Ελαιόλαδο: Ρεκόρ έσπασαν τα περιστατικά νοθείας στην ΕΕ - Εντοπίστηκαν ακόμα και θραύσματα γυαλιού

Εκτοξεύτηκαν οι περιπτώσεις νοθείας και λανθασμένης σήμανσης του ελαιόλαδου το α' τρίμηνο του 2024, με την Ευρωπαϊκή Ένωση να κρούει το καμπανάκι του κινδύνου. Την ώρα που η τιμή του έχει φθάσει σε δυσθεώρητα ύψη, οι περιπτώσεις απάτης κατέγραψαν αριθμό ρεκόρ, σύμφωνα με τον Guardian.
Η τιμή του ελαιολάδου έχει υπερδιπλασιαστεί από το 2018, με την παραγωγή να επηρεάζεται από τα ακραία καιρικά φαινόμενα που προκαλούνται από την κλιματική κρίση και άλλους παράγοντες. Καθώς η τιμή έχει εκτιναχθεί, έχει αυξηθεί και ο αριθμός των «διασυνοριακών ειδοποιήσεων της ΕΕ», οι οποίες περιλαμβάνουν ψευδή σήμανση, πιθανή απάτη και περιπτώσεις ασφάλειας που αφορούν μολυσμένα έλαια.
Το πρώτο τρίμηνο του 2018, καταγράφηκαν μόλις 15 τέτοιες περιπτώσεις από την ΕΕ. Αυτός ο αριθμός αυξήθηκε σε 50 περιπτώσεις τους πρώτους τρεις μήνες του τρέχοντος έτους, πάνω από τριπλασιασμός, σύμφωνα με δεδομένα που δημοσιεύθηκαν στον Guardian βάσει των νόμων για την ελευθερία της πληροφορίας. Ωστόσο, αυτές οι περιπτώσεις είναι μόνο αυτές που ανιχνεύθηκαν και αναφέρθηκαν από τα κράτη μέλη στη διεύθυνση γενικών υγειονομικών υποθέσεων της ΕΕ. Ο αριθμός αυτός παραλείπει τις εσωτερικές περιπτώσεις σε κάθε χώρα και η πραγματική κλίμακα της απάτης είναι πιθανότατα πολύ μεγαλύτερη.
Οι αναφορές περιστατικών περιλάμβαναν έλαια μολυσμένα με μη εξουσιοδοτημένες ουσίες όπως φυτοφάρμακα, ενώ σε μία περίπτωση ανακαλύφθηκαν ακόμα και θραύσματα γυαλιού. Υπήρχαν επίσης πολλές περιπτώσεις όπου το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο κρίθηκε νοθευμένο, για παράδειγμα με ανάμιξη με κατώτερης ή φθηνότερης ποιότητας έλαια, περιπτώσεις όπου το παρθένο ελαιόλαδο επισημαινόταν ως έξτρα παρθένο και αρκετές περιπτώσεις παραπλανητικής ή ψευδούς σήμανσης για την προέλευσή του.
Το Φεβρουάριο, για παράδειγμα, η Γερμανία ανέφερε μια περίπτωση από το Ισραήλ, με ποιότητα που θεωρείται ακατάλληλη για ανθρώπινη κατανάλωση χωρίς περαιτέρω ραφινάρισμα, που διαφημιζόταν ως «έξτρα παρθένο ελαιόλαδο». Ορισμένα λάδια πέρασαν πολλά σύνορα, με τη Γερμανία να αναφέρει μια περίπτωση «παραπλανητικής σήμανσης ελαιολάδου από τη Συρία, μέσω Ολλανδίας» τον Μάρτιο.
Από τις 182 αναφορές για απάτη και μη συμμόρφωση με το ελαιόλαδο που εστάλησαν στην ΕΕ από τις αρχές του 2023, οι 54 αφορούσαν προϊόντα από την Ιταλία, οι 41 από την Ισπανία και οι 39 από την Ελλάδα.
Η ΕΕ εισήγαγε νέους κανόνες για τους ελέγχους συμμόρφωσης των προτύπων εμπορίας του ελαιολάδου, καθώς και μεθόδους ανάλυσής του, τον Ιούλιο του 2022. Εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δήλωσε ότι ο αυξημένος αριθμός ειδοποιήσεων στο σύστημα δεν υποδεικνύει έναν επιδεινωμένο κίνδυνο για τους καταναλωτές. Ανέφερε: «Ο ετησίως υψηλότερος αναφερόμενος αριθμός ειδοποιήσεων αποτελεί απόδειξη καλύτερων ανταλλαγών των αρμόδιων αρχών των κρατών μελών και της επαγρύπνησής τους απέναντι στην απάτη στην αλυσίδα αγροδιατροφής.
"Η επιτροπή έχει μηδενική ανοχή στην απάτη. Με σκοπό την παροχή καλής ποιότητας ελαιολάδου στους καταναλωτές στην ΕΕ, η επιτροπή οργανώνει ετήσια εργαστήρια και ενισχύει τη συνεργασία μεταξύ των χωρών της ΕΕ για να διασφαλίσει ότι αυτοί οι έλεγχοι εφαρμόζονται σωστά και εξασφαλίζει την ανταλλαγή σχετικών πληροφοριών για αυτούς που εργάζονται με το ελαιόλαδο."
Ελαιόλαδο ή αλλιώς υγρός χρυσός
Η παγκόσμια θέρμανση έχει οδηγήσει σε πτώση των επιπέδων παραγωγής ελαιολάδου τα τελευταία χρόνια. Οι καλλιέργειες στην Ισπανία, που παρήγαγαν πάνω από το μισό του παγκόσμιου ελαιολάδου το 2018-19, έχουν πληγεί από ξηρασίες και καύσωνες άνω των 40°C 
Προσωρινά στοιχεία από το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιολάδου (IOC) δείχνουν ότι τα παγκόσμια επίπεδα παραγωγής αναμένεται να πέσουν στα 2,4 εκατομμύρια τόνους το 2023-24, μείωση 27% από το 2018-19 και χαμηλότερα από τα 2,6 εκατομμύρια τόνους προβλεπόμενης κατανάλωσης.
Ως αποτέλεσμα, οι τιμές έχουν εκτοξευθεί. Εκατό κιλά έξτρα παρθένου ελαιολάδου από το Χαέν στην Ισπανία κόστιζαν €787 τον Νοέμβριο του περασμένου έτους, από €262,50 πέντε χρόνια νωρίτερα, κάνοντας το ελαιόλαδο μια πιο ελκυστική αγορά για απατεώνες.
Η ιταλική κεντρική επιθεώρηση ποιοτικής προστασίας και πρόληψης της απάτης των αγροδιατροφικών προϊόντων (ICQRF) ολοκλήρωσε πέρυσι ένα πρόγραμμα που κατέσχεσε 380 τόνους πετρελαϊκών προϊόντων αξίας άνω των 2 εκατομμυρίων ευρώ και κατήγγειλε 17 άτομα στις δικαστικές ή διοικητικές αρχές για σοβαρές παραβάσεις που σχετίζονται με ψευδή ή έλλειψη επισήμανσης ή δόλια εμπορία μη εξαιρετικά παρθένων ελαίων ως «εξαιρετικά παρθένα».
Τον Νοέμβριο, οι ιταλικές αρχές κατέσχεσαν 550.000 κιλά ελαίων που δηλώθηκαν ως ελαιόλαδο αλλά στην πραγματικότητα αποτελούνταν από ένα μείγμα φυτικών ελαίων. Η αξία των κατασχεθέντων εμπορευμάτων ήταν περίπου 250.000 €.