Τις (άλλος) πταίει;

Του ΘΑΝΟΥ ΚΑΚΟΥΡΙΩΤΗ*/ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ 

Εάν αναζητήσουμε τους πρωταίτιους για την τωρινή οικονομική μας κατάντια, πρέπει να ανατρέξουμε στον προπερασμένο αιώνα (ίσως και παλαιότερα), στην οδυνηρή ήττα τού 1897. Αλλά θα μιλήσουμε για το παρόν, γιατί τα τωρινά γεγονότα είναι που μας καίνε, από το φθινόπωρο του 2009, όταν το μήνα Οκτώβριο το νυν κυβερνών κόμμα κατήγαγε νίκην λαμπράν, αλλά, όπως το θέτουν οι Αγγλοσάξονες, «έβγαλε τη γάτα έξω από το σακί», γνωστοποιώντας στην Ε.Ε. το πραγματικό έλλειμμα που ήταν διπλάσιο εκείνου που είχε δηλώσει η απελθούσα κυβέρνηση της Ν.Δ. (12,7%). Η είδηση σηματοδότησε κύμα οργής κατά της Ελλάδας στους ευρωζωνικούς εταίρους, που μας θεώρησαν απατεωνίσκους παρεισφρήσαντες πονηρά στην «άμωμη» ευρωοικογένεια.

Συνοδεύτηκε και από μια έξαρση ανθελληνισμού, που κυρώθηκε ως ο μέγιστος διασυρμός της Ελλάδας στον 21ο αιώνα με τη ρήση-σφραγίδα του Ζαν Κλοντ Γιουνγκέρ: «The game is over». Ο υπουργός Παπακωνσταντίνου «εντυπωσιάστηκε» από τον «τρόπο υποδοχής» του στις Βρυξέλλες, ενώ η καγκελάριος της Γερμανίας Αγκελα Μέρκελ, εκφράζοντας τα συναισθήματα του λαού της [που χειραγωγούνται από ταμπλόιντ όπως το «Bild», με σλόγκαν τύπου: «Δεν δίνουμε τα λεφτά μας σε σπάταλους Έλληνες με παχυλές συντάξεις»(!!!) ή «Πουλήστε τα νησιά και την Ακρόπολη»], εξοργίστηκε με τα «greek statistics» και την αναξιοπιστία που συνιστά πλέον σήμα κατατεθέν της χώρας μας αλλά και απόλυτο συνώνυμό της.

Η Ελλάδα περιδινούμενη
Επακολούθησε η απραξία της ελληνικής κυβέρνησης που, ζαλισμένη από την κατά Βενιζέλο «περιδίνηση», άφησε πολύτιμο χρόνο να χαθεί, ενώ η Ε.Ε. περιορίστηκε σε ευχές για «κουράγιο και υπομονή» («ευρωεκδοχή» της κατά Ζόζεφ Στίγκλιτς «εναίσθησης και αλληλεγγύης») βάσει ανεπαρκών μέτρων λιτότητας που εξαγγέλθηκαν αλλά δεν έθιξαν το φλέγον θέμα των περικοπών μισθών και συντάξεων, όπως έπραξε υπάκουα η Ιρλανδία (αυτό όμως δεν εμπόδισε την αριστίνδην υπαγωγή της στους PIIGS) και δεν θεωρήθηκαν πειστικά από οίκους αξιολόγησης, προσφέροντας έτσι δυνατότητες στους κερδοσκόπους να εκτινάξουν τα spreads. Εν τω μεταξύ το δυσμενές κλίμα για την Ελλάδα επιδείνωσαν γερμανο-ελληνικές επάλληλες δηλώσεις (Οκτώβριος 2009-Φεβρουάριος 2010), όπως: «Λεφτά δεν δίνουμε, ας τα βγάλουν πέρα μόνοι τους οι Έλληνες» (Αγκελα Μέρκελ, σε δείγμα διγλωσσίας, μικροπολιτικού καιροσκοπισμού, αλλά και βούτυρο στο ψωμί των κερδοσκόπων). Και η απάντηση: «Δεν θέλουμε οικονομική στήριξη» (Γ. Παπανδρέου, προς επίρρωσιν του «λεφτά υπάρχουν»).
Τώρα που αφήσαμε πίσω το σκληρότερο μήνα, τον Απρίλη, έχουμε άσχημα νέα και χειρότερα νέα. Τα άσχημα νέα είναι ότι είμαστε κάτω από τις «προστατευτικές» φτερούγες της τρόικας (2 Μαΐου), ήγουν αποτελούμε κοινό προτεκτοράτο της Ε.Ε. και του ΔΝΤ και με κάποιο νοητό δίχτυ ασφαλείας σχοινοβατούμε με διαρκή κίνδυνο απώλειας της ισορροπίας και μοιραίας πτώσης. Τα μέτρα είναι τόσο σκληρά που θα αποσπούσαν το θαυμασμό του Αθηναίου νομοθέτη Δράκοντα. Αλλά είναι δύσκολο να αντέξουν οι εργαζόμενοι χωρίς να αντιδράσουν δυναμικότερα από ό,τι έως τώρα, κάτι που ολόψυχα απεύχεται η Ε.Ε. για να μη θιγεί το «ευρωπαϊκό όνειρο» και οι πολίτες άλλων ευρωπαϊκών χωρών πράξουν ανάλογα• ήδη διαφαίνεται ένας ρομαντικός θαυμασμός για τις γενικές απεργίες που ξεσπούν στην Ελλάδα -εδώ γινόμαστε πλέον σημείο αναφοράς και παράδειγμα προς μίμηση, όχι προς αποφυγή.
Τα χειρότερα νέα είναι ότι το ΔΝΤ θα μας κηδεμονεύει επί δέκα χρόνια προκειμένου να ενηλικιωθούμε οικονομικά, ούτως ώστε να σοβαρευτούμε, στοιχειωδώς έστω. Όταν πρόσφατα εμπεδώθηκε ότι η Ελλάδα είναι απλώς η κορυφή ενός τεράστιου παγόβουνου που σχηματίστηκε από την έλλειψη πολιτικών δομών στην Ε.Ε., ώστε να κινητοποιείται ένας στοιχειώδης μηχανισμός αλληλεγγύης, και ότι υπήρχαν χώρες πολύ μεγαλύτερες με σχεδόν εξίσου οξέα προβλήματα (Ισπανία, Ιταλία, Βρετανία), οι αυθεντίες της Ε.Ε. αποφάνθηκαν ότι η λιτότητα ήταν η πανάκεια και το μόνο διέξοδο για τη σωτηρία του ευρώ. Έτσι, ύστερα από μια μακρά περίοδο άλογης υπερκατανάλωσης, προσγειωνόμαστε ανώμαλα σε μια λιτότητα με απρόθετες συνέπειες: ύφεση, πληθωρισμός, ανεργία που Κύριος οίδε πού θα απολήξουν τα μέτρα που αποκαλούνται «αυστηρή δημοσιονομική πειθαρχία».
Γερμανικός σοβινισμός με Μέρκελ
Δύο λέξεις νοηματοδοτούν το δικό μας δημοσιονομικό αδιέξοδο αλλά και τη διγλωσσία Ελλήνων και Γερμανών (οργουελικό doublespeak στην κωμικοτραγική του μορφή): «Bailout» και «Default». Η πρώτη μπορεί να αποτρέψει τη δεύτερη προσώρας ακόμη και ως πράξη λόγου, αλλά αποτελεί αναγκαία όχι όμως και ικανή συνθήκη προς αποτροπή ενός γενικότερου κακού. Σημαίνει «παροχή βοήθειας σε δύσκολες περιστάσεις». Η δεύτερη, μία λέξη - δαμόκλειος σπάθη για μας (και ευλογία για όσους πιστεύουν ότι η έξοδός μας από την ευρωζώνη θα ανακόψει την παραπέρα εξάπλωση της ευρωνόσου που εμείς προκαλέσαμε) σημαίνει «πλήρης αδυναμία εξόφλησης οφειλομένων χρεών». Η πρώτη έλαβε ισχνή σάρκα και οστά για να μας βοηθήσει να αποπληρώσουμε κάποια χρέη του Μαΐου, αλλά υπάρχει αβεβαιότητα για την καταβολή τής επόμενης δόσης, για τούτο και η δεύτερη -το λέξημα-απειλή (default) ίσταται στο «stand by» και πολλοί διαβεβαιώνουν ότι δεν θα περιμένει πολύ ακόμη.
Η καιροσκοπική πολιτική της Μέρκελ (ή, «Κυρίας όχι») είναι τώρα προβλέψιμη. Από τα στριγκλίσματα του «νάιν, νάιν» μεταβαίνει στα «για, για» και το «άμπα νατούραλιχ». Άλλαξε ο «ξινός» της χαρακτήρας επί τα βελτίω, ύστερα από τις θριαμβολογίες του γερμανικού Τύπου για τη «νίκη» της επί του Παπανδρέου και επιδεικνύει μεγαθυμία νικητή; Μάλλον η Μέρκελ επιχειρεί «ανάπλαση» του στραπατσαρισμένου της προφίλ διότι χρειάζεται πανευρωπαϊκή στήριξη για να εφαρμόσει τα σχέδιά της. Ο γερμανικός σοβινισμός και η επιθυμία των εθνικιστών-φιλελευθέρων για γερμανική κατίσχυση και επικυριαρχία στην Ευρώπη γίνονται όλο και πιο αισθητά. Διότι συμφέρει τη Γερμανία να υπάρχουν PIIGS με ανύπαρκτη ανταγωνιστικότητα ώστε να εξάγει χωρίς ανταγωνιστές εκείνη. Μεταξύ Γερμανών και Νοτιοευρωπαίων θα αναπτυχθεί σχέση όμοια με αυτή μεταξύ ΗΠΑ και Λατινικής Αμερικής.