Το μεγάλο στοίχημα της ανεργίας - Γιατί η πτώση κάτω από 10% μπορεί να αποδειχτεί προσωρινή

Το μεγάλο στοίχημα της μείωσης της ανεργίας σε μονοψήφιο ποσοστό, κάτω από τον πήχη του 10%, μπορεί να κερδίζει η αγορά εργασίας, καθώς η ΕΛΣΤΑΤ ανακοίνωσε χθες ανεργία 9,6% για τον Ιούνιο, με αύξηση των απασχολούμενων και μείωση των ανέργων. Ωστόσο είναι η 4η φορά τους τελευταίους 12 μήνες που η ΕΛΣΤΑΤ ανακοινώνει κατ αρχήν ανεργία κάτω από 10% για να αναθεωρήσει στη συνέχεια με τα οριστικά στοιχεία.
Ειδικότερα, τους μήνες Οκτώβριο, Νοέμβριο και Δεκέμβριο 2023 η στατιστική αρχή ανακοίνωσε ανεργία 9,3%, το 9,4% και το 9,2% για να αναθεωρήσει στη συνέχεια τις εκτιμήσεις της σε 10,6%, 10,8% και 10,4%, αντίστοιχα. Τώρα για μια ακόμη φορά η ανεργία φαίνεται - με τα προσωρινά στοιχεία - να πέφτει κάτω από το 10%, κάτι που μένει να αποδειχτεί και από τα οριστικά στοιχεία που θα ανακοινωθούν στα τέλη Αυγούστου. Τότε θα φανεί αν η πτώση του φράγματος του 10% είναι οριστική ή στατιστική αστοχία, όπως ήταν και το τρίμηνο Οκτώβριος - Δεκέμβριος 2023.
Στατιστική αστοχία
Τα προσωρινά στοιχεία πάντως της ΕΛΣΤΑΤ δείχνουν πως τον Ιούνιο το εποχικά διορθωμένο ποσοστό ανεργίας ανήλθε σε 9,6% έναντι του αναθεωρημένου προς τα πάνω 11,4% τον Ιούνιο του 2023 και του αναθεωρημένου προς τα κάτω 10,3% τον Μάιο του 2024. Οι απασχολούμενοι αυξήθηκαν κατά 80.000 άτομα σε σχέση με τον Ιούνιο του 2023 (1,9%) και κατά 41.000 άτομα σε σχέση με τον Μάιο του 2024 (1,0%), ενώ οι άνεργοι μειώθηκαν κατά 85.865 άτομα σε σχέση με τον Ιούνιο του 2023 (-15,8%) και κατά 30.629 άτομα σε σχέση με τον Μάιο του 2024 (-6,3%).
Εφόσον κλειδώσει και με τα οριστικά στοιχεία το μονοψήφιο ποσοστό της ανεργίας θα είναι ιστορική στιγμή, καθώς η ανεργία θα πέσει σε μονοψήφιο ποσοστό για πρώτη φορά από το 2009, όταν η χώρα μπήκε στον υπερδεκαετή κύκλο των μνημονίων. Κι αυτό καθώς το τελευταίο 12μηνο, η αγορά εργασίας παλεύει με τον «σκληρό πυρήνα» της ανεργίας, στον οποίο ανήκουν περίπου 500.000 άτομα, με αποτέλεσμα εδώ και 12 μήνες να μην «σπάει» το φράγμα του 10%.
Το ποσοστό της ανεργίας έπεσε κάτω από 12% για πρώτη φορά τον Οκτώβριο του 2022 κι από τότε, αν και ακολούθησε πτωτική πορεία, δεν κατάφερε να «σπάσει» το 11% παρά μόνο τον Ιούλιο του 2023, δηλαδή 10 μήνες μετά. Και από τότε, 12 μήνες μετά, μόλις τώρα φαίνεται να σπάει το φράγμα του 10% καθώς η συγκυριακή πτώση στο 9,3%, το 9,4% και το 9,2% τους μήνες Οκτώβριο, Νοέμβριο και Δεκέμβριο 2023 αποδίδεται σε στατιστική αστοχία, καθώς η ΕΛΣΤΑΤ αναθεώρησε τις εκτιμήσεις της σε 10,6%, 10,8% και 10,4%. Συνεπώς η αγορά εργασίας «παλεύει» 18 μήνες με μια ανεργία που επιμένει κοντά στο φράγμα του 10%.
Η ίδια εικόνα σχηματοποιείται και από τα στοιχεία του συστήματος «Εργάνη» αποδεικνύοντας πως η αποκλιμάκωση της ανεργίας δεν είναι εύκολη υπόθεση, καθώς φαίνεται πως έχουμε φθάσει στον «σκληρό πυρήνα» της δομικής ανεργίας.
Το προφίλ του σκληρού πυρήνα της ανεργίας
Σε αυτή την δεξαμενή του «σκληρού πυρήνα» της ανεργίας βρίσκονται περίπου 500.000 άνεργοι, οι οποίοι παραμένουν σταθεροί εδώ και πάνω από ένα χρόνο. Ήδη τον Ιανουάριο του 2023 οι άνεργοι ήταν 501.948 άτομα (αργότερα το πλήθος αναθεωρήθηκε σε 529.377) με το ποσοστό της ανεργίας να καταγράφεται αρχικά στο 10,8% και αργότερα να αναθεωρείται στο 11,3%. Αντίστοιχα, φέτος τον Ιανουάριο η ανεργία καταγράφηκε αρχικά στο 10,4% και οι άνεργοι μετρήθηκαν σε 495.132.
Τον περασμένο Ιούνιο η δεξαμενή αυτή μετρήθηκε να έχει 456.663 άτομα, πράγμα που σημαίνει πως μειώθηκε κατά περίπου 50.000 δηλαδή κατά το 1/10.
Ποια είναι όμως τα χαρακτηριστικά αυτής της δεξαμενής; Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ το προφίλ του ανέργου στον δομικό πυρήνα της ανεργίας είναι:Νέα γυναίκα 15 έως 24 ετών
Το ποσοστό ανεργίας κατά φύλο δείχνει πως στις γυναίκες η ανεργία είναι:14,4% το 2023 και
12,2% το 2024
Αντίστοιχα στις ομάδες ηλικιών η ανεργία «θερίζει» στους νέους 15-24 ετών:24,5% το 2023 και 22,5% το 2024
Ανάρτηση για την είδηση της πτώσης της ανεργίας έκανε ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, επισημαίνοντας πως τον Ιούνιο είχαμε καλά νέα και στο μέτωπο της ανεργίας
των γυναικών και των νέων.

Εργάνη

Τα καλά νέα στην αγορά εργασίας επιβεβαιώνει και το σύστημα «Εργάνη» του υπουργείου Εργασίας, καθώς για τον Ιούνιο μετρήθηκε ρεκόρ 24ετίας σε προσλήψεις και νέες θέσεις εργασίας. Ειδικότερα, το πρώτο 6μηνο του 2024 αυξήθηκαν οι προσλήψεις κατά 34.290 συγκριτικά με το πρώτο 6μηνο του 2023, επίδοση που συνιστά ρεκόρ από το 2001. Οι περισσότερες νέες θέσεις εργασίας καταγράφονται στην εστίαση (+33.890 θέσεις) και στα καταλύματα (+ 25.780 θέσεις), με τις περισσότερες να αφορούν σερβιτόρους, μπάρμεν (+28.433), πωλητές, ταμίες (+9.006), μάγειροι και ψήστες ξενοδοχείων και εστιατορίων (+8.500).
Σε ετήσια βάση
Σε ετήσια βάση, πάντως, η ανεργία αναμένεται να διαμορφωθεί πάνω από το όριο του 10% και πλησίον της περιοχής του 10,6%, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του κρατικού προϋπολογισμού ενώ την ίδια ώρα το ΙΟΒΕ στην Τριμηνιαία Έκθεση του προβλέπει χαμηλότερο ποσοστό ανεργίας της τάξης του 10,3%.
Όπως εξηγεί ο διδάκτωρ του Παντείου Βασίλης Μπέτσης «το χαμηλότερο ποσοστό ανεργίας, γύρω στο 9% επετεύχθη το 2009, όταν οι άνεργοι ανέρχονταν σε 390.000 ενώ σήμερα αριθμούν 100.000 περισσότεροι, περίπου 500.000. Για να συρρικνωθεί το ποσοστό έστω οριακά κάτω από το 10%, θα πρέπει ο αριθμός των ανέργων να υποχωρήσει στις 430.000.
Ο στόχος είναι δύσκολος καθώς το ποσοστό της ανεργίας δεν συνδέεται μόνο με τις επενδύσεις και την παραγωγικότητα αλλά και με το δημογραφικό. Το ζητούμενο είναι να δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας χωρίς όμως να μειώνεται το εργατικό δυναμικό, η πτωτική πορεία του οποίου είναι προδιαγεγραμμένη. Δηλαδή όσο πιο μικρός είναι ο αριθμός του εργατικού δυναμικού, τόσο περισσότερο θα επιμένει σε υψηλά ποσοστά η ανεργία. Το ίδιο συμβαίνει και στην Ισπανία που έχει την υψηλότερη επίδοση στην ανεργία στην ΕΕ με την Ελλάδα να ακολουθεί στη δεύτερη θέση ενώ έπονται η Φιλανδία και η Ιταλία.»
Το ΙΟΒΕ αναμένει μικρή περαιτέρω βελτίωση στην αγορά εργασίας το 2024, με εμφανή ωστόσο σημάδια επιβράδυνσης της θετικής τάσης. Σύμφωνα με το Ινστιτούτο, τα περιθώρια περαιτέρω μείωσης της κυκλικής ανεργίας στενεύουν, ενώ πρόκληση αποτελεί η μείωση της διαρθρωτικής ανεργίας και η αύξηση της συμμετοχής στην εργασία.
Από την πλευρά του το υπουργείο εργασίας και η ΔΥΠΑ βλέποντας τη βόμβα του δημογραφικού να επηρεάζει αρνητικά την αγορά εργασίας εκτός από την συνεχή προσπάθεια για βελτίωση και αντιστοίχιση των δεξιοτήτων των ανέργων, στοχεύει στην αύξηση των γυναικών στην αγορά εργασίας και γενικότερα στην επάνοδο μέρους του πληθυσμού όπως οι συνταξιούχοι προκειμένου να συγκρατηθεί η απώλεια του εργατικού δυναμικού.
Τα προγράμματα που «τρέχει» η ΔΥΠΑ, όπως τονίζει ο Υποδιοικητής του φορέα Γιώργος Καραχάλιος έχουν θετικό αντίκτυπο στην βελτίωση του κλίματος στην αγορά εργασίας. «Ο φθίνον ρυθμός ανεργίας, τα τελευταία χρόνια, είναι αποτέλεσμα των τολμηρών οικονομικών πολιτικών της Κυβέρνησης- αναφέρει ο κ. Καραχάλιος- Από το 2019 έως σήμερα έχουν απασχοληθεί περίπου 150.000 άτομα μέσω επιδοτούμενων προγραμμάτων απασχόλησης και απόκτησης επαγγελματικής εμπειρίας ενώ πάνω από 260.000 άτομα έχουν ενισχύσει την απασχολησιμότητά τους μέσω προγραμμάτων πιστοποιημένης συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης σε πράσινες και ψηφιακές δεξιότητες.
Με την χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης κυρίως μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αλλά και του ΕΣΠΑ 2021-2027, αναμένεται να ενταθεί ακόμη περισσότερο η προσφορά νέων προγραμμάτων και άρα η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας τα οποία νομοτελειακά θα οδηγήσουν σε περαιτέρω πτώση του ρυθμού ανεργίας.»