28η Οκτωβρίου: Γιατί γιορτάζουμε την έναρξη του πολέμου και όχι την απελευθέρωση

Σήμερα 28 Οκτωβρίου η Ελλάδα γιορτάζει την εθνική επέτειο της και το ιστορικό «ΟΧΙ» των Ελλήνων που σηματοδότησε την εμπλοκή της χώρας στο Β Παγκόσμιο Πόλεμο. Η μέρα αυτή μνημονεύει την άρνηση της Ελλάδας στις ιταλικές αξιώσεις που περιείχε το τελεσίγραφο του 1940.
Τα γεγονότα της 28ης Οκτωβρίου 1940
Λίγο μετά τις 3 τα ξημερώματα της 28 Οκτωβρίου του 1940 η τότε Ιταλική Κυβέρνηση απέστειλε στην Ελλάδα τελεσίγραφο. Ο Ιταλός Πρέσβης στην Αθήνα Εμανουέλε Γκράτσι, το επέδωσε ιδιόχειρα στον Ιωάννη Μεταξά, στην οικία του στην Κηφισιά.
Το τελεσίγραφο απαιτούσε την ελεύθερη διέλευση του Ιταλικού στρατού από την Ελληνοαλβανική μεθόριο. Σκοπός ήταν να καταλάβει στρατηγικά σημεία του Βασιλείου της Ελλάδος, (λιμένες, αεροδρόμια κλπ.), για ανάγκες ανεφοδιασμού και άλλων διευκολύνσεών του, στη μετέπειτα προώθησή του στην Αφρική.
Μετά την ανάγνωση του κειμένου ο Μεταξάς έστρεψε το βλέμμα του στον Ιταλό Πρέσβη. Του απάντησε στα γαλλικά (επίσημη διπλωματική γλώσσα) την ιστορική φράση: «Alors, c’est la guerre». Με την φράση “Λοιπόν, αυτό σημαίνει πόλεμο”, εκδήλωσε την αρνητική θέση επί των ιταλικών αιτημάτων.
O ίδιος ο Γκράτσι στα απομνημονεύματά του, που εξέδωσε το 1945, περιγράφει τη σκηνή:
«Έχω εντολή κ. πρωθυπουργέ να σας κάνω μία ανακοίνωση και του έδωσα το έγγραφο. Παρακολούθησα την συγκίνηση εις τα χέρια και εις τα μάτια του. Με σταθερή φωνή και βλέποντάς με κατάματα ο Μεταξάς μου είπε: “Αυτό σημαίνει πόλεμο”. Του απήντησα ότι αυτό θα μπορούσε να αποφευχθεί. Μου απήντησε ΟΧΙ. Του πρόσθεσα ότι αν ο στρατηγός Παπάγος…, ο Μεταξάς με διέκοψε και μου είπε: ΟΧΙ! Έφυγα υποκλινόμενος με τον βαθύτερο σεβασμό, προ του γέροντος αυτού, που προτίμησε την θυσία αντί της υποδουλώσεως»
Ο Μεταξάς εκείνη τη στιγμή είχε εκφράσει το ελληνικό λαϊκό συναίσθημα, την άρνηση της υποταγής. Αυτή η άρνηση πέρασε στον τότε ελληνικό δημοσιογραφικό τύπο με την λέξη «ΟΧΙ». Η λέξη «ΟΧΙ» παρουσιάσθηκε πρώτη φορά τίτλος στο άρθρο της εφημερίδας «Ελληνικό Μέλλον» του Ν. Π. Ευστρατίου στις 30 Οκτωβρίου του 1940.
Το τελεσίγραφο όριζε ότι η επίθεση θα ξεκινούσε στις 6 π.μ. Στις 5 και μισή τα ξημερώματα, ξεκίνησε ο Ελληνοϊταλικός Πόλεμος με αιφνιδιαστική εισβολή.
Το ελληνικό παράδοξο του εορτασμού της έναρξης και όχι τη λήξη της εμπλοκής της Ελλάδας στο Β Παγκόσμιο Πόλεμο
Σε αντίθεση με άλλες χώρες που γιορτάζουν, και έχουν καθιερώσει ως ημέρες αργίας, τη λήξη των δύο Παγκόσμιων Πολέμων, ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος στην Ελλάδα γιορτάζεται στις 28 Οκτωβρίου, δηλαδή με την έναρξη του ελληνοϊταλικού πολέμου.
Η παραπάνω παράδοξη συνθήκη έχει προκαλέσει πολλά ερωτήματα σε μαθητές κατά καιρούς καθώς δίχως υπερβολή είμαστε η μοναδική χώρα στον κόσμο που δεν γιορτάζει την απελευθέρωσή της αλλά την είσοδό της σε πολεμική σύρραξη.
Η εξήγηση από πλευράς ιστορικών είναι ξεκάθαρη. Αμέσως μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου πολέμου, ξέσπασε ο εμφύλιος που ανάγκασε την χώρα να συνεχίσει να βρίσκεται σε εμπόλεμη κατάσταση. Υπό αυτές τις συνθήκες καθιερώθηκε η 28η Οκτωβρίου ως εθνική επέτειος και όχι η 12η Οκτωβρίου (Αθήνα) ή η 18η Οκτωβρίου 1944, ημέρα που ο Γ. Παπανδρέου ύψωσε τη σημαία στην Ακρόπολη. Ούτε ακόμη, την 30η Οκτωβρίου 1944 ( αποχώρηση των Ναζί από τη Θεσσαλονίκης που σηματοδότησε το τέλος στο κεφάλαιο «Β’ Παγκόσμιος πόλεμος» για τη συμπρωτεύουσα.
Μάλιστα όπως επεξηγούν και οι ιστορικοί δεν θα μπορούσαμε να έχουμε ως εθνική επέτειο την 9η Μαΐου 1945, ημέρα που γιορτάζει η Ευρώπη το τέλος του πολέμου, μιας και εμείς είχαμε ήδη απαλλαχθεί από τη ναζιστική κατοχή, από τον Οκτώβριο του 1944.