Ελεύθεροι επαγγελματίες: Ο 10λογος των ανατροπών σε φόρους και τέλος επιτηδεύματος - Ποιοι χάνουν, ποιοι κερδίζουν, οι εξαιρέσεις - Παραδείγματα

Από τα φετινά εισοδήματα, τα οποία θα δηλωθούν το 2024 θα ισχύσει το νέο σύστημα φορολόγησης για 670.000 ελεύθερους επαγγελματίες, που φέρνει πρόσθετους φόρους 1.444 ευρώ κατά μέσο όρο για 473.000 φορολογούμενους.
Oι ελεύθεροι επαγγελματίες θα πληρώνουν φόρο για ελάχιστο τεκμαρτό εισόδημα ίσο με το 14πλάσιο του κατώτατου μισθού (δηλαδή 10.920 ευρώ με τον φετινό μισθό) που μπορεί να προσαυξάνεται έως τα 50.000 ευρώ με αντικειμενικά κριτήρια για όσους:

• δραστηριοποιούνται επαγγελματικά αρκετά χρόνια (πάνω από 6),
• έχουν εργαζόμενους (πολύ περισσότερο αν καταβάλλουν υψηλότερους μισθούς από τον κατώτατο στους εργαζόμενούς τους) ή
• έχουν σημαντικούς τζίρους σχετικά με τις λοιπές επιχειρήσεις του κλάδου τους.

Το καρότο
Απέναντι στην αύξηση της φορολογίας που θα επιβαρύνει όσους πληρώνουν σήμερα έως 3.000 ευρώ, η κυβέρνηση ενεργοποιεί νωρίτερα τη μείωση του τέλους επιτηδεύματος.
Όσοι δηλώσουν κέρδη που θα υπερβαίνουν το ελάχιστο όριο εισοδήματος, θα έχουν μείωση 50% στο τέλος επιτηδεύματος (δηλαδή θα πληρώνουν 325 ευρώ από 650) ενώ όσοι δηλώσουν λιγότερα θα έχουν μείωση 25% στο τέλος επιτηδεύματος (θα πληρώσουν 488 ευρώ από 650), ώστε να δοθεί κίνητρο για να δηλωθούν μεγαλύτερα φορολογητέα εισοδήματα.
Από τη μείωση του τέλους επιτηδεύματος και το νέο σύστημα θα έχουν μέσο όφελος 560 ευρώ 138.000 επαγγελματίες.
Ο 10λογος του νέου συστήματος
1. Ο κατώτατος μισθός
Σημείο αναφοράς του νέου συστήματος είναι ο κατώτατος μισθός. Oπως προβλέπεται, τα κέρδη από επιχειρηματική δραστηριότητα των αυτοαπασχολούμενων μαζί με τυχόν εισοδήματα από μισθωτή εργασία, δεν μπορεί να είναι μικρότερα από μια ελάχιστη αμοιβή, η οποία προσδιορίζεται με αντικειμενικό τρόπο σε σημείο που αντανακλά την ελάχιστη εισφερόμενη αξία της προσωπικής εργασίας του αυτοαπασχολούμενου στην επιχείρησή του. Με το υπό κατάθεση νομοσχέδιο, καθιερώνεται ελάχιστο φορολογητέο εισόδημα για ελεύθερους επαγγελματίες ίσο με το 14πλάσιο του κατώτατου μισθού στο ύψος των 10.920 ευρώ.
2. Ελάχιστη αμοιβή

Η ελάχιστη αμοιβή δεν μπορεί να υπολείπεται του μεγαλύτερου μεταξύ:
α) του ελάχιστου (βασικού) μισθού προσαυξημένου κατά 10% για κάθε 3 χρόνια εργασίας ως αυτοαπασχολούμενος, μετά τα 3 πρώτα έτη και
β) του ανώτερου ετήσιου μισθού (έως 30.000 ευρώ) που ο ελεύθερος επαγγελματίας καταβάλλει στο προσωπικό του
3. Οι προσαυξήσεις

Η ελάχιστη αμοιβή, προσαυξάνεται με 2 τρόπους, σωρευτικά:
α) με ένα ποσό ίσο με το 10% του ετήσιου κόστους μισθοδοσίας (μισθός, εργοδοτικές εισφορές, παροχές σε είδος) του προσωπικού που ο αυτοαπασχολούμενος απασχολεί στην επιχείρησή του, με ανώτατο όριο τις 15.000€.
β) με ένα συντελεστή όταν ο ετήσιος τζίρος του αυτοαπασχολούμενου είναι σημαντικά μεγαλύτερος από το μέσο όρου του ετήσιου τζίρου του ΚΑΔ:

• 35% για όσους ο ετήσιος τζίρος είναι μεγαλύτερος του 100% του μέσου όρου του ετήσιου τζίρου του ΚΑΔ των μεγαλύτερων εσόδων
• 70% για όσους ο ετήσιος τζίρος είναι μεγαλύτερος του 150% του μέσου όρου του ετήσιου τζίρου του ΚΑΔ των μεγαλύτερων εσόδων
• 100% για όσους ο ετήσιος τζίρος είναι μεγαλύτερος του 200% του μέσου όρου του ετήσιου τζίρου του ΚΑΔ των μεγαλύτερων εσόδων

Το ανώτατο όριο της «ελάχιστης αμοιβής» είναι οι 50.000 ευρώ. Κριτήριο σε αυτή την περίπτωση είναι οι υψηλοί τζίροι ή τα πολλά έτη λειτουργίας της επιχείρησης.
4. Οι παλιές επιχειρήσεις

Ο ελάχιστος μισθός (τεκμαρτό εισόδημα) αυξάνεται κατά 10% για κάθε 3 χρόνια εργασίας ως αυτοαπασχολούμενος, μετά τα 3 πρώτα έτη, με ένα ανώτατο όριο τις τρεις τριετίες. Δηλαδή για κάθε τριετία άσκησης επιχειρηματικής δραστηριότητας και μέχρι τις τρεις τριετίες, το ελάχιστο φορολογητέο εισόδημα θα προσαυξάνεται κατά 10%.
5. Ο νεκρός χρόνος
Ο χρόνος κατά τον οποίο ο ελεύθερος επαγγελματίας είχε παύση εργασιών δεν λογίζεται κατά τον υπολογισμό της ελάχιστης αμοιβής.
6. Οι μειώσεις για νέους επαγγελματίες

Οι ελεύθεροι επαγγελματίες με νεοσύστατη επιχειρηματική δραστηριότητα θα έχουν τις ακόλουθες μειώσεις της ελάχιστης αμοιβής:

• 100% για τα τρία πρώτα χρόνια,
• 67% για τον 4ο χρόνο και
• 33% για τον 5ο χρόνο

Καμία έκπτωση μετά τον 6ο χρόνο λειτουργίας
7. Αναπηρία ή επαρχία 

Όταν ο ελεύθερος επαγγελματίας ασκεί τη δραστηριότητά του και έχει την κύρια κατοικία του σε χωριά με πληθυσμό έως 500 κατοίκους και σε νησιά κάτω από 3.100 κατοίκους, η ελάχιστη αμοιβή θα μειώνεται κατά 50%.
Ακόμα όταν ο ελεύθερος επαγγελματίας έχει αναπηρία ίση ή μεγαλύτερη του 80%, θα μειώνεται κατά 50%.
8. Μαχητό τεκμήριο
To νέο σύστημα θα είναι μαχητό για όλους όσοι μπορούν να αποδείξουν ότι διαβιούν με πραγματικά χαμηλό εισόδημα κάτω από το ελάχιστο όριο των 10.920 ευρώ το χρόνο.
9. Οι εξαιρέσεις
Από το νέο σύστημα εξαιρούνται οι αγρότες και οι εργαζόμενοι με μπλοκάκι. Ακόμα επαγγελματίες που είναι και μισθωτοί, εφόσον ο μισθός τους υπερβαίνει τα ελάχιστα όρια εισοδήματος
10. Απώλεια επιδομάτων
Mε τον νέο τρόπο φορολόγησης, χιλιάδες ελεύθεροι επαγγελματίες θα χάσουν σειρά επιδομάτων συνολικού ύψους 100 εκατ. ευρώ τα οποία σύμφωνα με την ηγεσία του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας θα επιστρέψουν στην κοινωνία είτε με αύξηση του ύψους των επιδομάτων αυτών, είτε των δικαιούχων.
Παραδείγματα

• Νέος αυτοαπασχολούμενος με 3.000 δηλωθέν εισόδημα. Είχε 270 ευρώ φόρο και θα συνεχίσει να έχει τον ίδιο φόρο χωρίς αλλαγή.
• Αυτοαπασχολούμενος με δηλωθέν 50.000 ευρώ, θα έχει σταδιακά μείωση από την κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος 650 ευρώ.
• Παλιός αυτοαπασχολούμενος με δηλωθέν 1.500 ευρώ, είχε 135 ευρώ φόρο και 650 ευρώ τέλος. Σύνολο 785 ευρώ. Με το νέο σύστημα θεωρούμε 14.196 ως εισόδημα και θα έχει αύξηση επιβάρυνσης κατά 1.038 ευρώ.
• Αυτοαπασχολούμενος με μηδέν δηλωθέν εισόδημα και μεγάλο τζίρο. Σήμερα πληρώνει μόνο τέλος επιτηδεύματος 650 ευρώ. Με τις προσαυξήσεις του εργοδοτικού κόστους και του μεγάλου τζίρου πηγαίνει σε 25.833 ευρώ φορολογητέο εισόδημα και έχει αύξηση στη φορολογία κατά 4.083 ευρώ.
• Αυτοαπασχολούμενος με δηλωθέν 7.000 ευρώ και 200.000 τζίρο, είχε 630 ευρώ φόρο και 650 ευρώ τέλος. Σύνολο 1.280 ευρώ. Με το νέο σύστημα θεωρούμε 14.196 ως εισόδημα και επειδή έχει μεγάλο τζίρο θα προσαυξηθεί κατά 70% σε 24.133 ευρώ φορολογητέο εισόδημα. Συνολικά θα έχει μια αύξηση στη φορολογική επιβάρυνση κατά 2.977 ευρώ.