Ερχεται νέο «μίνι» ασφαλιστικό: Τι προβλέπει για επικουρικές συντάξεις, εγκλωβισμένους οφειλέτες του ΕΦΚΑ και εργαζόμενους συνταξιούχους

Τέσσερις ασφαλιστικές διατάξεις αναμένεται να παρουσιάσει στο σημερινό υπουργικό συμβούλιο ο υπουργός εργασίας Αδωνις Γεωργιάδης, οι οποίες θα ενταχθούν στο μίνι ασφαλιστικό που θα προωθηθεί στη Βουλή αρχές Νοεμβρίου.
Οι δύο νέες διατάξεις θα συμβάλλουν στην επίσπευση έκδοσης των επικουρικών συντάξεων καθώς σύμφωνα με τον υπουργό Εργασίας το 50% του στοκ των εκκρεμοτήτων θα εκκαθαριστεί μέσα σε 30 ημέρες.
Υπενθυμίζουμε ότι το στοκ παραμένει σε υψηλά επίπεδα και αγγίζει τις 103.665 εκκρεμείς συντάξεις (στοιχεία 31 Μαίου 2023). Από αυτές οι 71.104 είναι ληξιπρόθεσμες, δηλαδή εκκρεμούν πάνω από 3 μήνες. Ωστόσο, ο ΕΦΚΑ θεωρεί ότι είναι υπόλογος για περίπου 50.000 επικουρικές καθώς προϋπόθεση για να ξεκινήσει ο υπολογισμός της επικουρικής και του εφάπαξ είναι να έχει εκδοθεί η απόφαση για την κύρια σύνταξη.
Πέρυσι, το αντίστοιχο χρονικό διάστημα οι εκκρεμείς ήταν 64.635 και οι ληξιπρόθεσμες 50.791.
Στον κλάδο των επικουρικών συντάξεων η αναμονή σήμερα μπορεί να φτάσει τα 4, 5, 6 ακόμα και τα 7 χρόνια σε ακραίες περιπτώσεις όταν ο υποψήφιος συνταξιούχος έχει διανύσει διαδοχικώς ασφαλιστικό χρόνο σε περισσότερα από ένα ταμεία, συνθήκη που αφορά τους μισούς Έλληνες εργαζόμενους.
Επικουρική fast track
H πρώτη διάταξη προσβλέπει στην αυτόματη εκκαθάριση του μητρώου των ασφαλισμένων στο δημόσιο τομέα προκειμένου να επιταχυνθεί ο ρυθμός έκδοσης των επικουρικών. Η δεύτερη διάταξη θα επιτρέπει στους ασφαλισμένους να λαμβάνουν επικουρική σύνταξη με fast track διαδικασία, θέτοντας ως ελάχιστο όριο τη 15ετία (4.500 ένσημα) είτε σε έναν φορέα είτε με διαδοχική ασφάλιση, κάτι που σήμερα ισχύει μόνο για το πρώην ΙΚΑ-ΕΤΑΜ.
Σημειώνουμε ότι ένας από τους λόγους της μεγάλης καθυστέρησης είναι η αναζήτηση των ενσήμων σε καρτέλες (που μπορεί να έχουν χαθεί) καθώς σε πολλά πρώην επικουρικά η διαδικασία της έκδοσης είναι ακόμη χειρόγραφη.
Η διάταξη απλοποιεί τις διαδικασίες και τις προϋποθέσεις για τη θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος για όλα τα Ταμεία και θα εφαρμοστεί αναδρομικά, στις 50.000 εκκρεμείς επικουρικές συντάξεις που είναι σε αναμονή. Όλες οι εκκρεμείς αιτήσεις θα εξεταστούν με βάση τη 15ετία και όχι με το χρόνο ασφάλιση που προέβλεπε το Ταμείο τους.
Σημειώνουμε ότι για τους ασφαλισμένους του Δημοσίου για την έκδοση επικουρικής απαιτείται η θεμελίωση με 25ετία και 35ετία. Στην 25ετία ο ασφαλισμένος παίρνει την επικουρική στα 67 ακόμη και αν πήρε την κύρια σύνταξη πολύ νωρίτερα (π.χ. στα 55 με 25ετία και ανήλικο). Για να πάρει την επικουρική πριν τα 67 θα πρέπει να έχει 35 έτη. Με τη νέα διάταξη όλοι οι δημόσιοι υπάλληλοι θεμελιώνουν δικαίωμα για επικουρική με 15ετία.
Οι ίδιοι κανονισμοί ισχύουν και στις ΔΕΚΟ- τράπεζες καθώς απαιτείται η συμπλήρωση 25 και 35 ετών ασφάλισης για την έκδοση της επικουρικής.
Με την ενεργοποίηση της νέας διάταξης, ο ασφαλιστικός χρόνος θα υπολογίζεται με βάση τα στοιχεία, που «διαβάζει» το σύστημα. Αν τεκμηριώνεται ασφαλιστικός χρόνος 25 ετών, η επικουρική του ασφαλισμένου θα υπολογίζεται με βάση την 25ετία, αν διαπιστώνονται 20 έτη, με βάση την 20ετία κοκ. Αν το σύστημα δε «διαβάσει» το σύνολο του ασφαλιστικού βίου, το σίγουρο είναι ότι ο ασφαλισμένος μπορεί να θεμελιώσει δικαίωμα επικουρικής σύνταξης με ελάχιστο χρόνο ασφάλισης 15 ετών χωρίς να αναγκαστεί να εξαγοράσει πλασματικά χρόνια για να προσεγγίζει τα απαιτούμενα χρόνια.
Μειώνεται ο χρόνος απονομής
Με την εφαρμογή του νέου μοντέλου θα μειωθεί κατά πολύ ο χρόνος απονομής καθώς στις περιπτώσεις που αναζητούνται τα έτη ασφάλισης, ο ασφαλισμένος θα μπορεί να παίρνει την επικουρική με βάση το ελάχιστο χρόνο (μόλις 60-80 ευρώ) και να πάρει σε δεύτερο χρόνο την υπόλοιπη σύνταξη, όταν ολοκληρωθεί η καταμέτρηση και ο υπολογισμός.
Παράλληλα θα μειωθούν οι απορριπτικές αποφάσεις που εκδίδονταν με βάση τη νομοθεσία των πρώην Ταμείων η οποία απαιτούσε τη συμπλήρωση 25 η 35 ετών, προϋποθέσεις που δεν πληρούσε ο ασφαλισμένος. Οι συνταξιούχοι θα έχουν πλέον τη δυνατότητα να επανέλθουν με νέα αίτηση και να λάβουν επικουρική σύνταξη.
Επίσης, σημαντικό είναι ότι θα μπορεί να πάρει επικουρική στην ηλικία που έλαβε και την κύρια σύνταξη. Για παράδειγμα, ένας συνταξιούχος του Δημοσίου που βγήκε με πλήρη σύνταξη στα 60 με 30 έτη ως εκπαιδευτικός θα πρέπει να περιμένει ως τα 67 για να πάρει την επικουρική επειδή δεν συμπληρώνει 35ετία. Με την εφαρμογή της νέας διάταξης θα πάρει την επικουρική του χωρίς να περιμένει να πιάσει το 67ο έτος.
Εργαζόμενοι συνταξιούχοι και οφειλέτες
Στο μίνι ασφαλιστικό θα περιλαμβάνεται επίσης η διάταξη για τους εργαζόμενους συνταξιούχους και για τους εγκλωβισμένους οφειλέτες που δε μπορούν να πάρουν σύνταξη.
Ειδικότερα, σήμερα οι οφειλέτες έως 20.000 ευρώ, ελεύθεροι επαγγελματίες , δεν παίρνουν καθόλου σύνταξη. Με τη νέα ρύθμιση αυξάνεται το όριο της οφειλής στις 30.000 για τους ελεύθερους επαγγελματίες και στις 10.000 ευρώ για τους αγρότες με κάποιους όρους και προϋποθέσεις. (Να αποδεικνύεται με την άρση των τραπεζικών τους λογαριασμών ότι είναι αναξιοπαθούντες και όχι κακοπληρωτές). Για το διάστημα αυτό ωστόσο θα μπορούν να παίρνουν το 50% της σύνταξής τους .
Όταν φτάσουν στο κατώφλι των 30.000 ξεμπλοοκάρεται η σύνταξή τους και περνούν στο σημερινό καθεστώς σύμφωνα με το οποίο αποπληρώνουν την υπόλοιπη οφειλή σε 60 δόσεις.
Την ίδια ώρα η διάταξη για τους εργαζόμενους συνταξιούχους προβλέπει από την 1/1/2024 την κατάργηση του πέναλτι 30% στη σύνταξή τους. Αντί αυτού ορίζεται μηνιαία εισφορά 10% στο εισόδημα από την εργασία τους. Το νέο καθεστώς ευνοεί την πλειοψηφία των εργαζόμενων συνταξιούχων και έχει στόχο να τους ενθαρρύνει να δηλώνουν τα εισοδήματά τους προκειμένου να περιοριστεί η μαύρη εργασία.