Η «βόμβα» του δημογραφικού και οι συντάξεις: Το κρίσιμο 2027 και τα όρια ηλικίας

Με την υπογεννητικότητα, τη γήρανση του πληθυσμού και τη μείωση των εργαζόμενων, η ισορροπία μεταξύ συνταξιούχων και ασφαλισμένων απειλείται σοβαρά. Η νομοθεσία προβλέπει ότι από το 2027, τα όρια ηλικίας για σύνταξη θα αυξάνονται κάθε τρία χρόνια, εάν αυξάνεται και το προσδόκιμο ζωής.
Το δημογραφικό πρόβλημα αναδεικνύεται σε βασικό εμπόδιο για τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος. Με την υπογεννητικότητα, τη γήρανση του πληθυσμού και τη μείωση των εργαζόμενων, η ισορροπία μεταξύ συνταξιούχων και ασφαλισμένων απειλείται σοβαρά. Τι σημαίνει όμως αυτό στην πράξη; Πώς επηρεάζει τις συντάξεις και πώς θα είναι η κατάσταση μέχρι το 2070;
Το ασφαλιστικό σύστημα βασίζεται σε μια απλή αρχή: οι εισφορές των εργαζομένων καλύπτουν τις συντάξεις των συνταξιούχων. Όσο περισσότερο μειώνονται οι εργαζόμενοι και αυξάνονται οι συνταξιούχοι, τόσο μεγαλύτερη γίνεται η «τρύπα» στο σύστημα.
Σήμερα, για κάθε 100 συνταξιούχους, υπάρχουν 166 εργαζόμενοι που πληρώνουν εισφορές για να στηρίξουν το ασφαλιστικό σύστημα. Όμως, οι προβλέψεις δείχνουν ότι μέχρι το 2040, αυτή η αναλογία θα πέσει στο 1,25. Δηλαδή, για κάθε 100 συνταξιούχους θα υπάρχουν μόλις 125 εργαζόμενοι να συνεισφέρουν, κάτι που θα αυξήσει σημαντικά την πίεση στο σύστημα.
Γιατί συμβαίνει αυτό; Οι λόγοι είναι οι εξής:
1. Γήρανση του πληθυσμού: Ο μέσος Έλληνας ζει περισσότερο. Το προσδόκιμο ζωής για όσους είναι 65 ετών αυξάνεται: από 18,7 χρόνια για τους άνδρες και 21,7 για τις γυναίκες το 2022, θα φτάσει σχεδόν τα 24 και 27 χρόνια αντίστοιχα μέχρι το 2070.
2. Μείωση του πληθυσμού: Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, ο πληθυσμός της Ελλάδας θα μειωθεί από 10,4 εκατομμύρια το 2022 σε μόλις 7,7 εκατομμύρια το 2070.
3. Υπογεννητικότητα: Γεννιούνται λιγότερα παιδιά, με αποτέλεσμα να μειώνεται ο αριθμός των νέων που μπαίνουν στην αγορά εργασίας.
Αύξηση στα όρια συνταξιοδότησης
Η νομοθεσία προβλέπει ότι από το 2027, τα όρια ηλικίας για σύνταξη θα αυξάνονται κάθε τρία χρόνια, εάν αυξάνεται και το προσδόκιμο ζωής.
Τι σημαίνει αυτό πρακτικά;
Σήμερα μπορεί κάποιος να συνταξιοδοτηθεί στα 62 με 40 χρόνια ασφάλισης ή στα 67 με τουλάχιστον 15 χρόνια ασφάλισης.
Από το 2027, αυτά τα όρια μπορεί να αυξηθούν. Αν για παράδειγμα το προσδόκιμο ζωής στα 65 αυξηθεί κατά έναν χρόνο, η σύνταξη μπορεί να καθυστερήσει κατά έναν χρόνο, δηλαδή στα 68 αντί για τα 67.
Οι επερχόμενες αλλαγές έχουν ήδη προκαλέσει ανησυχία. Χιλιάδες εργαζόμενοι σπεύδουν να καταθέσουν αίτηση για σύνταξη πριν τεθούν σε εφαρμογή οι νέες ρυθμίσεις. Μόνο τον Ιούλιο του 2024 υποβλήθηκαν 18.216 αιτήσεις, ενώ για το επτάμηνο Ιανουαρίου-Ιουλίου οι αιτήσεις έφτασαν τις 117.650. Μέχρι το τέλος του 2024, αναμένεται να ξεπεράσουν τις 200.000.