Σαν σήμερα 4/3, Το καράβι-θρύλος του Πολεμικού Ναυτικού χτίζεται στην Ιταλία – Πώς το «Αβέρωφ» έχει περάσει στη σφαίρα του μύθου

Το καράβι-θρύλος του Πολεμικού Ναυτικού, το «Αβέρωφ», χτίζεται στην Ιταλία. «Του Αβέρωφ τα κανόνια. Δέκα πήχες μακριά»… Τραγούδι που γράφτηκε για το θρυλικό πολεμικό πλοίο της Ελλάδας, που δόξασε το Πολεμικό Ναυτικό και που σήμερα είναι πλέον Πλωτό Ναυτικό Μουσείο που υποδέχεται τους επισκέπτες του στο Φάληρο.
Μια μέρα σαν σήμερα, 4 Μαρτίου του 1910 το «Αβέρωφ» καθελκύστηκε στο Λιβόρνο της Ιταλίας. Η κυβέρνηση Μαυρομιχάλη δαπάνησε 23.650.000 χρυσές δραχμές για την απόκτησή του από τα οποία τα 8.000.000 προέρχονταν από το 20% της συνολικής κληρονομιάς του Γεωργίου Αβέρωφ, που είχε παραχωρήσει με διαθήκη στο Ταμείο Εθνικού Στόλου.

Τον Σεπτέμβριο του 1911 το Αβέρωφ κατέπλευσε στο Φάληρο, όπου πλήθος κόσμου περίμενε να χειροκροτήσει την άφιξή του. Το Αβέρωφ είναι το μοναδικό πολεμικό πλοίο στον κόσμο που έχει πάρει μέρος σε δυο Παγκόσμιους Πολέμους και το μοναδικό δείγμα του τύπου «θωρακισμένο καταδρομικό» στον κόσμο που διατηρείται σε άριστη κατάσταση μέχρι και σήμερα.

 

 Το Αβέρωφ έχει συμμετάσχει στον Α’ Βαλκανικό Πόλεμο: στις επιχειρήσεις απελευθέρωσης των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου, και διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στις Ναυμαχίες της Έλλης, αποκτώντας με τις επιτυχίες του, το προσωνύμιο που του απέδωσαν οι Τούρκοι, Σεϊτάν Παπόρ, δηλαδή Διαβολόπλοιο!
Κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι υπηρεσίες του ήταν ελάχιστες αφού ο τουρκικός στόλος είχε κρυφτεί στα Δαρδανέλλια, παρακολουθώντας εκ του ασφαλούς τη ναυτική υπεροχή των Συμμάχων. Το θωρηκτό Αβέρωφ μετά το τέλος του Μεγάλου Πολέμου, κατέπλευσε στην Κωνσταντινούπολη για τα επινίκια. Στο κατάστρωμά του διοργανώθηκε δεξίωση με την παρουσία της ελίτ της Πόλης.
Στην Μικρασιατική εκστρατεία, η βασική προσφορά του Αβέρωφ ήταν η μεταφορά στρατιωτών και η κάλυψη των αποβατικών επιχειρήσεων στην Ανατολική Θράκη.

Φόβος και τρόμος για τους τούρκους το «Αβέρωφ». 

Στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά την προέλαση των Ναζί στην ελληνική επικράτεια έπεσε η ιδέα το ιστορικό πλοίο να βυθιστεί! Στο Υπουργείο Ναυτικών, μέρες πριν μπουν οι Γερμανοί στην Αθήνα, επικρατούσε η άποψη να βουλιάξουν το Αβέρωφ, για να μην πέσει στα χέρια των Γερμανών, αλλά και γιατί υπήρχε κίνδυνος να βυθισθεί από νάρκες που ήταν στον δίαυλο του και να τον κλείσει. Κάποιοι αξιωματικοί και μέλη του πληρώματος αρνήθηκαν να το βυθίσουν και αποφάσισαν να αποπλεύσουν για την Κρήτη μαζί με τα υπόλοιπα ελληνικά και αγγλικά πλοία. Το γεγονός αυτό είναι γνωστό ως η «Βασιλική Ανταρσία του Αβέρωφ». Στις 17 Οκτωβρίου του 1944, το θρυλικό Αβέρωφ κατέπλευσε στη ελεύθερη Ελλάδα μεταφέροντας την Ελληνική Κυβέρνηση.
Ο βασιλιάς Παύλος είχε προτείνει τη διάλυση παλιών πολεμικών πλοίων κι ανάμεσα τους στη λίστα του ήταν και το Θωρηκτό Αβέρωφ! Ο Γρηγόρης Παυλάκης, αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού, που είχε υπηρετήσει στο Αβέρωφ ζήτησε ακρόαση από τον βασιλιά Παύλο και του εξέθεσε την άποψή του: «Το να διαλυθεί το Αβέρωφ είναι ιεροσυλία, του είπε. Το πλοίο αυτό είναι το σύμβολο των αγώνων του έθνους. Θα πρότεινα να μην διαλυθεί, αλλά να παραμείνει μουσείο, όπως η ναυαρχίδα «Victory» του Οράτιου Νέλσονα στην Βρετανία». Ο Παύλος δεν είχε λόγο να διαφωνήσει. Το 1984 το Πολεμικό Ναυτικό αποφάσισε να το διατηρήσει ως εθνικό σύμβολο. Από το 1985 μέχρι σήμερα βρίσκεται σε μόνιμο αγκυροβόλιο στη Μαρίνα Φλοίσβου.