Ανάλυση: Τι σημαίνουν οι κυρώσεις της Δύσης κατά της Ρωσίας για την Ουκρανία - Πόσο "πονάνε" τον Πούτιν

Λαμβάνοντας υπόψη ότι η Δύση δεν προτίθεται να στείλει ούτε έναν στρατιώτη να πολεμήσει σε ενδεχόμενη στρατιωτική σύγκρουση στο έδαφος της Ουκρανίας, το μόνο μέτρο που διαθέτει για να πλήξει τον Πούτιν είναι οι κυρώσεις. Πόσο αποτελεσματικό όπλο είναι όμως οι κυρώσεις και πιο συγκεκριμένα πόσο "πονάνε" τη Ρωσία τα μέτρα που έχουν ήδη ανακοινωθεί;
Εισαγωγικά, σημειώνουμε δυο αντιδράσεις και μία εξαίρεση. Οι αντιδράσεις είναι του Ρώσου υπουργού Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ και του πρεσβευτή της Ρωσίας στη Στοκχόλμη, Βίκτορ Τατάριντσεφ, πριν λίγες μέρες και η εξαίρεση αφορά τον Πούτιν που δεν πλήττεται ονομαστικά στις κυρώσεις.
"Οι Ευρωπαίοι, Αμερικανοί, Βρετανοί συνάδελφοί μας δεν θα σταματήσουν και δεν θα ησυχάσουν αν δεν εξαντλήσουν όλες τις δυνατότητες για την αποκαλούμενη 'τιμωρία της Ρωσίας'. Ήδη μας απειλούν με όλα τα είδη των κυρώσεων ή όπως ισχυρίζονται τώρα, με "την μητέρα των κυρώσεων" . Είμαστε συνηθισμένοι. Γνωρίζουμε ότι οι κυρώσεις θα μας επιβληθούν έτσι και αλλιώς, σε κάθε περίπτωση. Με ή χωρίς λόγο", δήλωσε ο Λαβρόφ.
"Συγγνώμη για τη γλώσσα, αλλά χ@στ@κ@μ@ για τις κυρώσεις τους", απάντησε σε δημοσιογράφο ο Τατάριντσεφ. "Μας έχουν ήδη επιβάλει τόσες πολλές κυρώσεις και υπό μία μία έννοια είχαν θετική επίδραση στην οικονομία μας και τη γεωργία μας... Είμαστε πιο αυτάρκεις και μπορέσαμε να αυξήσουμε τις εξαγωγές μας".
Αν έχουν βάση αυτού του είδους οι αντιδράσεις εξηγείται από το γεγονός ότι η αυξημένη τιμή του πετρελαίου ανεβαίνει, κάτι που ενισχύει τη ρωσική βιομηχανία, ενώ η Ρωσία έχει αποθέματα συναλλάγματος και χρυσού αξίας περίπου 600 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
"Η Ρωσία είναι πολύ πιο δύσκολο να πληγεί από τις κυρώσεις σήμερα και είναι σε πολύ καλύτερη θέση από ό,τι το 2014", υποστηρίζει ο ειδικός για την Ανατολική Ευρώπη στο Ίδρυμα Επιστήμης και Πολιτικής στο Βερολίνο, Γιάνις Κλούγκε, ενώ η η Τζούλια Φριντλάντερ του Atlantic Council σημειώνει πως "η ρωσική οικονομία δεν είναι τόσο αδύναμη. Φυσικά, δεν μιλάμε για μια χώρα που υπερηφανεύεται για ένα μεγάλο κοινωνικό κράτος, αλλά έχει ένα ισορροπημένο ισοζύγιο πληρωμών".
Ποια κύρωση που θα "πονούσε" πολύ δεν επιβλήθηκε
Το πιο ισχυρό χαρτί της Δύσης είναι ο αποκλεισμός της Μόσχας από το διεθνές τραπεζικό δίκτυο SWIFT.
Το δίκτυο SWIFT χρησιμεύει στην ασφαλή ανταλλαγή ηλεκτρονικών μηνυμάτων, μεταφορά χρημάτων, τίτλων ή συναλλαγές πολυτίμων μετάλλων, μεταξύ χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων σε όλο τον κόσμο.
Ο αποκλεισμός μιας χώρας από το δίκτυο SWIFT θα έχει εκτεταμένες συνέπειες, καθώς οι τράπεζες δεν θα μπορούν πλέον να χρησιμοποιούν τα κανάλια επικοινωνίας και θα δυσκολεύονται να πληρώσουν ή να λάβουν πληρωμές εκτός των εθνικών συνόρων, ενώ οι χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες θα διαρκούσαν επομένως περισσότερο και θα ήταν σημαντικά ακριβότερες, επειδή ο έλεγχος των συναλλαγών θα ήταν πιο περίπλοκες.
Παράλληλα, θα προέκυπταν προβλήματα όχι μόνο για τις ρωσικές εταιρείες, αλλά και για τα Δυτικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που δραστηριοποιούνται στη Ρωσία.
Το μέτρο αυτό είναι υπό συζήτηση από το 2014 και την προσάρτιση της Κριμαίας.
Ποιες είναι οι κυρώσεις και τι αντίκτυπο έχει καθεμιά από αυτές
Nord Stream 2:
Η απόφαση για πάγωμα των διαδικασιών πιστοποίησης του αγωγού, ενός πρότζεκτ άνω των 10 δισ., ανακοινώθηκε από τον Καγκελάριο της Γερμανίας. Ήταν κατά σειρά η πρώτη ενέργεια σε βάρος ρωσικών συμφερόντων που ανακοινώθηκε μετά την κλιμάκωση της κρίσης από την πλευρά του Βλάντιμιρ Πούτιν.
Πονάει; Σίγουρα. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι ο Ντμίτρι Μεντεβέντεφ, πρώην πρόεδρος και πρώην πρωθυπουργός της Ρωσίας και πάνω απ’όλα ο κατ’εξοχήν άνθρωπος του Πούτιν και εδώ και λίγο καιρό αντιπρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσίας, απάντησε προκλητικά στον Όλαφ Σολτς και σε όλους τους Ευρωπαίους πολίτες γράφοντας στο twitter: "Καλωσήρθατε σε έναν νέο κόσμο, όπου οι Ευρωπαίοι θα πληρώνουν σύντομα 2.000 ευρώ για 1.000 κυβικά μέτρα φυσικού αερίου!"
Όσον αφορά στον Nord Stream 2, ο μεν Τζο Μπάιντεν είπε στο διάγγελμά του πως "εξαιτίας των ενεργειών της Ρωσίας, ο αγωγός της Ρωσίας δεν θα προχωρήσει. Η Ρωσία θα πληρώσει βαρύ τίμημα με επιπλέον κυρώσεις". Η δε Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν σημείωσε ότι "η γερμανική κυβέρνηση έχει απόλυτο δίκιο. Ο Nord Stream 2 πρέπει να αξιολογηθεί υπό το πρίσμα της ασφάλειας του ενεργειακού εφοδιασμού για ολόκληρη την Ευρώπη. Διότι αυτή η κρίση δείχνει ότι η Ευρώπη εξακολουθεί να εξαρτάται υπερβολικά από το ρωσικό αέριο. Πρέπει να διαφοροποιήσουμε τους προμηθευτές μας και να επενδύσουμε μαζικά σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Αυτή είναι μια στρατηγική επένδυση στην ενεργειακή μας ανεξαρτησία. Η δράση μας σήμερα είναι μια απάντηση στην επιθετική συμπεριφορά της Ρωσίας. Εάν η Ρωσία συνεχίσει να κλιμακώνει αυτήν την κρίση που έχει δημιουργήσει, είμαστε έτοιμοι να αναλάβουμε περαιτέρω δράση ως απάντηση. Η ΕΕ είναι ενωμένη και ενεργεί γρήγορα".
Λονδίνο vs Ολιγαρχών και τραπεζών
Παραβλέποντας την ήσσονος σημασίας βρετανική αστοχία που οδήγησε σε ένα μικρό αλαλούμ όταν οι κυρώσεις επιδόθηκαν σε λάθος διεύθυνση, οι βρετανικές κυρώσεις άρχισαν να ξεδιπλώνονται σταδιακά και ανά κύματα με τον τρόπο που τις είχαν προαναγγείλει τόσο ο Μπόρις Τζόνσον όσο και η υπουργός του επί των Εξωτερικών Λιζ Τρας. Η πρώτη δόση αφορά κυρώσεις σε βάρος τριών φυσικών προσώπων και πέντε ρωσικών τραπεζικών ιδρυμάτων.
Οι ολιγάρχες Γκενάντι Τιμτσένκο, Μπόρις Ρομάνοβιτς Ρότενμπεργκ, Ιγκόρ Αρκάντιεβιτς Ρότενμπεργκ που δραστηριοποιούνται στον χρηματοπιστωτικό τομέα και τον τομέα των μεταφορών και οι τράπεζες Rossiya, IS Bank, General Bank, Promsvyazbank και Black Sea Bank. Στους τρεις θα απαγορευθεί η είσοδος στη Βρετανία, ενώ παράλληλα θα "παγώσουν" τα περιουσιακά τους στοιχεία στη χώρα.
Ουάσινγκτον vs Μόσχας
Οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας που ανακοίνωσε ο Τζο Μπάιντεν είναι:
- Πλήρεις κυρώσεις στο δημόσιο χρέος της Ρωσίας. Αυτό σημαίνει αποκοπή από τη δυτική χρηματοδότηση προς τη ρωσική κυβέρνηση. Η Μόσχα δεν θα μπορεί πλέον να αντλεί χρήματα από τη Δύση μέσω κρατικών ομολόγων και δεν θα μπορεί να διαπραγματεύεται τα ομολόγά της και στη δευτερογενή αγορά - (στην πρωτογενή δεν μπορεί από πέρσι).
Το μέτρο είναι ίσως η σημαντικότερη απειλή για τη Ρωσία καθώς καθιστά πιο δύσκολη την αναχρηματοδότηση του ρωσικού κράτους στις ευρωπαϊκές αγορές. "Εάν αυτές οι κυρώσεις διαρκέσουν για μεγάλο χρονικό διάστημα, θα έχουν συνέπειες για τη ρωσική οικονομία", λένε οικονομικοί αναλυτές.
- Πλήρεις κυρώσεις αποκλεισμού σε δύο μεγάλα ρωσικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα: τη VEB και τη Russian Military Bank.
- Κυρώσεις στην ελίτ της Ρωσίας και στα μέλη των οικογενειών τους.
- Κυρώσεις στη διακίνηση και προμήθεια προϊοντων για τη βιομηχανία στην τεχνολογία.
Κυρώσεις ΕΕ και Νορβηγίας – λήγουν 31/07/2022
"Το πακέτο κυρώσεων που εγκρίθηκε ομόφωνα από τα κράτη-μέλη θα βλάψει τη Ρωσία και θα τη βλάψει πολύ", δήλωσε ο επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ Ζοζέπ Μπορέλ. Στα μέτρα, τα οποία έχουν ως πρώτη ημερομηνία λήξης τα τέλη Ιουλίου, θα μετάσχει και η Νορβηγία στις κυρώσεις, παρότι δεν είναι μέλος της Ένωσης.
Ποιους πλήττουν;
- Όλα τα μέλη της Ρωσικής Δούμας, της Κάτω Βουλής του κοινοβουλίου: πρόκειται για ταξιδιωτικές απαγορεύσεις και δέσμευση περιουσιακών στοιχείων. Είναι κυρώσεις σε 351 βουλευτές της Κρατικής Δούμας
- 27 φυσικά και νομικά πρόσωπα
Πού μπορεί να βρει βοήθεια η Ρωσία;
Στην Κίνα, αν και οι σχέσεις Μόσχας - Πεκίνου είναι μάλλον περίπλοκες. Η Κίνα προσφέρει ένα σημαντικό δίαυλο πίστωσης στη Ρωσία, μαζί με συμφωνίες δισεκατομμυρίων για φυσικό αέριο και πετρέλαιο. Αλλά το κάνει με τους δικούς της όρους και πάντα με την προϋπόθεση ότι δεν θίγει τα εθνικά της συμφέροντα.
Για την ώρα στηρίζεται από την Βενεζουέλα του Νικολάς Μαδούρο.