 |
| Η πανδημία COVID-19 έχει εγείρει πρωτοφανείς προκλήσεις, παγκοσμίως, για τα Συστήματα Υγείας και τους ίδιους τους ασθενείς –άσχετα εάν πάσχουν από κορονοϊό ή όχι. |
Για όλα όσα αφορούν την πρόληψη και προστασία των ασθενών αυτών, μίλησε στο dailypharmanews, η Παθολόγος Ογκολόγος, Δρ Ελένη Γαλάνη*,
Οι ομάδες του πληθυσμού που κινδυνεύουν περισσότερο εάν μολυνθούν από το νέο κορονοϊό είναι εκείνες που πάσχουν από κάποιο νόσημα. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται και οι ογκολογικοί
ασθενείς. Ποιες ακριβώς παράμετροι τους καθιστούν πιο ευπαθείς;«Οι ασθενείς με καρκίνο είναι γνωστό ότι είναι ανοσοκατεσταλμένοι, τόσο εξαιτίας της νόσου τους όσο και λόγω της θεραπείας τους. Ο ίδιος ο καρκίνος, καθώς και η χημειοθεραπεία, η ακτινοθεραπεία οι στοχεύουσες θεραπείες και η ανοσοθεραπεία προκαλούν έκπτωση του ανοσολογικού συστήματος του ασθενούς, καθιστώντας τους ογκολογικούς ασθενείς πιο ευπαθείς στις λοιμώξεις σε σχέση με αυτούς που δεν έχουν καρκίνο. Σύμφωνα με πρόσφατα δεδομένα από την Κίνα (report of the WHO-China Joint Mission on Coronavirus Disease), φαίνεται ότι η θνησιμότητα της λοίμωξης με COVID 19 στους ασθενείς με καρκίνο ανέρχεται στο 7.6%. Συγκριτικά, η εκτίμηση της θνησιμότητας στο γενικό πληθυσμό κυμαίνεται περίπου στο 1,4%».
Προφανώς όλες οι ομάδες ογκολογικών ασθενών δεν αντιμετωπίζουν τον ίδιο βαθμό ευπάθειας…
«Ακριβώς, θα πρέπει να διαχωρίσουμε αυτούς που έχουν ολοκληρώσει την αντικαρκινική θεραπεία τους (χημειοθεραπεία, ακτινοθεραπεία, στοχεύουσες θεραπείες και ανοσοθεραπεία) πέραν του εξαμήνου και είναι σε παρακολούθηση. Αυτή η ομάδα έχει παρόμοιο κίνδυνο όπως και ο υπόλοιπος πληθυσμός. Αυτοί θα πρέπει να αποφεύγουν τις άσκοπες μετακινήσεις σε υγειονομικούς χώρους και να μεταθέσουν το τακτικό τους ραντεβού σε χρόνο που θα καθοριστεί από το θεράποντα ιατρό ή να γίνεται η συμβουλευτική μέσω τηλεϊατρικής όπου είναι εφικτό και να συμβουλεύονται τις επικαιροποιημένες οδηγίες του ΕΟΔΥ (https://eody.gov.gr/neos-koronaios-covid-19/).
Αξίζει εδώ να υπογραμμισθεί ότι γυναίκες με μη μεταστατικό καρκίνο του μαστού, οι οποίες λαμβάνουν μόνο ορμονική θεραπεία, δε θεωρείται ότι έχουν αυξημένο κίνδυνο λοίμωξης, δεδομένου ότι η ορμονική θεραπεία δεν προκαλεί ανοσοκαταστολή».
Πώς ακριβώς πρέπει να προφυλάσσονται οι ογκολογικοί ασθενείς αυτό το διάστημα;
«Σύμφωνα με τις οδηγίες της Εταιρίας Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδος (ΕΟΠΕ), οι οποίες είναι σε συμφωνία με τον Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ), οι ογκολογικοί ασθενείς θα πρέπει να ενημερώνονται για τα συμπτώματα της λοίμωξης από κορονοϊό και να ακολουθούν πιστά τις οδηγίες που δίνονται από τον ΕΟΔΥ και τις άλλες αρχές. Ιδιαίτερη μνεία θα πρέπει να δίνεται στην εκπαίδευση σχετικά με τις συνθήκες υγιεινής, πλύσιμο χεριών, αποφυγή παρουσίας σε χώρους συνωστισμού, αποφυγή συγχρωτισμού με ασθενείς με λοίμωξη. Θα πρέπει να προσέρχονται στα νοσοκομεία, λαμβάνοντας όλα τα μέτρα προφύλαξης, όπως μάσκα (κοινή ή χειρουργική), αντισηπτικά.
Η προφυλακτική χρήση αυξητικών παραγόντων σε μέσης και υψηλής επικινδυνότητας χημειοθεραπευτικά σχήματα μαζί με τη χρήση αντιβιοτικών μπορεί να διατηρήσει τη συνολική κατάσταση υγείας του ασθενούς και ενδεχόμενα να αποφύγουν τυχόν επιπλοκές από τη λοίμωξη με κορονοϊό. Θα πρέπει να καταβάλλεται κάθε προσπάθεια περιορισμού άσκοπων προσελεύσεων ασθενών στις ογκολογικές μονάδες. Οι μη επείγουσες προσελεύσεις καλό είναι να προγραμματίζονται αργότερα ανάλογα με την περίπτωση. Ενθαρρύνεται η τηλεφωνική επικοινωνία με τους ασθενείς ώστε να περιορίζεται η πρόσωπο με πρόσωπο επικοινωνία.
Οι ασθενείς θα πρέπει να ενθαρρύνονται ώστε να επικοινωνούν τηλεφωνικά για να λάβουν οδηγίες σε περίπτωση που αναπτύξουν συμπτώματα λοίμωξης αναπνευστικού. Οι ασθενείς με ήπια συμπτώματα θα πρέπει να αντιμετωπίζονται στο σπίτι και να εξασφαλίζεται τηλεφωνική επικοινωνία σε καθημερινή βάση για την παρακολούθησή τους. Απαιτείται σχετική εκπαίδευση του προσωπικού για την αναγνώριση συμπτωμάτων λοίμωξης από κορονοϊό. Θα ήταν φρόνιμο να γίνεται επικοινωνία την προηγούμενη ημέρα με τους ασθενείς που πρόκειται να κάνουν χημειοθεραπεία ώστε να ελέγχονται για συμπτώματα λοίμωξης αναπνευστικού. Όλοι οι ασθενείς (και οι συνοδοί) που προσέρχονται σε ογκολογικές μονάδες θα πρέπει να ερωτώνται για την ύπαρξη συμπτωμάτων λοίμωξης αναπνευστικού και να παρακολουθούνται για την ανάπτυξη νέων συμπτωμάτων. Οι χώροι αναμονής θα πρέπει να αερίζονται και να επιτρέπουν τουλάχιστον 1.5m απόσταση μεταξύ των ασθενών».
Ποιες συμβουλές θα δίναμε στους οικείους τους; Αν έχουν φροντιστές, τι πρέπει να προσέχουν επιπλέον;
«Τα οικεία πρόσωπα καθώς και οι φροντιστές θα πρέπει να ακολουθούν τις οδηγίες προφύλαξης για το κοινό του ΕΟΔΥ, δηλαδή τα ακόλουθα:
Πλένουμε τα χέρια μαςτακτικά και σχολαστικά με σαπούνι και νερό ή με αλκοολούχο διάλυμα και αποφεύγουμε την επαφή των χεριών με το πρόσωπο (μάτια, μύτη, στόμα).
Καλύπτουμε το βήχα ή το φτέρνισμα με χαρτομάντιλο το οποίο απορρίπτουμε άμεσα στα απορρίμματα. Αν αυτό δεν είναι διαθέσιμο, καλύπτουμε με το εσωτερικό του αγκώνα.
Εάν εμφανίσουμε ήπια συμπτώματα λοίμωξης του αναπνευστικού (βήχας, καταρροή, πυρετός ≤ 37,6 °C, πονόλαιμος) παραμένουμε στο σπίτι σε απομόνωση και παρακολουθούμε την υγεία μας.
Σε περίπτωση επιδείνωσης των συμπτωμάτων ή όταν τα ήπια συμπτώματα επιμένουν για περισσότερο από 5 ημέρες ή εάν ανήκουμε σε ευπαθή ομάδα επικοινωνούμε άμεσα με ιατρό για αξιολόγηση.
Τα άτομα που έρχονται σε επαφή με ασθενείς με καρκίνο είναι πολύ σημαντικό να τηρούν αυστηρά το «μένουμε σπίτι», ώστε να περιορίσουν στο ελάχιστο την πιθανή εκθεσή τους στον ιό. Ιδανικά, οι ογκολογικοί ασθενείς που βρίσκονται υπό ενεργό αντικαρκινική θεραπεία θα πρέπει να προφυλάσσονται και να μην έρχονται σε στενή επαφή με τους οικείους. Θα πρέπει να ενθαρρύνεται η τηλεφωνική επικοινωνία ή οι βιντεοκλήσεις. Εαν διαμένουν με άλλα άτομα και υπάρχει η δυνατότητα θα πρέπει να έχουν ξεχωριστό δωμάτιο, μπάνιο, πετσέτες. Επίσης, είναι επιθυμητό έαν είναι εφικτό ένα μόνο πρόσωπο να φροντίζει τον ασθενή με καρκίνο».
Το νοσηλευτικό προσωπικό που φροντίζει τους ασθενείς αυτούς φαίνεται λογικό να μην ασχολείται και με τη φροντίδα των ασθενών με κορονοϊό…
«Το νοσηλευτικό προσωπικό που περιθάλπτει τους ασθενείς με καρκίνο είναι αυτονόητο ότι δεν μπορεί να ασχολείται παράλληλα και με την περίθαλψη ασθενών με κορονοϊό. Το προσωπικό που στελεχώνει τις μονάδες ημερήσιας θεραπείας, όπου λαμβάνουν χώρα οι εξειδηκευμένες αντικαρκινικές θεραπείες, συνήθως, εργάζεται αποκλειστικά σε αυτές. Άλλωστε, οι ασθενείς με κορονοϊό νοσηλεύονται στα νοσοκομεία αναφοράς, όπου για τη νοσηλεία τους ακολουθούνται οι οδηγίες του ΕΟΔΥ. Είναι απαραίτητη η εκπαίδευση του προσωπικού των ογκολογικών μονάδων σχετικά με τη λήψη προσωπικών μέτρων υγιεινής και χρήσης προστατευτικών μέσων (πχ. μάσκες, γάντια, κλπ). Απαιτείται, επίσης, εκπαίδευση του προσωπικού των ογκολογικών μονάδων σχετικά με τη λήψη μέτρων για την απομόνωση τυχόν υπόπτων περιπτώσεων αλλά και για τη φροντίδα των ασθενών με λοίμωξη από κορονοϊό. Στην περίπτωση που σε μία ογκολογική μονάδα διαπιστωθεί ασθενής θετικός σε κορονοϊό, θα πρέπει άμεσα να γίνεται επικοινωνία με τον ΕΟΔΥ και να λαμβάνονται όλα τα απαραίτητα μέτρα για τους ασθενείς και το προσωπικό που ενδεχομένως έχουν εκτεθεί στον ιό».
Πιο αναλυτικά, σχετικά με τις ογκολογικές θεραπείες ποιες συστάσεις υπάρχουν; Θα πρέπει να συνεχίζονται;
«Σύμφωνα με τις εθνικές και διεθνείς οδηγίες, οι επικουρικές (συπληρωματικές) και οι προεχγηριτικές θεραπείες καθώς και οι θεραπείες για μεταστατική νόσο θα πρέπει γίνεται προσπάθεια να γίνουν κανονικά. Όσο αφορά τις θεραπείες συντήρησης ασθενών με μεταστατικό καρκίνο αυτές θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν σε πιο αραιά διαστήματα ή και να διακοπούν. Εάν υπάρχει ανάγκη χειρουργικής επέμβασης και αυτό αφορά στην αφαίρεση του πρωτοπαθούς όγκου, όπου ο στόχος είναι η ίαση του ασθενούς, αυτή θα πρέπει να πραγματοποείται, σε άλλες, όμως, περιπτώσεις θα πρέπει να συνεκτιμάται η αναγκαιότητα της άμεσης επέμβασης και ο κίνδυνος έκθεσης στον κορονοϊό.
Επίσης, θα πρέπει να γίνεται προσπάθεια να διενεργούνται μόνο οι απαραίτητες και επείγουσες εξετάσεις και να αναβάλλονται οι προγραμματισμένοι έλεγχοι στα πλαίσια της παρακολούθησης.
Τέλος, για ασθενείς τελικού σταδίου, που δε λαμβάνουν ειδική αντικαρκινική αγωγή, θα πρέπει να λαμβάνονται όλα τα προληπτικά μέτρα που ισχύουν για τον υπόλοιπο ευπαθή πληθυσμό και, επιπλέον, να αποφεύγονται οι άσκοπες εξετάσεις που δεν προσδίδουν περαιτέρω στην ανακουφιστική φροντίδα τους».
«Στην ήδη επιβαρυμένη ψυχολογική κατάσταση του ασθενούς με καρκίνο, έρχεται να προστεθεί το άγχος και ο φόβος της πανδημίας, σε συνδυασμό με τον κατ΄ οίκον περιορισμό. Είναι σημαντικό να βοηθήσουμε τον ασθενή να βρει διεξόδους, όπως για παράδειγμα τη μουσική, το διαβασμα, το διαλογισμό την άσκηση, ώστε να μπορέσει να διατηρήσει τη δύναμη, την αισιοδοξία, και το χαμόγελο»._
dailypharmanews, Συνέντευξη: Ρούλα Σκουρογιάννη
* Δρ Ελένη Γαλάνη MD, PhD, Παθολόγος-Ογκολόγος, Aν. Διευθύντρια, Β’ Ογκολογική Κλινική, Θεραπευτήριο «Metropolitan».
Πώς ακριβώς πρέπει να προφυλάσσονται οι ογκολογικοί ασθενείς αυτό το διάστημα;
«Σύμφωνα με τις οδηγίες της Εταιρίας Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδος (ΕΟΠΕ), οι οποίες είναι σε συμφωνία με τον Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ), οι ογκολογικοί ασθενείς θα πρέπει να ενημερώνονται για τα συμπτώματα της λοίμωξης από κορονοϊό και να ακολουθούν πιστά τις οδηγίες που δίνονται από τον ΕΟΔΥ και τις άλλες αρχές. Ιδιαίτερη μνεία θα πρέπει να δίνεται στην εκπαίδευση σχετικά με τις συνθήκες υγιεινής, πλύσιμο χεριών, αποφυγή παρουσίας σε χώρους συνωστισμού, αποφυγή συγχρωτισμού με ασθενείς με λοίμωξη. Θα πρέπει να προσέρχονται στα νοσοκομεία, λαμβάνοντας όλα τα μέτρα προφύλαξης, όπως μάσκα (κοινή ή χειρουργική), αντισηπτικά.
Η προφυλακτική χρήση αυξητικών παραγόντων σε μέσης και υψηλής επικινδυνότητας χημειοθεραπευτικά σχήματα μαζί με τη χρήση αντιβιοτικών μπορεί να διατηρήσει τη συνολική κατάσταση υγείας του ασθενούς και ενδεχόμενα να αποφύγουν τυχόν επιπλοκές από τη λοίμωξη με κορονοϊό. Θα πρέπει να καταβάλλεται κάθε προσπάθεια περιορισμού άσκοπων προσελεύσεων ασθενών στις ογκολογικές μονάδες. Οι μη επείγουσες προσελεύσεις καλό είναι να προγραμματίζονται αργότερα ανάλογα με την περίπτωση. Ενθαρρύνεται η τηλεφωνική επικοινωνία με τους ασθενείς ώστε να περιορίζεται η πρόσωπο με πρόσωπο επικοινωνία.
Οι ασθενείς θα πρέπει να ενθαρρύνονται ώστε να επικοινωνούν τηλεφωνικά για να λάβουν οδηγίες σε περίπτωση που αναπτύξουν συμπτώματα λοίμωξης αναπνευστικού. Οι ασθενείς με ήπια συμπτώματα θα πρέπει να αντιμετωπίζονται στο σπίτι και να εξασφαλίζεται τηλεφωνική επικοινωνία σε καθημερινή βάση για την παρακολούθησή τους. Απαιτείται σχετική εκπαίδευση του προσωπικού για την αναγνώριση συμπτωμάτων λοίμωξης από κορονοϊό. Θα ήταν φρόνιμο να γίνεται επικοινωνία την προηγούμενη ημέρα με τους ασθενείς που πρόκειται να κάνουν χημειοθεραπεία ώστε να ελέγχονται για συμπτώματα λοίμωξης αναπνευστικού. Όλοι οι ασθενείς (και οι συνοδοί) που προσέρχονται σε ογκολογικές μονάδες θα πρέπει να ερωτώνται για την ύπαρξη συμπτωμάτων λοίμωξης αναπνευστικού και να παρακολουθούνται για την ανάπτυξη νέων συμπτωμάτων. Οι χώροι αναμονής θα πρέπει να αερίζονται και να επιτρέπουν τουλάχιστον 1.5m απόσταση μεταξύ των ασθενών».
Ποιες συμβουλές θα δίναμε στους οικείους τους; Αν έχουν φροντιστές, τι πρέπει να προσέχουν επιπλέον;
«Τα οικεία πρόσωπα καθώς και οι φροντιστές θα πρέπει να ακολουθούν τις οδηγίες προφύλαξης για το κοινό του ΕΟΔΥ, δηλαδή τα ακόλουθα:
Πλένουμε τα χέρια μαςτακτικά και σχολαστικά με σαπούνι και νερό ή με αλκοολούχο διάλυμα και αποφεύγουμε την επαφή των χεριών με το πρόσωπο (μάτια, μύτη, στόμα).
Καλύπτουμε το βήχα ή το φτέρνισμα με χαρτομάντιλο το οποίο απορρίπτουμε άμεσα στα απορρίμματα. Αν αυτό δεν είναι διαθέσιμο, καλύπτουμε με το εσωτερικό του αγκώνα.
Εάν εμφανίσουμε ήπια συμπτώματα λοίμωξης του αναπνευστικού (βήχας, καταρροή, πυρετός ≤ 37,6 °C, πονόλαιμος) παραμένουμε στο σπίτι σε απομόνωση και παρακολουθούμε την υγεία μας.
Σε περίπτωση επιδείνωσης των συμπτωμάτων ή όταν τα ήπια συμπτώματα επιμένουν για περισσότερο από 5 ημέρες ή εάν ανήκουμε σε ευπαθή ομάδα επικοινωνούμε άμεσα με ιατρό για αξιολόγηση.
Τα άτομα που έρχονται σε επαφή με ασθενείς με καρκίνο είναι πολύ σημαντικό να τηρούν αυστηρά το «μένουμε σπίτι», ώστε να περιορίσουν στο ελάχιστο την πιθανή εκθεσή τους στον ιό. Ιδανικά, οι ογκολογικοί ασθενείς που βρίσκονται υπό ενεργό αντικαρκινική θεραπεία θα πρέπει να προφυλάσσονται και να μην έρχονται σε στενή επαφή με τους οικείους. Θα πρέπει να ενθαρρύνεται η τηλεφωνική επικοινωνία ή οι βιντεοκλήσεις. Εαν διαμένουν με άλλα άτομα και υπάρχει η δυνατότητα θα πρέπει να έχουν ξεχωριστό δωμάτιο, μπάνιο, πετσέτες. Επίσης, είναι επιθυμητό έαν είναι εφικτό ένα μόνο πρόσωπο να φροντίζει τον ασθενή με καρκίνο».
Το νοσηλευτικό προσωπικό που φροντίζει τους ασθενείς αυτούς φαίνεται λογικό να μην ασχολείται και με τη φροντίδα των ασθενών με κορονοϊό…
«Το νοσηλευτικό προσωπικό που περιθάλπτει τους ασθενείς με καρκίνο είναι αυτονόητο ότι δεν μπορεί να ασχολείται παράλληλα και με την περίθαλψη ασθενών με κορονοϊό. Το προσωπικό που στελεχώνει τις μονάδες ημερήσιας θεραπείας, όπου λαμβάνουν χώρα οι εξειδηκευμένες αντικαρκινικές θεραπείες, συνήθως, εργάζεται αποκλειστικά σε αυτές. Άλλωστε, οι ασθενείς με κορονοϊό νοσηλεύονται στα νοσοκομεία αναφοράς, όπου για τη νοσηλεία τους ακολουθούνται οι οδηγίες του ΕΟΔΥ. Είναι απαραίτητη η εκπαίδευση του προσωπικού των ογκολογικών μονάδων σχετικά με τη λήψη προσωπικών μέτρων υγιεινής και χρήσης προστατευτικών μέσων (πχ. μάσκες, γάντια, κλπ). Απαιτείται, επίσης, εκπαίδευση του προσωπικού των ογκολογικών μονάδων σχετικά με τη λήψη μέτρων για την απομόνωση τυχόν υπόπτων περιπτώσεων αλλά και για τη φροντίδα των ασθενών με λοίμωξη από κορονοϊό. Στην περίπτωση που σε μία ογκολογική μονάδα διαπιστωθεί ασθενής θετικός σε κορονοϊό, θα πρέπει άμεσα να γίνεται επικοινωνία με τον ΕΟΔΥ και να λαμβάνονται όλα τα απαραίτητα μέτρα για τους ασθενείς και το προσωπικό που ενδεχομένως έχουν εκτεθεί στον ιό».
Πιο αναλυτικά, σχετικά με τις ογκολογικές θεραπείες ποιες συστάσεις υπάρχουν; Θα πρέπει να συνεχίζονται;
«Σύμφωνα με τις εθνικές και διεθνείς οδηγίες, οι επικουρικές (συπληρωματικές) και οι προεχγηριτικές θεραπείες καθώς και οι θεραπείες για μεταστατική νόσο θα πρέπει γίνεται προσπάθεια να γίνουν κανονικά. Όσο αφορά τις θεραπείες συντήρησης ασθενών με μεταστατικό καρκίνο αυτές θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν σε πιο αραιά διαστήματα ή και να διακοπούν. Εάν υπάρχει ανάγκη χειρουργικής επέμβασης και αυτό αφορά στην αφαίρεση του πρωτοπαθούς όγκου, όπου ο στόχος είναι η ίαση του ασθενούς, αυτή θα πρέπει να πραγματοποείται, σε άλλες, όμως, περιπτώσεις θα πρέπει να συνεκτιμάται η αναγκαιότητα της άμεσης επέμβασης και ο κίνδυνος έκθεσης στον κορονοϊό.
Επίσης, θα πρέπει να γίνεται προσπάθεια να διενεργούνται μόνο οι απαραίτητες και επείγουσες εξετάσεις και να αναβάλλονται οι προγραμματισμένοι έλεγχοι στα πλαίσια της παρακολούθησης.
Τέλος, για ασθενείς τελικού σταδίου, που δε λαμβάνουν ειδική αντικαρκινική αγωγή, θα πρέπει να λαμβάνονται όλα τα προληπτικά μέτρα που ισχύουν για τον υπόλοιπο ευπαθή πληθυσμό και, επιπλέον, να αποφεύγονται οι άσκοπες εξετάσεις που δεν προσδίδουν περαιτέρω στην ανακουφιστική φροντίδα τους».
«Στην ήδη επιβαρυμένη ψυχολογική κατάσταση του ασθενούς με καρκίνο, έρχεται να προστεθεί το άγχος και ο φόβος της πανδημίας, σε συνδυασμό με τον κατ΄ οίκον περιορισμό. Είναι σημαντικό να βοηθήσουμε τον ασθενή να βρει διεξόδους, όπως για παράδειγμα τη μουσική, το διαβασμα, το διαλογισμό την άσκηση, ώστε να μπορέσει να διατηρήσει τη δύναμη, την αισιοδοξία, και το χαμόγελο»._
dailypharmanews, Συνέντευξη: Ρούλα Σκουρογιάννη
* Δρ Ελένη Γαλάνη MD, PhD, Παθολόγος-Ογκολόγος, Aν. Διευθύντρια, Β’ Ογκολογική Κλινική, Θεραπευτήριο «Metropolitan».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σχόλια
Δεν βρέθηκαν σχόλια γι'αυτό το άρθρο.
Γίνε ο πρώτος που θα σχολιάσει το άρθρο χρησιμοποιώντας την παρακάτω φόρμα