπαξ, ενώ ο άλλος σύζυγος θα δικαιούται να εισπράξει επιστροφή φόρου. Ουσιαστικά, κάθε σύζυγος θα λαμβάνει δικό του ξεχωριστό εκκαθαριστικό σημείωμα ανεξαρτήτως του εάν έχει υποβάλει τη δήλωσή του από κοινού ή χωριστά με τον άλλο σύζυγο.  eleftherostypos