Δυο χρόνια από τον θάνατο της Φώφης Γεννηματά – Οι πολιτικές και προσωπικές μάχες

Σαν σήμερα, δύο χρόνια πριν, στις 25 Οκτωβρίου του 2021, έφυγε από τη ζωή η Φώφη Γεννηματά, βυθίζοντας στο πένθος την οικογένεια, τους συνεργάτες, την παράταξη στην οποία γαλουχήθηκε από μικρό κορίτσι και της οποίας τελικά ηγήθηκε, ακόμα και τους πολιτικούς της αντιπάλους.
Παράλληλα, εκατομμύρια πολίτες συγκινήθηκαν από την σκληρή μάχη που έδινε για χρόνια με τον καρκίνο – την «κατάρα» που χτύπησε όλη την οικογένεια Γεννηματά – και την οποία έχασε με αξιοπρέπεια σε ηλικία μόλις 57 ετών.
Οι «σταθμοί» στην πολιτική της ζωή: Η αγάπη για την Αυτοδιοίκηση
Όταν η Φώφη Γεννηματά εξελέγη, το 2002, υπερνομάρχης Αθηνών – Πειραιώς, θέση στην οποία επανεξελέγη το 2006, πολλοί ήταν εκείνοι που, αστειευόμενοι, έλεγαν ότι η μόνη της αρμοδιότητα ήταν το… Πεδίον του Άρεως.
Και πράγματι, τυπικά, έτσι ήταν. Παρ’ όλα αυτά, η ενασχόληση της με την υπερνομαρχία και τα θέματα της αυτοδιοίκησης ήταν εξαιρετικά ενεργή και, μέσα σε λίγα χρόνια, κατάφερε να εισχωρήσει σε αυτό τον σημαντικό τομέα για τα κοινά όσο λίγοι αιρετοί.
Μάλιστα, την περίοδο 2003-2007 διετέλεσε πρόεδρος της Ένωσης Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων Ελλάδας.
Παρότι προχώρησε πολιτικά, έγινε αναπληρώτρια υπουργός και αργότερα πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, η Φώφη Γεννηματά δεν εγκατέλειψε ποτέ την αυτοδιοίκηση.
Γι΄ αυτό και έτρεχε ανά την επικράτεια, κάθε φορά που περιοχές της χώρας αντιμετώπιζαν – σε τοπικό επίπεδο – σοβαρά προβλήματα.
Σε φυσικές καταστροφές, μετά από φονικές πυρκαγιές και πλημμύρες, η Φώφη Γεννηματά έκανε πάντα περιοδείες στις πληγείσες περιοχές, έχοντας ένα πλεονέκτημα που δεν είχαν οι άλλοι πολιτικοί αρχηγοί – την στενή επαφή της με τους τοπικούς άρχοντες, αλλά και με τον κόσμο.
Η απογοήτευση της αναμενόμενης επανόδου στη Βουλή
Μπορεί να έγινε σε νεαρή ηλικία βουλευτής του ΠΑΣΟΚ, ήταν μόλις 36 ετών όταν εξελέγη βουλευτής Α’ Αθήνας το 2000, ωστόσο, έμεινε μόνο για δύο χρόνια στα έδρανα της Βουλής, καθώς το 2002 ανέλαβε καθήκοντα υπερνομάρχη Αθηνών – Πειραιώς.
Έτσι, όταν το 2007 παραιτήθηκε από τη θέση της προέδρου της υπερνομαρχίας, αφού ο τότε προέδρος του ΠΑΣΟΚ, Γιώργος Παπανδρέου, αποφάσισε να τη θέσει επικεφαλής του ψηφοδελτίου Επικρατείας, πολλοί θυμούνται την Φώφη Γεννηματά να μπαίνει με ενθουσιασμό στα γραφεία του κόμματος στη Χαριλάου Τρικούπη, έτοιμη για νέες πολιτικές μάχες, ξανά από τα έδρανα του Κοινοβουλίου.
Ωστόσο, με απόφαση του Αρείου Πάγου που εξέτασε τη νομιμότητα της υποψηφιότητάς της, η Φώφη Γεννηματά αποκλείστηκε από την εκλογική διαδικασία λόγω κωλύματος, καθώς δεν μπορούσε να συμμετάσχει στις εκλογές κατά την προβλεπόμενη διάρκεια της θητείας της στην υπερνομαρχία, παρότι είχε παραιτηθεί.
Η αναβάθμιση του ΕΣΥ έγινε το προσωπικό της «στοίχημα»
«Έχουμε να κάνουμε με μια παλιά, πολύ παλιά και αδίστακτη Δεξιά. Ο δημοκρατικός κόσμος της χώρας θα πρέπει να αντιδράσει. Υπομονή, έμειναν μόνο δεκαπέντε ημέρες. Δύναμη και αισιοδοξία», ήταν η δήλωση της Φώφης Γεννηματά, μετά την απόφαση του αποκλεισμού της.
Εκείνη την περίοδο, το ΠΑΣΟΚ είχε αποδώσει σε «δικαστικό πραξικόπημα» τον αποκλεισμό της Φώφης Γεννηματά από το ψηφοδέλτιο Επικρατείας του Κινήματος, με τον Γιώργο Παπανδρέου να θέτει ως πρώτο στόχο της κυβέρνησής του την αποκατάσταση της ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης και την ακομμάτιστη λειτουργία της.
Η επισήμανση του ΠΑΣΟΚ είχε να κάνει με το γεγονός ότι «ουδέποτε στα 33 χρόνια της μεταπολίτευσης (σ.σ. το 2007), ο Άρειος Πάγος παρενέβη και έκρινε θέμα ασυμβίβαστου για υποψήφιο βουλευτή και, μάλιστα, επικεφαλής ψηφοδελτίου Επικρατείας».
Το προσωπικό «στοίχημα» στο υπουργείο Υγείας
Όπως είναι γνωστό, το ΠΑΣΟΚ του Γιώργου Παπανδρέου, μετά τις εκλογές του 2004, έχασε και τις εκλογές του 2007 από τη ΝΔ του Κώστα Καραμανλή.
Δύο χρόνια αργότερα, όμως, το 2009, το ΠΑΣΟΚ κερδίζει τις πρόωρες εκλογές και σχηματίζει μία «δυνατή» κοινοβουλευτική ομάδα 160 βουλευτών.
Ο Γιώργος Πανανδρέου επέλεξε την Φώφη Γεννηματά για τη θέση της υφυπουργού Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης – μία θέση που ένιωθε σαν στο «σπίτι της», αφού το όνομα του πατέρα της, Γιώργου Γεννηματά, ήταν άρρηκτα συνδεδεμένο με το συγκεκριμένο υπουργείο και, κυρίως, με τη δημιουργία του ΕΣΥ.
Η αναβάθμιση του συστήματος Υγείας έγινε τότε το προσωπικό της «στοίχημα».
Ωστόσο, δεν έμεινε πολύ σε αυτή τη θέση, αφού ανέλαβε καθήκοντα στις 7 Οκτωβρίου του 2009 και αποχώρησε στις 7 Σεπτεμβρίου του 2010, καθώς αναβαθμίστηκε σε αναπληρώτρια υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων και, ένα χρόνο αργότερα, ανέλαβε καθήκοντα αναπληρώτριας υπουργού Εσωτερικών επί κυβέρνησης Λουκά Παπαδήμου.
Εκπρόσωπος Τύπου του ΠΑΣΟΚ, επί Βενιζέλου
Μετά από μεγάλη εσωκομματική εσωστρέφεια, ο Ευάγγελος Βενιζέλος αναλαμβάνει την προεδρία του ΠΑΣΟΚ το 2012 και της προτείνει να αναλάβει τη θέση της εκπροσώπου Τύπου του κόμματος.
Όσοι την ήθελαν να είναι παραδοσιακά πιο «κοντά» στον Γιώργο Παπανδρέου, παραξενεύθηκαν που δέχτηκε να γίνει εκπρόσωπος Τύπου στο «ΠΑΣΟΚ του Βενιζέλου».
Ωστόσο, η Φώφη Γεννηματά πάλευσε πάντα για την ενότητα του χώρου. Και με αυτό το πνεύμα, παραιτήθηκε από υπουργός στις 27 Μαρτίου του 2012 και είπε το «ναι», αναλαμβάνοντας την εκπροσώπηση του ΠΑΣΟΚ, σε μία περίοδο που αποδείχτηκε εξαιρετικά δύσκολη για το κόμμα.
Στις διπλές εκλογές εκείνης της χρονιάς, το ΠΑΣΟΚ, όχι μόνο δεν κέρδισε την πρώτη θέση, αλλά για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια, έχασε και το ρόλο της αξιωματικής αντιπολίτευσης, με τον ΣΥΡΙΖΑ να εκλέγεται δεύτερο κόμμα και το ΠΑΣΟΚ να καταλαμβάνει την τρίτη θέση, καταγράφοντας τεράστια πτώση στο εκλογικό του ποσοστό.
Να σημειωθεί ότι και πάλι δεν μπόρεσε να εκλεγεί βουλετής η Φώφη Γεννηματά, καθώς ο Ευάγγελος Βενιζέλος είχε θέσει επικεφαλής του ψηφοδελτίου Επικρατείας του ΠΑΣΟΚ τον Ολυμπιονίκη Πύρρο Δήμα, με την Γεννηματά να μπαίνει στη δεύτερη θέση (σ.σ. μόνο στο Επικρατείας θα μπορούσε να μπει, γιατί αν διεκδικούσε κάποια εκλογική έδρα, θα έπρεπε να παραιτηθεί ή, μάλλον, να μην δεχτεί καν τη θέση της εκπροσώπου Τύπου του κόμματος).
Τα χαμηλά εκλογικά ποσοστά του ΠΑΣΟΚ, όμως, δεν επέτρεψαν στο κόμμα να εκλέξει και δεύτερο βουλευτή από το Επικρατείας.
Ως εκπρόσωπος Τύπου, πάντως, η Φώφη Γεννηματά «έχτισε» καλές και έντιμες σχέσεις με τους δημοσιογράφους, προσπαθώντας να «επικοινωνήσει» τις θέσεις του ΠΑΣΟΚ, σε μία αρνητική συγκυρία.
Στο «αντρικό» υπουργείο Άμυνας
Μία ακόμη πρωτιά που κατέγραψε η Φώφη Γεννηματά ήταν ότι έγινε η πρώτη γυναίκα που, με τον ανασχηματισμό της 25ης Ιουνίου 2013 της κυβέρνησης του Αντώνη Σαμαρά (σ.σ. συγκυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ), επιλέχθηκε για το αξίωμα της αναπληρώτριας υπουργού Εθνικής Άμυνας, θέση την οποία διατήρησε μέχρι τις επόμενες εκλογές του Ιανουαρίου του 2015.
Όσοι προέβλεπαν ότι «ξαπόστειλαν την Φώφη» στο υπουργείο Άμυνας, έπεσαν έξω. Ακόμη τη θυμούνται με χαμόγελο οι επιτελείς του… «στρατοκρατούμενου» υπουργείου, στο οποίο υπήρξε μάχιμη.
Η πρώτη γυναίκα αρχηγός κόμματος
Τον Ιούνιο του 2015, με ένα ΠΑΣΟΚ στα όρια της διάλυσης, αφού στις εκλογές του Ιανουαρίου, επί προεδρίας Βενιζέλου, κατέγραψε για πρώτη φορά μονοψήφιο ποσοστό, καταλαμβάνοντας την… έβδομη και τελευταία θέση στο Κοινοβούλιο, η Φώφη Γεννηματά τον διαδέχεται στην ηγεσία και γίνεται η πρώτη γυναίκα αρχηγός κόμματος.
Και καταφέρνει μέσα σε τρεις μήνες, να το ανεβάσει στην τέταρτη θέση, με την σύμπραξη ΠΑΣΟΚ – ΔΗΜΑΡ, που «κατέβηκαν» με κοινό ψηφοδέλτιο στις εκλογές, με το όνομα «Δημοκρατική Συμπαράταξη».
Η μάχη για την επικράτηση της Κεντροαριστεράς και το ΚΙΝΑΛ
Τον Ιούλιο του 2017, η πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Φώφη Γεννηματά, από το βήμα του συνεδρίου της Δημοκρατικής Συμπαράταξης, ανακοίνωσε τη δημιουργία ενός νέου ενιαίου κεντροαριστερού φορέα στην Ελλάδα, πριν από το τέλος του έτους.
Πρόθεσή της ήταν να μεγαλώσει, όχι μόνο το ΠΑΣΟΚ, αλλά και τον χώρο της Κεντροαριστεράς, με ένα νέο πολιτικό φορέα που θα τον εκπροσωπήσει και στον οποίο θα βρουν στέγη πολίτες, οι οποίοι ανήκουν σε ένα ευρύ πολιτικό φάσμα – από την οικολογία και την Αριστερά, μέχρι το Κέντρο
Έτσι, το καλοκαίρι του 2017, ο Σταύρος Θεοδωράκης, επικεφαλής του κόμματος «Το Ποτάμι», αποφάσισε να συμμετάσχει στη δημιουργία του νέου κόμματος, μαζί με το ΠΑΣΟΚ, τη ΔΗΜΑΡ, το ΚΙΔΗΣΟ του Γιώργου Παπανδρέου και άλλες πολιτικές κινήσεις.
Είναι γεγονός, βέβαια, πως το υπερχρεωμένο ΠΑΣΟΚ δεν θα μπορούσε να αντέξει μόνο του και αυτή είναι η απάντηση σε όσους κατηγόρησαν την Γεννηματά ότι «έθαψε» το όνομα, τα σύμβολα και το ίδιο το κόμμα.
Ένα κόμμα, στην ηγεσία του οποίου, εξάλλου, είχε εκλεγεί προηγουμένως ο γιος του ιδρυτή του, με το σύνθημα «Γιώργο, άλλαξέ τα όλα»…
Στις 12 Νοεμβρίου του 2017, πραγματοποιήθηκε ο πρώτος γύρος των εκλογών για την ανάδειξη του επικεφαλής του νέου κόμματος, μεταξύ εννέα υποψηφίων. Στο δεύτερο γύρο πέρασαν η Φώφη Γεννηματά και ο Νίκος Ανδρουλάκης. Νικήτρια αναδείχθηκε η Γεννηματά, με 56,75% των ψήφων.
Στις 28 Νοεμβρίου του 2017, ανακοινώθηκε το όνομα του Κινήματος Αλλαγής, το οποίο, υπό την ηγεσία της Γεννηματά, με τα όποια σωστά και λάθη, επέστρεψε στην τρίτη θέση στα έδρανα της Βουλής.
Μέχρι την τελευταία στιγμή, λίγες ημέρες πριν φύγει από τη ζωή, έδινε ξανά τη μάχη για την ηγεσία του ΚΙΝΑΛ, το 2021.
Ανακοίνωσε η ίδια την αποχώρησή της από την προεκλογική «κούρσα» για λόγους υγείας και «έφυγε» το πρωί της 25ης Οκτωβρίου.
Γιώργος Παπανδρέου: Παρακαταθήκη για όλους μας για αγώνες νέους
Στη συμπλήρωση δύο ετών από το θάνατο της Φώφης Γεννηματά αναφέρθηκε με δήλωσή του ο πρώην πρωθυπουργός, Γιώργος Παπανδρέου.
«Σήμερα τιμούμε μια σπουδαία γυναίκα, αγωνίστρια, παράδειγμα αποφασιστικότητας και αφοσίωσης στους κοινούς μας αγώνες για δημοκρατία και αξιοπρέπεια», ανέφερε, προσθέτοντας πως «τιμούμε μια άξια συντρόφισσα, που και σήμερα εμπνέει με την τόλμη και θάρρος που επέδειξε σε δύσκολες στιγμές και για την ίδια και για την Παράταξή μας».
«Παρακαταθήκη για όλους μας για αγώνες νέους. Τιμούμε τις προσπάθειές της για να ξανακάνουμε την Παράταξή μας, το ΠΑΣΟΚ, δυνατό και χρήσιμο για την Ελλάδα και τους Έλληνες. Τιμούμε μια καλή φίλη, τη Φώφη Γεννηματά», τόνισε ο Γιώργος Παπανδρέου.
Ανδρουλάκης: Πάλεψε με όλες τις δυνάμεις της για να μείνει το όνειρο ζωντανό
Τη μνήμη της Φώφης Γεννηματά τίμησε και ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, Νίκος Ανδρουλάκης, με δήλωσή του:
«Η Φώφη Γεννηματά είχε το ιδιαίτερο χάρισμα να μπολιάζει κάθε στιγμή της πολιτικής της παρουσίας και δράσης με την αγάπη και την έγνοια για τον άνθρωπο. Το όραμα της για την αναγέννηση του Εθνικού Συστήματος Υγείας και την κοινωνική δικαιοσύνη αποτελεί πολύτιμη παρακαταθήκη και οδηγό για όλους μας», σημείωσε.
Τόνισε πως «δεν δείλιασε μπροστά στις μεγάλες προκλήσεις για την παράταξη. Δεν έβαλε τις πολιτικές της αξίες στο ζύγι της μικροκομματικής και κοντόφθαλμης πολιτικής συγκυρίας, διασφαλίζοντας την πολιτική αυτονομία του ΠΑΣΟΚ. Πάλεψε με όλες τις δυνάμεις της, μέχρι την τελευταία στιγμή, για να μείνει το όνειρο ζωντανό».
«Έχουμε χρέος να συνεχίσουμε αταλάντευτα την προσπάθεια για να κάνουμε το όνειρο πραγματικότητα», προσέθεσε ο Νίκος Ανδρουλάκης.
Για να καταλήξει: «Πέρασαν κιόλας δύο χρόνια από εκείνο το πρωινό του Οκτωβρίου, που η Φώφη έφυγε τόσο ξαφνικά και τόσο πρόωρα από κοντά μας. Θα την θυμόμαστε πάντα με ευγνωμοσύνη και αγάπη».
Κωνσταντινόπουλος: Η Φώφη Γεννηματά για εμάς είναι πυξίδα για το μέλλον
«Σήμερα είναι μια ιδιαίτερη μέρα, γιατί η Φώφη Γεννηματά ήταν ένας ξεχωριστός άνθρωπος. Αγωνίστηκε μέχρι την τελευταία μέρα χωρίς να βάλει το πρόβλημά της μπροστά», δήλωσε ο αντιπρόεδρος της Βουλής και στέλεχος του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, Οδυσσέας Κωνσταντινόπουλος.
Όπως τόνισε, «κάποιοι λίγοι στο διαδίκτυο, την κατηγόρησαν άδικα τη στιγμή που οι θεραπείες τής είχαν δημιουργήσει κάποιο πρόβλημα. Παρόλα αυτά, η Φώφη στάθηκε με αξιοπρέπεια, το πρόβλημά της δεν το έβαλε μπροστά στην πολιτική και συμπεριφέρθηκε με ανθρωπιά».
«Όσον αφορά την παράταξή και όλους εμάς, όταν υπήρχε απέναντί μας ένας παντοδύναμος ΣΥΡΙΖΑ και μια παντοδύναμη ΝΔ, εάν δεν υπήρχε η Φώφη να ενώσει την παράταξη, να την κρατήσει όρθια σε μια πολύ δύσκολη μεταβατική περίοδο, σήμερα δεν θα μπορούσαμε να είμαστε εδώ. Αυτό που σηματοδοτεί η Φώφη Γεννηματά για εμάς είναι πυξίδα για το μέλλον και έχει να κάνει με πολιτικά χαρακτηριστικά, αλλά και με την ανθρωπιά που είναι σπάνιο φαινόμενο στην πολιτική», σημείωσε ο κ. Κωνσταντινόπουλος.