Πρόγραμμα «Κωνσταντίνος Δοξιάδης»: Σε ποιες περιοχές της Μεσσηνίας θα συνταχθούν Ειδικά και Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια

Ανάθεση συμβάσεων έως τα τέλη του 2024
Μέχρι τέλος του χρόνου εκτιμάται ότι θα έχουν ανατεθεί από το ΤΕΕ οι συμβάσεις για τα Ειδικά και τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια του Προγράμματος «Κωνσταντίνος Δοξιάδης», που σε ό,τι αφορά τη Μεσσηνία περιλαμβάνουν την περιοχή του Μεσσηνιακού κόλπου (Δήμοι Καλαμάτας, Μάνης και Μεσσήνης) και ενότητες των Δήμων Οιχαλίας, Τριφυλίας και Πύλου-Νέστορος.
Σύμφωνα με δημοσίευμα της «Ναυτεμπορικής», το σύνολο των 227 συμβάσεων, συνολικού προϋπολογισμού 401 εκατ. ευρώ, που αφορούν 730 Δημοτικές Ενότητες για την υλοποίηση του νέου πολεοδομικού και χωροταξικού σχεδιασμού της χώρας, θα ανατεθούν μέχρι το τέλος του 2024.
Το έργο χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και αυτό σημαίνει ότι οι μελέτες θα πρέπει να ολοκληρωθούν το 2026.
Πολεοδομικός σχεδιασμός
Με το πρόγραμμα Πολεοδομικών Μεταρρυθμίσεων «Κωνσταντίνος Δοξιάδης» επιχειρείται να ολοκληρωθεί ο χωροταξικός και πολεοδομικός σχεδιασμός για το σύνολο της επικράτειας και αυτό για πρώτη φορά. Αποτελεί στην ουσία τη μεγαλύτερη μεταρρύθμιση οργάνωσης του χώρου από καταβολής του ελληνικού κράτους.
Πρόκειται για ένα δύσκολο εγχείρημα, που δρομολογήθηκε το 2021 από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, με το ΤΕΕ να αναλαμβάνει την υλοποίηση του προγράμματος και τις διαγωνιστικές διαδικασίες για την ανάθεση των συμβάσεων. Περισσότερες από διακόσιες συμβάσεις έχουν υπογραφεί ή θα υπογραφούν, απασχολώντας μεγάλο τμήμα των μελετητών της χώρας.
Με την ολοκλήρωση των ΤΠΑ και ΕΠΣ το επόμενο στοίχημα είναι η χωρίς καθυστέρηση έγκρισή τους από το υπουργείο Περιβάλλοντος και το Συμβούλιο της Επικρατείας, προκειμένου να εκδοθούν τα Προεδρικά Διατάγματα και πλέον οι προβλέψεις τους να αποτελέσουν τον οδηγό για οποιοδήποτε έργο γίνεται στη χώρα, σημειώνεται στο ρεπορτάζ της «Ναυτεμπορικής»
Οι δράσεις του προγράμματος προβλέπουν την εκπόνηση Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΤΠΣ) για το 70% περίπου της επικράτειας, 18 Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΕΠΣ), αυτοτελών μελετών για ζώνες υποδοχής συντελεστή δόμησης (ΖΥΣ), μελετών οριοθέτησης οικισμών και χαρακτηρισμού δημοτικών οδών.
ΕΠΣ και ΤΠΣ έχουν προβλεφθεί για τις περιοχές όπου δεν υπάρχουν σχετικά πρόσφατα Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια.
Κάθε ανάθεση ΤΠΣ, όπως και ΕΠΣ, περιλαμβάνει την κύρια μελέτη, τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ), τη Μελέτη Εκτίμησης Γεωλογικών Κινδύνων και Γεωλογικής Καταλληλόλητας και τη Μελέτη Οριοθέτησης των Υδατορεμάτων.
Τα ΤΠΣ, όπως και τα ΕΠΣ, θεσμοθετούν χρήσεις γης, όρους δόμησης, κανονισμούς και περιορισμούς, οικιστικές και προς πολεοδόμηση περιοχές, περιοχές προστασίας, ανάπτυξης παραγωγικών δραστηριοτήτων, σημαντικές παρεμβάσεις πολεοδομικού σχεδιασμού, περιοχές ειδικών αστικών κινήτρων, οδικό δίκτυο, μεταφορών, κατασκευών, καθώς και περιβαλλοντικά δίκτυα, μέτρα για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, για την υποστήριξη καταστάσεων έκτακτης ανάγκης και διαχείρισης των συνεπειών φυσικών και τεχνολογικών καταστροφών, όπως και προϋποθέσεις ή περιορισμούς που απαιτούνται για την ολοκληρωμένη χωρική ανάπτυξη και οργάνωση της περιοχής μελέτης.
Πλατφόρμα συμμετοχής
Το πρόγραμμα «Κωνσταντίνος Δοξιάδης» περιλαμβάνει και κοινωνική διαβούλευση. Πρόσφατα, μάλιστα, τέθηκε σε λειτουργία η ψηφιακή Πλατφόρμα Συμμετοχής για την κατάθεση σχολίων από τους πολίτες για τα Τοπικά και Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια.
Σχεδιάστηκε από τη Γενική Γραμματεία Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος του ΥΠΕΝ και δίνει τη δυνατότητα σε κατοίκους και φορείς από όλη τη χώρα να καταθέσουν ηλεκτρονικά τις απόψεις, τους προβληματισμούς και τις ιδέες τους για το χωροταξικό και πολεοδομικό καθεστώς της περιοχής τους, στην οποία εκπονείται ΤΠΣ και ΕΠΣ.
Σκοπός της είναι να διασφαλίσει ότι η τοπική γνώση και οι συλλογικές ανάγκες θα καταγραφούν και θα αξιολογηθούν εγκαίρως. Σύμφωνα με το ΥΠΕΝ, πρόκειται για ένα ανεξάρτητο εργαλείο κατά το πρώτο στάδιο εκπόνησης της μελέτης και δεν πρέπει να συγχέεται με την επίσημη διαδικασία διαβούλευσης, η οποία ακολουθεί σε επόμενο στάδιο, στο πλαίσιο της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων.
Μέσω της Πλατφόρμας Συμμετοχής, στη διεύθυνση http://polsxedia.ypen.gov.gr/, πολίτες και εμπλεκόμενοι φορείς μπορούν:
-Να υποβάλλουν τις ιδέες και τις προτάσεις τους, από τα πρώτα μόλις βήματα της μελέτης, για την καλύτερη αντιμετώπιση τοπικών προκλήσεων και προβλημάτων
-Να ενημερωθούν και να σχολιάσουν τα προτεινόμενα εναλλακτικά σενάρια ανάπτυξης του πρώτου σταδίου εκπόνησης της μελέτης για την περιοχή τους.
Τα σχόλια που υποβάλλονται από το κοινό κατά τη διάρκεια της λειτουργίας της Πλατφόρμας Συμμετοχής, καταγράφονται και διαβιβάζονται για αξιολόγηση στους αναδόχους μελετητές.
Τα Πολεοδομικά Σχέδια της Μεσσηνίας
Τα Πολεοδομικά Σχέδια που έχουν ενταχθεί από τη Μεσσηνία, όπως αναφέρονται στο Πρόγραμμα «Κωνσταντίνος Δοξιάδης», είναι τα εξής:
Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο Τριφυλίας: Περιλαμβάνει τις Δημοτικές Ενότητες Αυλώνος, Γαργαλιάνων, Κυπαρισσίας και Φιλιατρών. Το ΕΠΣ τμήματος του Δήμου Τριφυλίας εκπονείται για την ταχεία ολοκλήρωση του πολεοδομικού σχεδιασμού πρώτου επιπέδου, λόγω κρίσιμων χωρικών προβλημάτων που επιβάλλουν την άμεση αντιμετώπιση ή την αποτροπή δημιουργίας τετελεσμένων καταστάσεων που οφείλονται σε έλλειψη ή ανεπάρκεια πολεοδομικού σχεδιασμού. Επιπλέον, όλα τα ΕΠΣ θα περιλαμβάνουν ειδικό κεφάλαιο σχετικά με τα μέτρα αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής, καθώς και σχετικά με την πρόληψη και τη διαχείριση των κινδύνων που σχετίζονται με το κλίμα.
Ως περιοχή επέμβασης του ΕΠΣ Δήμου Τριφυλίας ορίζεται η περιοχή συνολικής έκτασης περίπου 449 km2. Κεντρικός πυρήνας της διαδικασίας αποτελεί η κατάρτιση της Μελέτης Πολεοδομικού Σχεδιασμού (ΜΠΣ), η οποία καθορίζει το πρότυπο χωρικής οργάνωσης και ανάπτυξης, τα βασικά προγραμματικά μεγέθη, τα όρια των πολεοδομικών ενοτήτων και οικισμών, τις χρήσεις γης, τους όρους και περιορισμούς δόμησης, τις σημαντικές πολεοδομικές παρεμβάσεις, τα μεταφορικά (για την μηχανοκίνητη και τις ήπιες μορφές κινητικότητας), τεχνικά και περιβαλλοντικά δίκτυα και υποδομές, την ιεράρχηση του οδικού δικτύου, το σχεδιασμό πρόληψης και αντιμετώπισης έκτακτων συνθηκών και κινδύνων, την προσωρινή οριοθέτηση υδατορεμάτων εντός των προς πολεοδόμηση περιοχών και τη γεωλογική καταλληλόλητα για δόμηση στην περιοχή του έργου.
Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο Δήμου Τριφυλίας: Περιλαμβάνει τις Δημοτικές Ενότητες Αετού και Τριπύλης. Αντικείμενο του ΤΠΣ του Δήμου Τριφυλίας (Δ.Ε. Αετού, Τριπύλης) είναι ο πολεοδομικός σχεδιασμός πρώτου επιπέδου στις δύο Δημοτικές Ενότητες Αετού και Τριπύλης.
Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο Πύλου – Νέστορος: Περιλαμβάνει τις Δημοτικές Ενότητες Κορώνης, Μεθώνης, Νέστορος και Πύλου. Ως περιοχή επέμβασης του ΕΠΣ Δήμου Πύλου- Νέστορος ορίζεται η περιοχή συνολικής έκτασης 438,179 km2.
Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο Δήμου Πύλου – Νέστορος: Περιλαμβάνει τις Δημοτικές Ενότητες Χιλιοχωρίων και Παπαφλέσσα. Αντικείμενο του ΤΠΣ του Δήμου Πύλου – Νέστορος (Δ.Ε. Χιλιοχωρίων, Παπαφλέσσα) είναι ο πολεοδομικός σχεδιασμός πρώτου επιπέδου στο σύνολο των δύο Δημοτικών Ενοτήτων Χιλιοχωρίων και Παπαφλέσσα.
Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο Δήμου Οιχαλίας: Περιλαμβάνει τις Δημοτικές Ενότητες Ανδανίας, Δωρίου, Είρας, Μελιγαλά, Οιχαλίας.
Αντικείμενο του ΤΠΣ Δήμου Οιχαλίας είναι ο πολεοδομικός σχεδιασμός πρώτου επιπέδου στην έκταση του Δήμου, που αποτελείται από τις Δ.Ε. Ανδανίας, Δωρίου, Είρας, Μελιγαλά και Οιχαλίας.
Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο Μεσσηνιακού κόλπου
Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο Δήμου Καλαμάτας – Δήμου Δυτικής Μάνης – Δήμου Μεσσήνης: Περιλαμβάνει τις Δημοτικές Ενότητες Αβίας, Αίπειας, Καλαμάτας, Λεύκτρου, Μεσσήνης και Πεταλιδίου. Το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο του Μεσσηνιακού κόλπου των περιοχών Καλαμάτας, Μάνης και Μεσσήνης εκπονείται για την ταχεία ολοκλήρωση του πολεοδομικού σχεδιασμού πρώτου επιπέδου, λόγω κρίσιμων χωρικών προβλημάτων που επιβάλλουν την άμεση αντιμετώπιση ή την αποτροπή δημιουργίας τετελεσμένων καταστάσεων που οφείλονται σε έλλειψη ή ανεπάρκεια πολεοδομικού σχεδιασμού.
Ως περιοχή επέμβασης του ΕΠΣ Μεσσηνιακού κόλπου ορίζεται η περιοχή του παραλιακού μετώπου της ΔΕ Καλαμάτας συνολικής έκτασης 440,3 τετρ. χλμ., ο Δήμος της Δυτικής Μάνης συνολικής έκτασης 402,8 τ.χλμ που περιλαμβάνει τις Δημοτικές Ενότητες Αβίας και Λεύκτρου, καθώς και ο Δήμος Μεσσήνης με έκταση 563,7 τ.χλμ., που περιλαμβάνει τις ΔΕ Μεσσήνης, Πεταλιδίου και Αιπείας.
Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο Δήμου Μεσσήνης: Περιλαμβάνει τις Δημοτικές Ενότητες Ανδρούσας, Αριστομένους, Βουφράδων, Ιθώμης και Τρικόρφου. Αντικείμενο του ΤΠΣ Δήμου Μεσσήνης (Ανδρούσας, Αριστομένους, Βουφράδων, Ιθώμης, Τρικόρφου) είναι ο πολεοδομικός σχεδιασμός πρώτου επιπέδου στην έκταση των ανωτέρω Δημοτικών Ενοτήτων. Οι ΔΕ Πεταλιδίου, Μεσσήνης, Αιπείας δεν αποτελούν αντικείμενο μελέτης του ΤΠΣ.
Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο Δήμου Καλαμάτας: Περιλαμβάνει τις Δημοτικές Ενότητες Άριος, Αρφαρών και Θουρίας. Αντικείμενο του ΤΠΣ του Δήμου Καλαμάτας είναι ο πολεοδομικός σχεδιασμός πρώτου επιπέδου στην έκταση των Δ.Ε. Αρφαρών, Θουρίας και Άριος.    Της Βίκυς Βετουλάκη