Εισόδια της Θεοτόκου: Τι γιορτάζουμε σήμερα - Τα έθιμα και οι μετεωρολογικές προβλέψεις

Γιορτάζουν: Μαρία, Μαργέτα, Μαριέττα, Μαργετίνα, Μάρω, Μαριωρή, Μαρίκα, Μαριγώ, Μαριγούλα, Μαρούλα, Μαρίτσα, Μανιώ, Μαίρη, Μαρινίκη, Μυρέλλα, Μάνια, Μάρα, Μάριος
Δέσποινα, Δέσπω, Ντέπη, Πέπη, Ζέπω, Εισοδία, Βιργινία, Λεμονιά, Πανωραία, Σουλτάνα, Σούζυ, Σούζη, Τάνια, Σουλτάνης
Εισόδια της Θεοτόκου: Τι γιορτάζουμε σήμερα Δευτέρα 21 Νοεμβρίου
Τα Εισόδια της Θεοτόκου στον Ναό, γνωστά στη Δύση ως Παρουσίαση της Παρθένου Μαρίας, είναι χριστιανική εορτή, η οποία εορτάζεται από όλα τα χριστιανικά δόγματα που αναγνωρίζουν αγίους στις 21 Νοεμβρίου. Ανήκει στις Θεομητορικές εορτές.
Το εορταζόμενο γεγονός δεν αναφέρεται στην κανονική Αγία Γραφή. Η πρώτη γνωστή αναφορά σε αυτό βρίσκεται στο Πρωτοευαγγέλιο του Ιακώβου, ένα απόκρυφο κείμενο του τέλους του Β΄ αιώνα.
Σύμφωνα με αυτό, οι μετέπειτα γονείς της Παναγίας, ο Ιωακείμ και η Άννα, ήταν βαθιά στενοχωρημένοι από το ότι δεν είχαν παιδιά. Για τον λόγο αυτό, προσευχήθηκαν και είχαν συμφωνήσει να αφιερώσουν το τέκνο τους στον Θεό. Αποκτώντας τη Μαρία λοιπόν, την πήγαν όταν ακόμη αυτή ήταν παιδί, στον Ναό της Ιερουσαλήμ προκειμένου να την αφιερώσουν στον Θεό. Αυτά είναι τα Εισόδια της Θεοτόκου. Μεταγενέστερες εκδοχές της ιστορίας (όπως το Ευαγγέλιο του Ψευδο-Ματθαίου και το Βιβλίο της Γεννήσεως της Μαρίας) προσθέτουν ότι η Μαρία αφιερώθηκε στον Ναό σε ηλικία περίπου τριών ετών, σε εκπλήρωση ενός όρκου. Κατά την παράδοση παρέμεινε εκεί προς μόρφωση για να προετοιμασθεί για τον ρόλο της ως Θεομήτωρ.
Ο εορτασμός των Εισοδίων της Θεοτόκου άρχισε με τα θυρανοίξια της Νέας Βασιλικής της Αγίας Μαρίας, που ανεγέρθηκε κοντά στην τοποθεσία του κατεστραμμένου Ναό της Ιερουσαλήμ. Η παλαιά βυζαντινή βασιλική, έργο του 543, είχε καταστραφεί από τους Πέρσες του Χοσρόη Β΄ μετά την Πολιορκία της Ιερουσαλήμ το 614. Η πρώτη καταγεγραμμένη αναφορά στην εορτή είναι η μνεία "Εἴσοδος τῆς Παναγίας Θεοτόκου" στο Μηνολόγιον του Βασιλείου Β΄, ένα Αυτοκρατορικό Μηνολόγιο του 11ου αιώνα.
Τα Εισόδια συνέχισαν να εορτάζονται σε όλη την Ανατολή, με καταγεγραμμένο τον εορτασμό τους στα μοναστήρια της νότιας Ιταλίας τον 9ο αιώνα, και μεταφέρθηκαν στη Δύση εορταζόμενα στο Παπικό Παρεκκλήσιο της Αβινιόν το 1372 με διάταγμα του Πάπα Γρηγορίου ΙΑ. Ωστόσο, στο Ρωμαϊκό Λειτουργικό η εορτή εντάχθηκε μόλις το 1472, και καταργήθηκε από τον Πάπας Πίος Ε΄ το 1568. Ως αποτέλεσμα, δεν εμφανίζεται στο Τριδεντινό Αγιολόγιο. Ο Πάπας Σίξτος Ε΄ την επανεισήγαγε στο Ρωμαϊκό Αγιολόγιο το 1585.
Σήμερα η Ορθόδοξη Εκκλησία εορτάζει τα Εισόδια ως μία από τις 12 Μεγάλες Εορτές της. Επειδή η ημερομηνία της (21 Νοεμβρίου) βρίσκεται μέσα στη Νηστεία των Χριστουγέννων ("Σαρανταρά"), κατά την ημέρα αυτή οι κανόνες της νηστείας ελαφραίνουν κάπως και επιτρέπεται η κατανάλωση ψαριού, κρασιού και λαδιού.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ'.
Σήμερον τῆς εὐδοκίας Θεοῦ τὸ προοίμιον, καὶ τῆς τῶν ἀνθρώπων σωτηρίας ἡ προκήρυξις ἐν Ναῷ τοῦ Θεοῦ, τρανῶς ἡ Παρθένος δείκνυται, καὶ τὸν Χριστὸν τοῖς πᾶσι προκαταγγέλλεται. Αὐτῇ καὶ ἡμεῖς μεγαλοφώνως βοήσωμεν, Χαῖρε τῆς οἰκονομίας τοῦ Κτίστου ἡ ἐκπλήρωσις.

Εισόδια της Θεοτόκου - Τα έθιμα της ημέρας
Ιδιαίτερα σημαντική είναι η γιορτή των Εισοδίων της Θεοτόκου για τους αγρότες, που την ονομάζουν, "της Παναγιάς της Αρχισπορίτισσας", της "Μεσοσπορίτισσας" ή της "Ξεσπορίτισσας", ανάλογα σε ποιο στάδιο βρίσκεται η σπορά.
Λέγεται και "Πολυσπορίτισσα", επειδή την ημέρα αυτή συνηθίζουν να βράζουν σπόρους από τα γεωργικά τους προϊόντα, για την οικογένεια και για να μοιράσουν στη γειτονιά τους, να τους ευχηθούν να γίνουν τα σπαρτά και να έχουν καλή σοδειά!
Ένα πιάτο το πήγαιναν στην εκκλησία κατά τη λειτουργία και διαβαζόταν. Στη συνέχεια το μοίραζαν στον κόσμο. Μέρος του κρατούσαν για στο σπίτι. Από αυτό έδιναν στα ζώα που χρησιμοποιούνταν παλιά στο όργωμα και το υπόλοιπο το έριχνε ο γεωργός στο χωράφι.
Tην ημέρα αυτή συνηθίζονται και μετεωρολογικές προβλέψεις. Όπως λένε "την ημέρα αυτή βασιλεύει η Πούλια, και όπως θα κάμει αυτή τη μέρα, θα κάμει και τις κατοπινές σαράντα μέρες"

Το έθιμο της Παναγίας της Πολυσπορίτισσας
Το έθιμο της Παναγιάς της Πολυσπορίτισσας όπως το καταγράφει ο Φίλιππος Βρετάκος ("Οι δώδεκα μήνες του έτους και αι κυριώτεραι εορταί των”):
"Ονομάζουν όμως αυτήν Πολυσπορίτισσα (Ευρυτανία, Δυτ.Μακεδονία, κ.α.), επειδή την ημέραν αυτήν, κατά το έθιμον, έβραζαν εντός χύτρας "πολυσπόρια”, ήτοι διαφόρους δημητριακούς καρπούς και όσπρια, ως σιτάρι, αραβόσιτον (καλαμπόκι), λαθούρια, ρεβίθια, φασόλια, κουκκιά κ.τ.λ., τα οποία εμοίραζαν εις τον κόσμον "για τα χρόνια πολλά”, δια να εξασφαλίσουν δηλαδή κατά το ερχόμενο έτος την αφθονίαν των καρπών. […] μοιράζουν δηλαδή "απαρχές” και θυμίζουν τα αρχαία "Πυανέψια” του ίδιου περίπου μήνα".
Ο Δημ. Λουκόπουλος ("Γεωργικά της Ρούμελης", Αθήναι 1938, σ.171) αναφέρει: "Την 21ην Νοεμβρίου, οι γεωργοί γιορτάζουν την πολυσπορίτισσα ή Μεσοσπορίτισσα. Πολυσπορίτισσα λένε, γιατί σε πολλά χωριά παίρνουν πολυσπόρια (σιτάρι, καλαμπόκι, κουκκιά, κ.λ.π.) και πάνε στην πηγή, τα ρίχνουν μέσα και λένε: όπως τρέχει το νερό, να τρέχη το βιό. Παίρνουν νερό και γυρίζουν.

Επίσης τη μέρα αυτή αντίς άλλο φαγητόι βράζουν τα πολυσπόρια, τρώνε και μοιράζουν και σε δικούς τους για χρόνια πολλά. Μεσοσπορίτισσα, όπως λένε, το είπαν με το να μεσιάζη τότε η πρώιμη σπορά τους.
Κι αυτή τη μέρα βασιλεύει η πούλια, αν τύχη ξαστεριά. Κι όπως θα κάμη αυτήν τη μέρα, θα κάμη και τις σαράντα κατοπινές μέρες".
Η συνταγή σε πολλές παραλλαγές
Κι ιδού, η συγκεκριμένη συνταγή για τα "πολυσπόρια" που βρίσκεται σε πολλές παραλλαγές, ανάλογα με τον τόπο και τις ποικιλίες που καρποφορούν
Η γλυκιά εκδοχή
Σιτάρι, καλαμπόκι, σταφίδες (μαύρες και ξανθές), καρύδια, μύγδαλα, σισάμι, λίγο λαδάκι, μια τζούρα ζάχαρη, μια πρέζα αλατοπίπερο.
Βράζουμε το στάρι πολύ καλά, να μαλακώσει.
Βράζουμε χώρια και το καλαμπόκι.
Το σισάμι, τα καρύδια και τα μύγδαλα (που πρώτα τα κοπανίζουμε), τα καβουρντίζουμε στο τηγάνι.
Τέλος, σε μια μεγάλη χύτρα, αναμειγνύουμε όλα τα υλικά και "δένουμε" με λίγο αλευράκι και νερό για να χυλώσει. Έχουμε, όμως, φυλαγμένο λίγο από το καβουρντισμένο σισάμι το αμύγδαλο και το καρύδι για να πασπαλίσουμε και από πάνω, σε κάθε κυπελλάκι που σερβίρουμε.
Το τελετουργικό για τα μπόλια
Την ημέρα αυτή σε πολλές περιοχές της Ελλάδας όπως και στο χωριό μας τα παλαιότερα χρόνια, ίσως ακόμα και σήμερα , υπάρχουν και μερικά ήθη και έθιμα όπως τα "Μπόλια" και το "πάντρεμα της φωτιάς"
Και τα δυό αυτά έθιμα είχαν μεταξύ τους αλληλένδετη σχέση και ήταν απαραίτητα και τα δυό.
Λέγοντας "Μπόλια " εννοούσαν ένα μείγμα απο πολλά σπόρια (Πολυσπορίτισσα) , μια κακαβιά θα λέγαμε, τα οποία τα βάζανε σε μια μεγάλη κατσαρόλα .
Η κατσαρόλα αυτή περιείχε συνήθως προϊόντα ντόπια κυρίως .Φασόλια, φακές ρεβίθια. καλαμπόκι, σιτάρι. κουκιά, φάβα, ρύζι, και όποια άλλα όσπρια μπορούσε ο καθένας να βάλει στην κατσαρόλα προσθέτοντας και λίγη ζάχαρη για καλύτερο βράσιμο.
Η αναμοιγένεια των προς βράση υλικών απαιτούσε αρκετή ώρα , μιας και δεν υπήρχαν τότε οι κατσαρόλες γρήγορου βρασμού "χύτρες", για να βράσουν με αποτέλεσμα να μένουν στη φωτιά αρκετό χρόνο. Αυτό απαιτούσε συνεχή τροφοδοσία της φωτιάς.
Την βραδιά λοιπόν αυτή γινόταν και το επίσημο άναμμα του τζακιού και για το λόγο αυτό βάζανε να ανάψει η φωτιά πολλών ειδών ξύλα .

Πρώτα βάζανε ξύλο αρσενικό , π.χ.πουρνάρι, πλάτανο, κέδρο, και ύστερα βάζανε ξύλο θηλυκό βελανιδιά , κορτσιά λέγοντας και το σχετικό τραγούδι. "απόψε παντρεύω τη φωτιά , με τούτα τα παιδιά ……."ονοματίζοντας κάθε φορά το όνομα του ξύλου που τοποθετούσε στο τζάκι.
Σημαντικό ήταν ότι για το πάντρεμα τη φωτιά τα ξύλα που θα χρησιμοποιούσαν πρέπει να προέρχονταν απο δέντρα που ήταν μέρος ηλιόλουστο γιατί διαφορετικά αν ήταν απο σκιερά μέρη δεν κάνανε ούτε κάρβουνο ούτε φλόγα παρά μόνο καπνό.
Αφού η φωτιά άναβε τότε τοποθετούσαν πάνω στην "πυροστιά" τα μπόλια και έπρεπε να διατηρηθεί η φωτιά όλη τη νύχτα για να σιγοβράσουν τα μπόλια.
Έτσι λοιπόν έπρεπε να μείνει ένας να "λαγοκοιμάται" δίπλα στο γωνολίθι και να τροφοδοτεί την φωτιά με ξύλα όλη την νύχτα.
Τα μπόλια είχαν βράσει και σερβίρονταν κανονικά στο μεσημεριανό τραπέζι σαν κυρίως πιάτο.

Oι μεγάλες γιορτές της Παναγίας
Πέντε είναι οι μεγάλες γιορτές της Παναγίας στην Εκκλησιά. Στις 8 Σεπτεμβρίου γιορτάζουμε τη γέννησή της Παναγίας, στις 21 Νοεμβρίου τα Εισόδια της Θεοτόκου στον ναό , στις 25 Μαρτίου την εορτή του Ευαγγελισμού της Παναγίας, δηλαδή η χαρμόσυνη είδηση της επικείμενης γέννησης του Χριστού, και στις 15 Αυγούστου τιμάμε την Κοίμησή της.