Η ανυπακοή του Μαρίνου Ριτσούδη: ο Έλληνας που στη Σερβία λατρεύεται ως ήρωας ενώ στη χώρα μας έχει ξεχαστεί

Η ανυπακοή του Μαρίνου Ριτσούδη στην Ελλάδα τιμωρήθηκε· στη Σερβία θεωρήθηκε ηρωισμός!
Εκεί κάπου στους δρόμους του Βελιγραδίου, στη συνοικία Drojol υπάρχει ένα τοιχογράφημα, ένα γκράφιτι δηλαδή, με την μορφή ενός Έλληνα. Οι Σέρβοι τον θεωρούν «δικό» τους· έναν ήρωα! Στην Ελλάδα… εκτός από τους δικούς του κανείς δεν τον θυμάται!
Στην Ελλάδα, ο Μαρίνος Ριτσούδης καταδικάστηκε σε φυλάκιση και αποτάχτηκε· ήταν αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού. Γιατί; Διότι αρνήθηκε να εκτελέσει διαταγές…
Λεπτές οι διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα στη διαταγή που οφείλει να εκτελέσει ένας στρατιωτικός και τη συνείδηση ενός σκεπτόμενου ανθρώπου… Παράδειγμα; Η πάγια υπερασπιστική γραμμή των Ναζί εγκληματιών πολέμου, για τα επαίσχυντα αίσχη που διέπραξαν, ήταν: «Εκτελούσαμε διαταγές»…
Ασφαλώς και ένας στρατιωτικός οφείλει να υπακούει στους ανωτέρους του και στις διαταγές της Αρχής την οποία υπηρετεί, όμως μέχρι πού; Μέχρι του να εξοντωθούν εκατομμύρια άνθρωποι στο όνομα μιας ιδεολογίας; Να βασανιστούν παιδιά; Να ερημώσουν χωριά και κωμοπόλεις ολόκληρες; Αυτά, στα σκοτεινά χρόνια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, που η Ιστορία εξέδωσε ετυμηγορία αγνοώντας τα «άλλοθι» και στις δικαιολογίες: κρεμάλα για τους πρωταίτιους! Στις μέρες μας, όμως, στις λαμπερές μέρες της ειρήνης, που από καιρού εις καιρόν συννεφιάζουν, τι γίνεται; Διαβάστε την ιστορία, μια σχεδόν ξεχασμένη υπόθεση, που πολλοί Έλληνες δεν γνωρίζουν.
Αρνήθηκε να εκτελέσει διαταγή
Το όνομα Μαρίνος Ριτσούδης λέει κάτι σε κάποιους; Σε λίγους, ίσως κάτι να θυμίζει. Λοιπόν, ο Μαρίνος Ριτσούδης (γεννημένος το 1968 στον Πειραιά) ήταν Αξιωματικός του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού, που αρνήθηκε να εκτελέσει διαταγή και να λάβει μέρος σε στρατιωτικές δραστηριότητες κατά τη διάρκεια των ΝΑΤΟικών επιθέσεων στη Γιουγκοσλαβία, το, όχι τόσο μακρινό, 1999!
Μέρες του Απριλίου της τελευταίας χρονιάς του 20ου αιώνα ήταν, όταν η Ελληνική Κυβέρνηση υπό την πρωθυπουργία του Κώστα Σημίτη συναίνεσε στην συμμετοχή ελληνικής στρατιωτικής δύναμης στον πόλεμο του ΝΑΤΟ κατά της Σερβίας. Μόλις δυο μήνες πριν είχε προηγηθεί η Υπόθεση Οτσαλάν και- κυρίως- λίγα χρόνια είχαν περάσει από τότε που ο Κώστας Σημίτης είχε ευχαριστήσει από του βήματος της Βουλής τους Αμερικανούς (λέγε με ΝΑΤΟ) που έδωσαν «λύση» στην Κρίση των Ιμίων… Δεν υπήρχε, λοιπόν, ούτε καν ως σκέψη η περίπτωση άρνησης από μεριάς Ελλάδας η συμμετοχή σε ΝΑΤΟική επιχείρηση…
Η κυβέρνηση Σημίτη, με την ανοχή της Αντιπολίτευσης, αποφάσισε να στείλει το αντιτορπιλικό «Θεμιστοκλής» (πρώην αμερικανικό αντιτορπιλικό Berkeley με αριθμό D221) στην Αδριατική Θάλασσα, για να ενταχθεί σε μοίρα πλοίων των κρατών του ΝΑΤΟ, που ετοιμάζονταν να συμμετάσχουν σε στρατιωτική επιχείρηση κατά της Γιουγκοσλαβίας
Ο Μαρίνος Ριτσούδης, Ανθυποπλοίαρχος τότε, αρνήθηκε να ακολουθήσει το ελληνικό πολεμικό πλοίο επικαλούμενος λόγους αρχής: «ως Χριστιανός Ορθόδοξος δεν μπορώ να συμμετάσχω στην επίθεση κατά του αδελφικού λαού»!
Τη θέση-απόφαση του Ριτσούδη ακολούθησαν και άλλοι μάχιμοι (δέκα μέλη του πληρώματος του πλοίου, όπως λέγεται). Να σημειωθεί δε ότι ο (τότε) ναύτης Νικόλαος Γαρδίκης στην πρωινή αναφορά της 13ης Απριλίου του 1999 είχε αναφερθεί και δηλώσει: «Ευπειθώς αναφέρω, ότι αρνούμαι να συμμετέχω στο έγκλημα»!

Από αριστερά εικονίζονται ο Γάλλος ανθρωπιστής Arnaud Guyon, ο Πατριάρχης Σερβίας Ειρηναίος και ο Μαρίνος Ριτσούδης

Λεγεται ότι, ο Ριτσούδης αποφάσισε να μην εκτελέσει τη διαταγή αφού μίλησε με τον πνευματικό του και εξομολόγο του πατήρ Γεώργιο Μεταλληνό και έλαβε την ευλογία του. Για την απόφασή του- επίσης λέγεται- ότι ενημέρωσε τον (τότε) Αρχιεπίσκοπο Αθηνών Χριστόδουλο· ο αρχιεπίσκοπος δεν είχε επιβεβαιώσει, ούτε όμως διαψεύσει όσα φημολογούνταν.
Πλώρη προς το Ναυτοδικείο
Ο Μαρίνος Ριτσούδης οδηγήθηκε το ίδιο απόγευμα στο Ναυτοδικείο Πειραιά, όπου του απαγγέλθηκαν κατηγορίες ανυπακοής σε διαταγή. Η είδηση της παραπομπής του Ανθυποπλοίαρχου Ριτσούδη έγινε γνωστή και οι κινητοποιήσεις εκατοντάδων πολιτών ήταν άμεσες: πολλοί είχαν συγκεντρωθεί έξω από το Ναυτοδικείο και χειροκροτούσαν τον αξιωματικό του Πολεμικού Ναυτικού για την πράξη του.
Στην απολογία του, ο Ριτσούδης, ανάμεσα στα άλλα τόνισε πως: αρνείτο να συμμετάσχει σε μια πολεμική επιχείρηση εναντίον ενός λαού που δεν είχε ενοχλήσει την Ελλάδα, ενώ υπενθύμισε την θρησκευτική προέκταση της υπόθεσης και το ότι οι Σέρβοι ήταν ομόθρησκοι με τους Έλληνες. Ο Ριτσούδης είχε δηλώσει ότι παραμένει στη διάθεση της υπηρεσίας του, τονίζοντας ότι «…αν η πατρίδα μου δεχτεί επίθεση θα την υπερασπιστώ με τη ζωή μου!».
Ο πρόεδρος του Ναυτοδικείου Γεώργιος Δουβλέκας αντέτεινε, ότι στο παρελθόν, Έλληνες είχαν πολεμήσει εναντίον ομοθρήσκων τους φέρνοντας ως παραδείγματα τις πολεμικές συγκρούσεις με τους Βουλγάρους, αλλά και τους Ρώσους στην Κριμαία.
Την 21η Απριλίου του 1999 (σημαδιακή ημέρα), ο Ριτσούδης κρίθηκε- παμψηφεί- ένοχος ανυπακοής σε διαταγή και καταδικάστηκε σε ποινή φυλάκισης δύο ετών και έξι μηνών με τριετή αναστολή, ενώ αποτάχθηκε από το Πολεμικό Ναυτικό. Ο Μαρίνος Ριτσούδης προσέφυγε στο Διοικητικό Εφετείο προσβάλλοντας την ποινή της απόταξης· η έφεση απορρίφθηκε, όπως απορρίφθηκε και η προσφυγή του στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.
Ο Ριτσούδης, έλεγε χρόνια μετά, πως ουδείς στο πλοίο ήθελε να εκτελέσει τη διαταγή, αλλά ήταν ο μόνος από τους αξιωματικούς που αντέδρασε. Λόγους υγείας είχε επικαλεστεί ο ναύτης Χαράλαμπος Κουτσογιάννης, αλλά και ο Νικόλαος Γαρδίκης και δεν είχαν ακολουθήσει το πλοίο στην Αδριατική.
Πράξη ηρωική για τους Σέρβους
Στη Σερβία, η απόφαση εκείνη του Ριτσούδη- το «όχι» εκείνο το σωστό (;) θεωρείται μέχρι σήμερα ηρωισμός και ο πρώην Ανθυποπλοίαρχος αποκαλείται από τους Σέρβους σύμβολο της «σερβοελληνικής αδελφότητας»!
Το 2018 απονεμήθηκε στον Μαρίνο Ριτσούδη το παράσημο του Αγίου- Βασιλιά Κωνσταντίνου από τη Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία, αν και προηγουμένως, ο Ριτσούδης, είχε αρνηθεί να δεχτεί βραβεία και τιμές θεωρώντας την ενέργειά του «μη ηρωική».

Ένα γκράφιτι για των ήρωα των Σέρβων.

Στο Βελιγράδι, στη συνοικία Ντόρστολ, στην οδό Ντουνάβκα αριθμός 14, υπάρχει γκράφιτι με τη μορφή του Μαρίνου Ριτσούδη και τη ρήση του στα σέρβικα: «Ως Ορθόδοξος Χριστιανός, δεν μπορώ να συμμετάσχω σε επίθεση εναντίον του αδελφικού λαού!». Πολλοί, μεσήλικοι Σέρβοι σαν περνούν από εκεί κάνουν τον σταυρό τους, όπως όταν βλέπουν ένα εικόνισμα…
Διαφωνείς; Παραιτείσαι και αποχωρείς!
Και η άλλη άποψη έρχεται δια στόματος ανώτατου αξιωματικού- ναυάρχου, πρώην Αρχηγού ΓΕΝ- που ως στρατιωτικός είναι τσεκουράτος: «Διαφωνείς; Παραιτείσαι και αποχωρείς! Σε καιρούς Δημοκρατίας οφείλεις να υπακούσεις στις διαταγές των κρατικών Αρχών. Υπηρετούν Έλληνες αξιωματικοί στον Στρατό που είναι και Μουσουλμάνοι και Καθολικοί. Οποιοσδήποτε μπορεί να προβάλλει επιχειρήματα που άπτονται των πεποιθήσεών του και να μην εκτελέσει διαταγή· λάθος! Αλλοίμονο αν ο καθείς επικαλείτο προσωπικές αξίες και αρχές και εκτελούσε διαταγές κατά το δοκούν… Αν δεν σε καλύπτει ο χώρος που επέλεξες να υπηρετήσεις, αποχωρείς! Τα πράγματα αλλάζουν σε καιρούς ολοκληρωτικών καθεστώτων. Δεν ορκίστηκες πίστη σε χούντες ή παρανοϊκούς τυράννους· τότε πράττεις όπως σε κατευθύνει η συνείδησή σου (σ.τ.σ. στην περίπτωση του αείμνηστου ναυάρχου Νίκου Παππά και στο αντιτορπιλικό Βέλος, αναφέρεται)»! Αυτά.
Και ο Ριτσούδης, στην Ελλάδα λησμονημένος και στιγματισμένος και στη Σερβία ήρωας. Λεπτές οι γραμμές που χωρίζουν μια διαταγή από τα όρια της συνείδησης, πράγματι. Λεπτή η γραμμή που χωρίζει τον «τρελό» από το «παλικάρι»! Ε;