Τρένα: Ατελείωτα προβλήματα σε γραμμές, φωτοσήματα, τηλεδιοίκηση - Τι απαντούν ΡΑΣ και ΟΣΕ

Δεν έχουν τέλος τα προβλήματα στον σιδηρόδομο καθώς πάνω από 1,5 χρόνο μετά την τραγωδία των Τεμπών που άφησε πίσω της 57 νεκρούς και 180 τραυματίες, τα προβλήματα στο δίκτυο παραμένουν και μάλιστα όχι μόνο στα τμήματα που υπέστησαν σοβαρότατες βλάβες από τις κακοκαιρίες Daniel και Elias.
Πυκνή βλάστηση, η οποία απειλεί την ασφαλή σιδηροδρομική κυκλοφορία δεδομένου ότι έχουν καταγραφεί και περιστατικά πυρκαγιάς παραπλεύρως των γραμμών, συμβάσεις εκχορτώσεων και κοπής δέντρων που βαλτώνουν και αντ΄αυτών ενεργοποιούνται ακριβές εργολαβίες, οι οποίες δεν μπορούν να λύσουν το πρόβλημα, αλλά και συχνές βλάβες στη φωτοσήμανση συνθέτουν την εικόνα του σιδηροδρόμου ακόμα και σήμερα, την ώρα που και ένα σημαντικό κομμάτι του δικτύου στη Θεσσαλία βρισκεται ακόμα εκτός τηλεδιοίκησης.
Τραγική κατάσταση του τροχαίου υλικού καταγγέλλει ο Σύλλογος Φίλων Σιδηροδρόμου
Από την πλευρά του ο Σύλλογος Φίλων του Σιδηροδρόμου καταγγέλλει την τραγική κατάσταση του τροχαίου υλικού, τη δρομολόγηση ενίοτε και ακατάλληλων συρμών, αλλά και τη μη επανέναρξη δρομολογίων σε σημαντικό μέρος του δικτύου.
Το ζήτημα του ελληνικού σιδηροδρόμου έφτασε για ακόμα μία φορά στη Βουλή από τον τομεάρχη Υποδομών και Μεταφορών του ΣΥΡΙΖΑ, Χάρη Μαμουλάκη, ο οποίος κατέθεσε το εξώδικο των μηχανοδηγών, με το οποίο προειδοποιούσαν για τον κίνδυνο νέου δυστυχήματος εάν η κατάσταση δε βελτιωθεί.
Όπως προκύπτει από τις απαντήσεις του ΟΣΕ και της Ρυθμιστικής Αρχής Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ) στο εξώδικο, σε ό,τι αφορά τη βλάστηση το ζήτημα είναι γνωστό σε όλους τους αρμόδιους φορείς.
Τι απαντά η ΡΑΣ
Η ΡΑΣ σημειώνει ότι από την επικοινωνία της με τον ΟΣΕ για το θέμα κατά την οποία ζήτησε την άμεση λήψη μέτρων και ενεργειών, με την εκτέλεση εργασιών εκχόρτωσης και κοπής δέντρων πλησίον της σιδηροδρομικής υποδομής, προέκυψε πως οι δύο συμφωνίες - πλαίσιο (Κεντρικής & Νοτίου Ελλάδας και Μακεδονίας – Θράκης) βρίσκονται στο στάδιο της διαγωνιστικής διαδικασίας για μεγάλο χρονικό διάστημα, χωρίς να έχει επιτευχθεί έως σήμερα η ανάθεση και η συμβασιοποίησή τους. Επίσης, υπάρχουν εργολαβίες εκχορτώσεων σε τμήματα της γραμμής, που βρίσκονται σε εξέλιξη. Η ΡΑΣ επεσήμανε ότι «η διαδικασία ανάθεσης τόσο των συμφωνιών-πλαίσιο όσο και των εργολαβιών/συμβάσεων, εξελίσσεται με ρυθμό βραδύτερο από τον αναμενόμενο, δείγμα μη ορθού προγραμματισμού από πλευράς του ΟΣΕ». Προσέθεσε ότι τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή, εντός της αντιπυρικής περιόδου 2024, θα έπρεπε οι εργολαβίες εκχορτώσεων να βρίσκονται ήδη στο στάδιο της υλοποίησης, κάτι το οποίο δεν έχει επιτευχθεί.
Για την άμεση λήψη μέτρων ιδίως στις περιοχές με έντονη βλάστηση, ο ΟΣΕ ανέφερε ότι «προβαίνει και με ίδια μέσα, στο μέτρο του δυνατού, σε ενέργειες για την αντιμετώπιση της βλάστησης». Η ΡΑΣ έχει ζητήσει άμεση ενημέρωση για τον προγραμματισμό των εργασιών εκχόρτωσης/κοπής δέντρων ανά τμήμα γραμμής, με ίδια μέσα, καθώς και για τη διαθεσιμότητα προσωπικού για την εκτέλεση των εργασιών αυτών και εκκρεμεί η απάντηση του ΟΣΕ.
Από την πλευρά του ο Οργανισμός στην απάντησή του στη Βουλή τόνισε πως η βλάστηση αντιμετωπίζεται ετησίως μέσω εργολαβιών εκχορτώσεων και κοπής δέντρων και σε συνεργασία με λοιπούς αρμόδιους φορείς (ΟΤΑ, δασαρχεία, κλπ). Αναγνώρισε το πρόβλημα της παράσυρσης καμένων κορμών δέντρων που δεν ανήκουν στην ιδιοκτησία του ΟΣΕ, στις περιοχές που έχουν εκδηλωθεί στο παρελθόν πυρκαγιές (Αγιος Στεφανος – Δεκέλεια - Αφίδναι), τονίζοντας ότι μεγάλο μέρος τους έχει απομακρυνθεί μέσω εργολαβιών κοπής δέντρων.
Μόνο την περίοδο από το 2023 έως και σήμερα ο ΟΣΕ έχει δαπανήσει πλέον του 1 εκ. ευρώ για κοπές δέντρων και εκχορτώσεις, οι οποίες ωστόσο δεν αποτελούν συνολική λύση για το πρόβλημα, ενώ για το 2024 έχει δεσμευτεί ποσό πλέον του 1,5 εκ. ευρω.
Η διοίκηση του Οργανισμού αποδίδει, πάντως, το ξέσπασμα της πυρκαγιάς έξω από τη Θεσσαλονίκη στις 14 Ιουνίου σε βραχυκύκλωμα αποσυνδέοντας το συμβάν εντελώς από το θέμα της βλάστησης, αφού όπως αναφέρει «στην περιοχή του συμβάντος δεν υπάρχει βλάστηση (δέντρα ή καλαμιές) στην οποία να οφείλεται η δημιουργία βραχυκυκλώματος». Ωστόσο παραδέχεται ότι η φωτιά προέκυψε από τη δημιουργία σπινθήρων που έκαψαν ξερά χόρτα και ότι «θα πρέπει να εξεταστεί η ύπαρξη τυχόν προβλήματος στην διπλή Η/Α». Για το συμβάν, πάντως, δεν εχει εκδοθεί ακόμα πόρισμα, το οποιο στη συνέχεια θα πρέπει να σταλεί τόσο στην ΡΑΣ όσο και τον ΕΟΔΑΣΑΑΜ.
Λανθασμένες ενδείξεις στα φωτοσήματα – Προβλήματα στην τηλεδιοίκηση
Οσον αφορά τα φωτοσήματα στην περιοχή του ΣΚΑ (Σιδηροδρομικού Κέντρου Αχαρνών), για τα οποία η Πανελλήνια Ενωση Προσωπικού Ελξης είχε καταγγείλει ότι παρουσιάζουν διαρκείς ξαφνικές εναλλαγές που αναγκάζουν τους μηχανοδηγούς να προβαίνουν σε ακαριαία πέδη, ή να περνούν με κόκκινα, ο ΟΣΕ απαντά ότι πρόκειται για «βλάβες που προκαλούνται στιγμιαία στο σύστημα υπό κανονικές συνθήκες λειτουργίας του και δε σχετίζονται με τη συντήρηση, η οποία πραγματοποιείται προγραμματισμένα από το αρμόδιο τεχνικό προσωπικό».
Ο διευθύνων σύμβουλος του ΟΣΕ, Παναγιώτης Τερεζάκης, ο οποίος και υπογράφει την απάντηση, σημειώνει πως η μετάπτωση ενός φωτοσήματος σε κόκκινο γίνεται όταν το σύστημα αντιληφθεί δυσλειτουργία «και ενεργεί πάντοτε υπέρ της ασφάλειας, στις περιπτώσεις αυτές η χάραξη του δρομολογίου παραμένει δευθετημένη χωρις κίνδυνο για την κυκλοφορία. Η δε αποκατάσταση βλάβης πραγματοποιείται άμεσα από το αρμόδιο κατά τόπο τεχνικό προσωπικό».
Η ΡΑΣ, πάντως, έχει ζητήσει από τον ΟΣΕ εσωτερική διερεύνηση των συμβάντων και τα σχετικά πορίσματα καθώς επίσης και τον κατάλογο των μέτρων για την αντιμετώπιση του ζητήματος, ενώ ζήτησε και από τον Οργανισμό Διερεύνησης (ΕΟΔΑΣΑΑΜ) να εξετάσει τα συμβάντα που αναφέρονται προκειμένου να αποφασίσει τη διερεύνησή τους ή όχι.
Ως προς τα ζητήματα τηλεδιοίκησης που έθεσαν οι μηχανοδηγοί, σύμφωνα με τον ΟΣΕ, προβλήματα αντιμετωπίζει μόνο το τμήμα Λιανοκλάδι – Κρανώνας. Βάσει των στοιχείων πο παρέθεσε ο κ. Τερεζάκης, η κατάσταση έχει ως εξής:

• Στο τμήμα γραμμής Αγιοι Ανάργυροι – Αχαρναί - Τιθορέα – Λιανοκλάδι η τηλεδιοίκηση σηματοδότησης λειτουργεί απρόσκοπτα.
• Στο τμημα γραμμης έξοδος Λιανοκλαδίου (βόρεια) έως έξοδο ΣΣ Αιγινίου (βόρεια) η τηλεδιοίκηση λειτουργεί εκτός του τμήματος Λιανοκλάδι – Κρανώνας λόγω ζημιών του καιρικού φαινομένου Ντάνιελ, η αποκατάσταση των οποίων είναι σε εξελιξη.
• Στο τμημα γραμμης Πλατύ – Θεσσαλονίκη – Στρυμώνας η τηλεδιοίκηση λειτουργεί.

Σύλλογος Φίλων του Σιδηροδρόμου: Σοβαρές οι παθογένειες 1,5 χρόνο μετά τα Τέμπη
Σοβαρότατη έλλειψη τροχαίου υλικού στον ελληνικό σιδηρόδομο καταγγέλλει ο Σύλλογος Φίλων του Σιδηροδρόμου, ο οποίος κάνει λόγο για τραγική κατάσταση μεγάλου μέρους από το υπάρχον τροχαίο υλικό που εξυπηρετεί τους Προαστιακούς Σιδηροδρόμους Αθηνών και Θεσσαλονίκης και τις περιφερειακές γραμμές του δικτύου (όσες ακόμα είναι εν ενεργεία), ενώ αναρωτιέται για ποιό λόγο παραμένει εκτός λειτουργίας μεγάλο μέρος του δικτύου.
Σύμφωνα με τον Σύλλογο, η κατάσταση στον τομέα συντήρησης και διαχείρισης του τροχαίου υλικού που εξυπηρετεί τις γραμμές του Προαστιακού/Περιφερειακού Σιδηροδρόμου Αθήνας και Θεσσαλονίκης και τις υπόλοιπες περιφερειακές γραμμές του δικτύου είναι σχεδόν δραματική. «Παρουσιάζονται συνέχεια σοβαρά προβλήματα βλαβών, αβαριών και υπερθερμάνσεων με εξαγωγή καπνού και κίνδυνο εκδήλωσης πυρκαγιάς με αποτέλεσμα την ακύρωση δρομολογίων, την απογοήτευση των επιβατών, την αναξιοπιστία της υπηρεσίας του Προαστιακού και την συνεχιζόμενη δυσφήμιση του Σιδηροδρόμου εν γένει».
Παράλληλα – όπως προσθέτουν - η διαθεσιμότητά του εν λόγω τροχαίου υλικού έχει μειωθεί δραματικά και παρ’ όλο τον μειωμένο αριθμό δρομολογίων αδυνατούν να εξασφαλίσουν το σύνολό τους, με αποτέλεσμα σε κάποιες περιπτώσεις να δρομολογείται τροχαίο υλικό ακατάλληλο για τα συγκεκριμένα δρομολόγια, με σοβαρές επιπτώσεις στην ποιότητα εξυπηρέτησης (υπεραστικού τύπου συρμοί στον Προαστιακό Λάρισας- Θεσσαλονίκης) αλλά και στην ασφάλεια (συρμοί “Railbus” αντί ηλεκτρικοί συρμοί Desiro στην διαδρομή Άνω Λιόσια-Κάντζα με τις ισχυρές μηκοτομικές κλίσεις και την μεγάλη επιβατική κίνηση).
Οπως τονίζεται στην ανακοίνωση, είναι ορατός πλέον ο κίνδυνος το υφιστάμενο τροχαίο υλικό να συμπληρώσει τον κύκλο ζωής του πριν αντικατασταθεί με νέο, δεδομένου ότι μεσολαβεί πολύς χρόνος μεταξύ της παραγγελίας και της παράδοσης των παραγγελθέντων τροχαίων υλικών.
Ο Σύλλογος εκτιμά πως εκτός της επίσπευσης της συντήρησης του τροχαίου υλικού που χρησιμοποιεί η Hellenic Train, θα πρέπει να ενεργοποιηθεί η πρόβλεψη της σύμβασης μεταξύ Ελληνικού Δημοσίου και Hellenic Train για προμήθεια 20 νέων συρμών Προαστιακού/Περιφερειακού Σιδηροδρόμου με ηλεκτρική έλξη ή και υδρογόνου.
Κι αυτό γιατί αυτή τη στιγμή είναι υπό κατασκευήη επέκταση του Προαστιακού στο Λουτράκι και στο νέο κλάδο Άνω Λιοσίων – Ελευσίνας-Μεγάρων, ο τετραπλασιασμός και η υπογειοποίηση της γραμμής ΣΣ Αθηνών-Τρείς Γέφυρες που θα επιτρέψει την επιβαλλόμενη πύκνωση των δρομολογίων του Προαστιακού, η επέκταση της ηλεκτροκίνησης στο τμήμα Κιάτο-Αίγιο, μαζί με την ανάταξη των κλάδων Παλαιοφαρσάλου-Καλαμπάκας και Λάρισας-Βόλου με ηλεκτροκίνηση: «Εάν λοιπόν δεν εκκινήσουν άμεσα οι διαδικασίες για την εν λόγω προμήθεια και την εξεύρεση χρηματοδότησης της (από τα χρηματοδοτικά εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν και για τις προμήθειες των ηλεκτρικών λεωφορείων Αθηνών και Θεσσαλονίκης), σε 3 χρόνια περίπου από σήμερα θα «καμαρώνουμε» ένα ηλεκτροκίνητο δίκτυο χωρίς τρένα», τονίζει ο ΣΦΣ.
Ταυτόχρονα ρωτά γιατί καθυστερεί τόσο πολύ η ανάταξη/ανακατασκευή του δικτύου στη Θεσσαλία και γιατί δεν λειτουργούν άμεσα, οι γραμμές Λιανοκλάδι-Λαμία-Στυλίδα και Τιθορέα-Μπράλος-Λιανοκλάδι. «Ο ΟΣΕ πάντως έχει δώσει τις γραμμές αυτές στην κυκλοφορία είναι δε απαράδεκτη και πρέπει να καταργηθεί στη Σύμβαση για τις ΥΓΟΣ η ευχέρεια που παρέχεται στον πάροχο να αντικαθιστά τρένα με λεωφορεία στα προβλεπόμενα δρομολόγια του προγράμματος επιδότησης, όταν ο Διαχειριστής της Σιδηροδρομικής Υποδομής έχει δώσει την γραμμή προς κυκλοφορία».
Ο Σύλλογος ρωτά επίσης πότε θα επαναλειτουργήσουν τα δρομολόγια στις ακριτικές γραμμές Έδεσσα-Φλώρινα και Αλεξανδρούπολη-Ορμένιο, τι θα γίνει με την ανακατασκευή προς επαναλειτουργία της γραμμής Θεσσαλονικη-Αλεξανδρουπολη, στο τμήμα της ανατολικά των Σερρών και γιατί εγκαταλείφθηκε η υπεσχημένη ανάταξη προς επαναλειτουργία της γραμμής Κόρινθος-Άργος-Ναύπλιο.
Επιπλέον δεν αφήνει ασχολίαστη και τη συρρίκνωση του προγράμματος νέων σιδηροδρομικών έργων, τα οποία η ίδια η κυβέρνηση επανειλημμένα εξήγγειλε μέχρι πριν 2 χρόνια. «Ακόμα κι αν λάβουμε υπόψη μας τις ανάγκες ανάταξης των καταστροφών του δικτύου στη Θεσσαλία λόγω Daniel και πάλι το υπόλοιπο πρόγραμμα έχει ψαλιδιστεί απαράδεκτα πολύ, την ίδια στιγμή που για τους αυτοκινητόδρομους ρέει άφθονο το χρήμα και συνεχώς προγραμματίζονται και νέοι».