Ριζικές αλλαγές στα ΑΕΙ

Νέος τρόπος εκλογής των πρυτάνεων σύμφωνα με το νέο νομοσχέδιο Θεσμοθέτηση Συμβουλίου για κάθε ΑΕΙ στο οποίο θα μετέχουν διδάσκοντες, εξωπανεπιστημιακοί και εκπρόσωπος των φοιτητών, επιλογή πρύτανη με δημόσια προκήρυξη, νέο σύστημα εισαγωγής των αποφοίτων λυκείων σε Σχολή και όχι σε Τμήμα, αξιολόγηση του ΑΕΙ κάθε πέντε χρόνια, κατάργηση των Ειδικών Λογαριασμών Ερευνας και ίδρυση Νομικού Προσώπου Ιδιωτικού Δικαίου με αρμοδιότητα την αξιοποίηση της περιουσίας του ΑΕΙ. Πρόκειται για ορισμένες από τις ρυθμίσεις που περιλαμβάνονται στο νομοσχέδιο του υπ. Παιδείας για τη λειτουργία των πανεπιστημίων και των ΤΕΙ με στόχο η τελματωμένη ανώτατη εκπαίδευση να αλλάξει σελίδα.

Ειδικότερα, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», το ν/σ έχει λάβει την έγκριση του πρωθυπουργού και αναμένεται να παρουσιαστεί μετά την ψήφιση από τη Βουλή του Μεσοπρόθεσμου Σχεδίου. Η βασική φιλοσοφία του ν/σ διατηρεί τη λογική του κειμένου διαβούλευσης που έχει παρουσιάσει το υπουργείο στα ΑΕΙ. Με το ν/σ προωθείται ριζική αλλαγή στον τρόπο διοίκησής τους, καθώς θεσμοθετείται το Συμβούλιο του Ιδρύματος, ένας θεσμός που έχει δοκιμαστεί στα πανεπιστήμια χωρών της Δυτικής Ευρώπης και των ΗΠΑ. Ταυτόχρονα, περιορίζεται ο ρόλος των φοιτητικών παρατάξεων στην εκλογή των οργάνων διοίκησης κάθε ΑΕΙ. Σήμερα η «Κ» παρουσιάζει τις βασικές διατάξεις του ν/σ, οι οποίες κατά τη φάση του διαλόγου προκάλεσαν και τις μεγαλύτερες αντιδράσεις της πανεπιστημιακής κοινότητας. Το ν/σ θα εφαρμοσθεί στα πανεπιστήμια και κατ’ αντιστοιχία στα ΤΕΙ.

- Σε κάθε ίδρυμα θα θεσμοθετηθεί Συμβούλιο Ιδρύματος, με εποπτικές και ελεγκτικές αρμοδιότητες.

- Θα αποτελείται από 9 ή 11 ή 13 ή 15 μέλη ανάλογα με το μέγεθος του ΑΕΙ. Σε αυτό θα μετέχουν μόνο καθηγητές ή αναπληρωτές καθηγητές του ιδρύματος, που θα εκλέγονται από όλα τα μέλη ΔΕΠ.

- Στο Συμβούλιο θα μετέχει εκπρόσωπος των φοιτητών, ο οποίος θα εκλέγεται από τον φοιτητικό σύλλογο της σχολής.

- Καθηγητές και φοιτητές θα έχουν την πλειοψηφία στο Συμβούλιο, και θα επιλέγουν τα εξωτερικά του μέλη - άτομα που θα έχουν διακριθεί στον επαγγελματικό και κοινωνικό στίβο.

- Για τη θέση του πρύτανη θα γίνεται δημόσια προκήρυξη και η τελική επιλογή θα γίνεται (με ψηφοφορία) από το Συμβούλιο Ιδρύματος. Επίσης, το Συμβούλιο θα επιλέγει τον αντιπρύτανη, που θα είναι απαραιτήτως καθηγητής στο ίδρυμα.

- Η καθημερινή διοίκηση θα ασκείται από τον πρύτανη. Οι ακαδημαϊκές υποθέσεις παραμένουν αρμοδιότητα πρύτανη και συγκλήτου.

- Σε κάθε ΑΕΙ θα δημιουργηθεί ένα ΝΠΙΔ, με αρμοδιότητα τη διαχείριση της περιουσίας του ιδρύματος και των αναπτυξιακών και ερευνητικών προγραμμάτων.

- Το ΝΠΙΔ θα υπάγεται στο Συμβούλιο, ενώ θα καταργηθούν οι Ειδικοί Λογαριασμοί Κονδυλίων Ερευνας (ΕΛΚΕ). Οι ΕΛΚΕ είναι η υπηρεσία που διαχειρίζεται τα κονδύλια κάθε ΑΕΙ από τα ερευνητικά και αναπτυξιακά προγράμματα και, ουσιαστικά, αποτελούν την κινητήρια δύναμη κάθε ΑΕΙ.

- Κάθε πέντε χρόνια θα γίνεται η αξιολόγηση του ΑΕΙ που θα συνδεθεί με συγκεκριμένους δείκτες, ενώ θα μετέχουν και οι φοιτητές μέσω ερωτηματολογίων.

- Η χρηματοδότηση θα συνδεθεί με τα αποτελέσματα της αξιολόγησης, καθώς οι προγραμματικές συμφωνίες ΑΕΙ - υπουργείου θα συνδέονται με συμφωνημένα κριτήρια, που έχουν σχέση και με την αποδοτικότητα των ΑΕΙ.

Εισαγωγή σε σχολές

Στο νομοσχέδιο, επίσης, επιβεβαιώνεται η αλλαγή του τρόπου εισαγωγής των αποφοίτων λυκείων στα ΑΕΙ. Πλέον θα εισάγονται σε σχολές, καθώς τα ιδρύματα θα οργανώνονται σε σχολές. Μετά το πρώτο έτος οι εισακτέοι θα ακολουθούν τις διαφορετικές κατευθύνσεις-πρόγραμμα σπουδών κάθε σχολής. Για την εισαγωγή θα μετρούν και οι επιδόσεις των τάξεων, ενώ τα πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα μειώνονται από έξι σε τέσσερα. Το νέο σύστημα θα εφαρμοστεί πρώτη φορά στους υποψηφίους της σχολικής χρονιάς 2013-2014.

Η αλλαγή του συστήματος εισαγωγής συνδέεται και με την αλλαγή της δομής του ΑΕΙ, όπου το βάρος θα δίνεται στη σχολή. Ταυτόχρονα, κάθε πανεπιστήμιο θα πρέπει να έχει τουλάχιστον τρεις σχολές. Η διάταξη αυτή συνδέεται και με τα κριτήρια για τον νέο χωροταξικό σχεδιασμό για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, η συζήτηση για τον οποίο θα αρχίσει με τη νέα ακαδημαϊκή χρονιά.

Επίσης, με το νομοσχέδιο καθιερώνεται η κάρτα φοιτητή, που θα του δίνει πρόσβαση στις παρεχόμενες υπηρεσίες, νέο σύστημα φοιτητικών υποτροφιών και δανείων. Εκτός αυτού, θα οργανωθούν κέντρα αριστείας, ενθαρρύνεται η ίδρυση από ελληνικά ΑΕΙ παραρτημάτων σε άλλες χώρες, διευρύνεται ο θεσμός των επισκεπτών καθηγητών, δίνεται η δυνατότητα να χορηγούνται έδρες σε κάθε ΑΕΙ. Ο νέος νόμος-πλαίσιο, αφού ψηφιστεί στη Βουλή, θα αρχίσει να εφαρμόζεται από το 2011-2012.
Του Αποστολου Λακασα