Σαν σήμερα 28/11, Λορέντζος Μαβίλης: Πώς ένας ποιητής έπεσε νεκρός από σφαίρες στον Βαλκανικό Πόλεμο

Ο Λορέντζος Μαβίλης, ποιητής-σονετογράφος και φιλόπατρις. Η μοίρα τον καρτερούσε στο πεδίο της μάχης του Α’ Βαλκανικού Πολέμου.
«Τί άλλο, καλέ μου, ζητάς από μένα και στέκεις θλιμμένος μπροστά στη μορφή μου, αφού κι η καρδιά μου, αφού κι η ψυχή μου, -κι ας είσαι νεκρός- πλημμυρούν από Σένα;», είναι οι πρώτοι στίχοι από το ποίημα της Μυρτιώτισσας, που γράφτηκε για τον αγαπημένο της, Λορέντζο Μαβίλη.
Ένας ποιητής, ο Λορέντζος Μαβίλης, μια μέρα σαν σήμερα, 28 Νοεμβρίου του 1912, επικεφαλής λόχου στον Δρίσκο της Ηπείρου (λίγο έξω από τα Γιάννενα) δέχεται σφαίρες που διαπέρασαν τις παρειές του· ο Μαβίλης έπεσε νεκρός. Ο Μαβίλης έπεσε πολεμώντας κατά των Τούρκων μαζί με τους Γαριβαλδινούς, σώμα εθελοντών Ιταλών αγωνιστών, που αποκαλούνταν και Ερυθροχίτωνες.
Ο Μαβίλης είχε γεννηθεί το 1860 στην Ιθάκη, όπου ο ισπανικής καταγωγής πατέρας του, Παύλος Μαβίλης, υπηρετούσε ως δικαστής
Ο Λορέντζος Μαβίλης είναι μια από τις πιο ενδιαφέρουσες μορφές των γραμμάτων μας και όχι μόνο. Υπήρξε κάποτε αγαπημένος ποιητής πολλών και η σχετική βιβλιογραφία για το έργο του δεν είναι ευκαταφρόνητη.

Ο Μαβίλης με τη στολή των Γαριβαλδινών

Ο καθηγητής Γιώργης Γιατρομανωλάκης έγραφε στην εφημερίδα «ΤΟ ΒΗΜΑ» στις 13 Οκτωβρίου του 2002 με τίτλο: «Ο ποιητής-πολεμιστής Λορέντζος Μαβίλης»: «Ολιγογράφος αλλά ιδιαίτερα καλαίσθητος ποιητής σονέτων, ανήκει στην επτανησιακή παράδοση, όπως διαμορφώνεται από τον Σολωμό και τους επιγόνους του και κυρίως από τον δάσκαλό του και στενό φίλο, τον Πολυλά. Γνωρίζει πολλές γλώσσες και μεταφράζει ποικίλα κείμενα: από το ινδικό έπος της Μαχαμπχαράτα το επεισόδιο «Νάλας και Νταμαγιάντη», τον Σαούλ του Ρ. Μπράουνιγκ, αποσπάσματα από την Αινειάδα του Βιργιλίου και από έργα των Schiller, Goethe, Βύρωνα, Φώσκολου. Φλογερός πατριώτης και οραματιστής, εγκαταλείπει τελικά την «απραξία» και συμμετέχει ενεργά στους απελευθερωτικούς αγώνες του έθνους: το 1896 μάχεται στην επαναστατημένη Κρήτη, το 1897 βρίσκεται, με δικό του εθελοντικό σώμα, στα βουνά της Ηπείρου, όπου και τραυματίζεται. Μερικά χρόνια αργότερα ο Βενιζέλος τον παίρνει στο επιτελείο του και το 1910 εκλέγεται βουλευτής στη Β΄ Αναθεωρητική Βουλή. Ο λόγος του στη Βουλή (16.2.1911) για το «γλωσσικό» άρθρο 107 του Συντάγματος αποτελεί την κορύφωση των αγώνων του για τη δημοτική γλώσσα και σταθμό στην ιστορία του γλωσσικού ζητήματος: ο δημοτικιστής Μαβίλης υπερασπίζεται την ευγένεια της δημοτικής: «χυδαία γλώσσα δεν υπάρχει, υπάρχουσι χυδαίοι άνθρωποι»), δέχεται όμως ότι η γλώσσα του λαού πρέπει να καλλιεργηθεί και να εμπλουτισθεί από «ολόκληρον την κληρονομίαν του παρελθόντος».
Ο Λορέντζος Μαβίλης ήταν επίσης δεινός σκακιστής και ο πρώτος Έλληνας συνθέτης σκακιστικών προβλημάτων με διεθνή φήμη.

Ο Λορέντζος Μαβίλης κείτεται αιμόφυρτος

Ο Κώστας Βάρναλης έχει διηγηθεί την πιο παρακάτω ιστορία για τον Λορέντζο Μαβίλη: «Μια φορά ο λόχος του είχε μπει σ’ ένα μικρό χωριουδάκι πριν απ’ αυτόν. Γιατί δεν πήγαινε ποτές καβάλα (όπως οι άλλοι λοχαγοί) μα με τα πόδια, για να υποφέρει τις ίδιες ταλαιπωρίες με τους στρατιώτες του. Οι στρατιώτες πέσαν αμέσως στο πλιάτσικο. Αλλά από ένα τόσο φτωχό χωριουδάκι τι να πάρουνε; Καμιά κότα, λίγη μπομπότα, λίγο ξεροτύρι. Όταν το έμαθε ο Μαβίλης, στενοχωρήθηκε πολύ και ντράπηκε. Δεν ήθελε ο δικός του λόχος να κάνει τέτοιες απρέπειες. Ας ήταν ο λόχος κανενός άλλου! Ή τουλάχιστον, μια κι ήταν ο δικός του, να μην το μάθαινε! Μα οι στρατιώτες του είχαν την ευγένεια να προσφέρουν και στο λοχαγό τους λίγη κότα ψητή. Ο Μαβίλης αρνήθηκε θυμωμένος. Και τότε ο Ρώμας γύρισε και του είπε γελώντας: «Μα μήπως η χτεσινή κότα που έφαγες, ήταν αγορασμένη;»…
«Καλότυχοι οι νεκροί που λησμονάνε την πίκρια της ζωής» έγραψε ο Μαβίλης και καλότυχος ο ίδιος που δεν χάθηκε μέσα στη θύελλα του χρόνου…