Νομοσχέδιο ΚΤΕΛ: Οι φορείς καταγγέλλουν μεροληπτική στάση υπέρ ιδιοκτητών και «ξήλωμα» εργασιακών σχέσεων

Φωτογραφικές διατάξεις ώστε να διατηρήσουν τα ΚΤΕΛ την αποκλειστικότητα της εκτέλεσης των περιφερειακών δρομολογίων της συγκοινωνίας αλλά μέσω της ...απελευθέρωσης της αγοράς, μεροληπτική στάση της ηγεσίας του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών απέναντι στους ιδιοκτήτες των ΚΤΕΛ, κατάργηση των τεχνικών συμβουλίων των εποπτευόμενων φορέων, ακόμα και διορισμό του εκπροσώπου των εργαζομένων στο Δ.Σ. του ΟΣΕ και της ΕΡΓΟΣΕ και περαιτέρω «ξήλωμα» των εργασιακών σχέσεων, κατήγγειλαν σχεδόν σύσσωμοι οι φορείς που κλήθηκαν να σχολιάσουν στη Βουλή το νομοσχέδιο για τις «δημόσιες υπεραστικές και αστικές μεταφορές, στο οποίο «πακεταρίστηκε» και αυτό της απόσχισης ΟΣΕ – ΕΡΓΟΣΕ.
Όσον αφορά στο δεύτερο μάλιστα, δεν πέρασε καν από το στάδιο της ανάρτησης σε δημόσια διαβούλευση καθώς, όπως απάντησαν πηγές του υπουργείου, αυτό δεν είναι απαραίτητο εφόσον δεν αφορά τρίτους φορείς.
Τι προβλέπει το νομοσχέδιο
Αν και με το σχέδιο νόμου απελευθερώνεται η αγορά αστικών και υπεραστικών οδικών μεταφορών και προβλέπεται ότι όλες οι γραμμές θα ανατίθενται ύστερα από διαγωνισμό, οι προϋποθέσεις για τη συμμετοχή στη διαδικασία είναι τέτοιες που ουσιαστικά αποκλείουν ενδιαφερόμενους κλάδους, όπως αυτός των τουριστικών λεωφορείων.
Κι αυτό γιατί ζητείται εμπειρία στο αντικείμενο, την οποία όμως δε θα μπορούσαν να έχουν καθώς εδώ και δεκαετίες το έργο της αστικής και υπεραστικής δημόσιας μεταφοράς καλύπτεται αποκλειστικά από τα ΚΤΕΛ. Επιπλέον, ορίζεται ότι θα πρέπει να υπάρχουν οι απαραίτητοι σταθμοί καθώς και συστήματα τηλεματικής και έκδοσης εισιτηρίων.
Την ίδια στιγμή και ενώ το νομοσχέδιο δεν αποκλείει και τις απευθείας αναθέσεις, μεταθέτει σειρά αρμοδιοτήτων για τη διενέργεια των σχετικών διαγωνισμών ανά γεωγραφική περιοχή στις περιφέρειες, οι οποίες όμως σύμφωνα με την τοποθέτηση του εκπροσώπου τους, δε διαθέτουν ούτε τους πόρους ούτε τα στελέχη για να αντεπεξέλθουν.
Επιπλέον καταργεί οριστικά την ανεξάρτητη Ρυθμιστική Αρχή Επιβατικών Μεταφορών (ΡΑΕΜ), η οποία επί της ουσίας ουδέποτε λειτούργησε καθώς όπως κατήγγειλε ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Συνδικάτων Μεταφορών, Θέμης Αμπλάς ποτέ δε χρηματοδοτήθηκε από τα ΚΤΕΛ, όπως προβλεπόταν.
Τι καταγγέλλουν οι φορείς
«Το νομοσχέδιο αυτό μόνο απελευθέρωση δεν είναι. Βρίθει φωτογραφικών διατάξεων» είπε ξεκάθαρα ο Αρης Μαρίνης, πρόεδρος της Πανελλαδικής Ομοσπονδίας Γενικών Επιχειρήσεων Τουρισμού (ΓΕΠΟΕΤ). Αφού επεσήμανε ότι απαιτούνται προυποθέσεις που είναι αδύνατο να καλύψει ο κλάδος των τουρστικών λεωφορείων, όπως η εμπειρία σε συγκοινωνιακά δρομολόγια, αναφέρθηκε στο ζήτημα των εγκαταστάσεων: «Ζητούν από μας εγκαταστάσεις βάσης και πάρκινγκ όταν για τα ίδια πράγματα ο ανταγωνισμός μας, τα ΚΤΕΛ, έχουν επιδοτηθεί με δεκάδες εκατομμύρια ευρώ από την τσέπη των Ελλήνων και συνεχίζουν να επιδοτούνται με ποσά που έχουν ξεπεράσει τα 160 εκ. ευρώ για να φτιάξουν αυτούς τους σταθμούς. Την ίδια ώρα το δικό μας έργο έχει ισοπεδωθεί. Το υπουργείο Μεταφορών εβλεπε πάντα ένα παιδί του, τα ΚΤΕΛ. Αν περάσει ένα τέτοιο φωτογραφικό νομοσχέδιο, θα είναι ντροπή για το ελληνικό κοινοβούλιο», κατέληξε.
Δεν είναι όμως μόνο οι αντιδράσεις του τουριστικού κλάδου και των εργαζομένων στις μεταφορές στο νομοσχέδιο. Ηχηρή ήταν η παρέμβαση του Φάνη Σπανού, εκπροσώπου της Ένωσης Περιφερειών, στις οποίες περνά μια σειρά αρμοδιοτήτων που όπως φαίνεται δεν μπορούν να υπηρετήσουν: «Υπάρχει ένα τεράστιο πρακτικό πρόβλημα: ποιος θα εκτελέσει αυτές τις αρμοδιότητες; Οι υπηρεσίες μεταφορών είναι εξαιρετικά υποστελεχωμένες. Δεν υπάρχουν ούτε οι οικονομικοί πόροι, ούτε η τεχνογνωσία και πάνω απ΄όλα το απαραίτητο προσωπικό», είπε σημειώνοντας με νόημα πως οι ίδιοι ενημερώθηκαν τηλεφωνικά για το νομοσχέδιο μόλις το μεσημέρι της περασμένης ...Πέμπτης.
Αντίστοιχες ήταν και οι παρεμβάσεις των άλλων εκπροσώπων του τουρισμού με τον Λύσσανδρο Τσιλίδη, πρόεδρο της Ομοσπονδίας Ελληνικών Συνδέσμων Γραφείων Ταξιδίων και Τουρισμού να υπογραμμίζει ότι η αντιπαράθεση δημιουργείται από τον προστατευτισμό μιας και μόνης πλευράς από το υπουργείο, ενώ από την κριτική δεν ξέφυγε και η εμπλοκή των ΚΤΕΛ στο συγκοινωνιακό έργο της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης με τους ενδιαφερόμενους να υπενθυμίζουν ότι απο το 2020 και το 2021, 7.000 τουριστικα λωφορεία παραμένουν κλειδωμένα «αλλά η κυβέρνηση έτρεχε να αγοράσει για να εξυπηρετήσει τις αστικές συγκοινωνίες».
Από την πλευρά του ο πρόεδρος της ΟΣΜΕ, Θέμης Αμπλάς που εκπροσωπεί και τους εργαζομένους στα ΚΤΕΛ, επεσήμανε ότι οι διατάξεις του νομοσχεδίου απειλούν να αφήσουν στο δρόμο χιλιάδες εργαζομένους καθώς δεν προβλέπεται η πρόσληψή τους στο νέο φορέα στην περίπτωση που οι γραμμές αλλάξουν χέρια.
Αναφερόμενος στην κατάργηση της ανεξάρτητης Αρχής τόνισε ότι «δε λειτούργησε ποτέ από το 2013 που προβλέφθηκε επειδή ποτέ δε χρηματοδοτήθηκε. Ποτέ τα ΚΤΕΛ δεν τήρησαν τις υποχρεώσεις τους, δε σεβάστηκαν το νόμο γιατί δεν ήθελαν και δε θέλουν να είναι υπό τον έλεγχο και την εποπτεία μιας ανεξάρτητης αρχής. Η χρηματοδότησή της οριζόταν ότι θα προέκυπτε από το 0,5% του εκάστοτε κομίστρου και άλλο τόσο από τα τέλη χρήσης των δημόσιων σταθμών και εγκαταστάσεων. Αυτό δεν έγινε ποτέ και όχι μόνο διαγράφηκαν αυτά τα ποσά, αλλά από το 2002 έως σήμερα οι επιβάτες των ΚΤΕΛ πληρώνουν 5% προσαύξηση πέραν της αξίας του εισιτηρίου για να γίνουν οι εγκαταστάσεις και να ανανεώνεται ο στόλος. Ύστερα από τόσα χρόνια θεωρούμε ότι οι εγκαταστάσεις αυτές είναι δημόσιες».
Φαίνεται όμως ότι το νομοσχέδιο δεν άφησε απολύτως ικανοποιημένους ούτε τους ιδιοκτήτες των ΚΤΕΛ. Ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Αυτοκινητιστων Υπεραστικών Συγκοινωνιών, Σοφοκλής Φάτσιος είπε ότι τα ΚΤΕΛ είναι «κατ΄ευφημισμόν ιδιωτικές επιχειρήσεις», ενώ αρνήθηκε ότι επιδοτούνται ή λαμβάνουν αποζημίωση από το κράτος. Χαρακτήρισε «άδικο επιχειρήσεις που προσέφεραν επί 70 χρόνια, να κινδυνεύουν να βρεθούν εκτός γραμμών από επιχειρήσεις που το μόνο που τις ενδιαφέρει είναι το κέρδος».
Απόσχιση ΟΣΕ - ΕΡΓΟΣΕ
Χωρίς διαβούλευση κατατέθηκε στη Βουλή το κεφάλαιο του νομοσχεδίου για τον πλήρη διαχωρισμό του διαχειριστή της σιδηροδρομικής υποδομής ΟΣΕ από την έως τώρα θυγατρική του ΕΡΓΟΣΕ που έχει την αρμοδιότητα των έργων. Ουσιαστικά ο ΟΣΕ διατηρεί την αρμοδιότητα των έργων στο ενεργό σιδηροδρομικό δίκτυο και η ΕΡΓΟΣΕ αναλαμβάνει τα νέα έργα, αλλά και όσα πρέπει να εκτελεστούν στο δίκτυο που είναι ενεργό, αλλά σε προσωρινή αναστολή.
Οι ρυθμίσεις του νομοσχεδίου προβλέπουν την πρόσληψη ειδικών συμβούλων που θα αναλάβουν τις αποτιμήσεις και το διαχωρισμό των εταιριών, ενώ παρά το γεγονός ότι καμία εκ των δύο εταιριών δεν υπάγεται στο Υπερταμείο, εκπρόσωπός του θα συμμετέχει στην επιλογή των διοικήσεων.
Την αντίδραση των εργαζομένων στον ΟΣΕ προκάλεσε η πρόβλεψη ότι το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών θα διαμορφώνει το σύνολο των προδιαγραφών, ικανοτήτων και δεξιοτήτων που είναι απαραίτητες για το ρόλο του Προέδρου, του Διευθύνοντος Συμβούλου, καθώς και των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου συμπεριλαμβανομένου και του εκπροσώπου των εργαζομένων.
«Δεν μπορεί ο εκλεγμένος εκπρόσωπος των εργαζομένων να μπαίνει στην κρίση του Δ.Σ. ή της κυβέρνησης. Είναι αντιδημοκρατικό» επεσήμανε ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Σιδηροδρομικών, Παναγιώτης Παρασκευόπουλος προσθέτοντας ότι στο νομοσχέδιο είναι «έντονη η παρουσία του υπερταμείου αν και δεν υπαγόμαστε εκεί».
Κατάργηση και των τεχνικών συμβουλίων
Σφοδρή κριτική δέχτηκε και η ρύθμιση, με την οποία καταργούνται τα τεχνικά συμβούλια των εποπτευόμενων φορέων και ουσιαστικά παραμένει στα χέρια του εκάστοτε υπουργού Υποδομών και Μεταφορών η τελική κρίση των υποθέσεων διαφοράς μεταξύ προμηθευτών ή εργολάβων που μπορεί να ανακύψουν. Κι αυτό τη στιγμή που στον ορίζοντα υπάρχουν έργα δισεκατομμυρίων ευρώ, ειδικά αν συνυπολογίσει κανείς ότι μόνο το πακέτο των σιδηροδρομικών έργων που έχει αναγγελθεί φτάνει τα 4,5 δισεκ. Ευρώ.
Οπως επισημαίνεται στην αιτιολογική έκθεση, στόχος της ρύθμισης είναι η επίτευξη της ενότητας των αποφάσεων των Τεχνικών Συμβουλίων επί όμοιων τεχνικών και νομικών ζητημάτων και να παραχθεί ασφάλεια δικαίου για τις αναθέτουσες αρχές και τους αναθέτοντες Φορείς που εποπτεύονται από το Υπουργείο και Μεταφορών κατά την εκτέλεση έργων και την εκπόνηση μελετών.
Καραμανλής: Στόχος η εξυπηρέτηση των πολλών
Να αποκρούσει τα βέλη που έρχονταν από κάθε κατεύθυνση επιχείρησε ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Κώστας Καραμανλής στην απάντησή του. Υπογράμμισε ότι δεν υπάρχει καμία φωτογραφική διάταξη για τα ΚΤΕΛ, ενώ αναφερόμενος στα τουριστικά λεωφορεία τόνισε ότι δεν αποκλείεται η συμμετοχή κανενός επιβεβαιώνοντας όμως ότι πράγματι αν ήθελαν να συμμετάσχουν αυτόνομα στους διαγωνισμούς αυτό θα ήταν μάλλον αδύνατο: «Υπάρχουν συγκεκριμένες προϋποθέσεις για να κατέβει κάποιος στο διαγωνισμό. Θέλουμε να κατέβει ο καθένας και μετά να μην μπορεί να εκτελέσει το έργο; Μπορούν να πάρουν δάνεια εμπειρία σε μία κοινοπραξία και να συμμετέχουν στους διαγωνισμούς», σημείωσε.
Προσέθεσε ότι με την αποζημίωση των άγονων γραμμών θα βγει κερδισμένος ο επιβάτης καθώς εκτίμησε ότι το εισιτήριο θα είναι πιο φτηνό, ενώ παραδέχτηκε ότι ο κλάδος των συγκοινωνιών διεθνώς μπορεί να μην είναι κερδοφόρος: «Η νόρμα είναι το κράτος να επιδοτεί γύρω στο 40% του εισιτηρίου. Στα χιλιάδες δρομολόγια σε μια πρωτεύουσα κάποια είναι ελλειμματικά και έρχεται το κράτος και τα επιδοτεί όπως στο σιδηρόδρομο και στη ναυτιλία. Αυτή η διαδικασία θα ευνοήσει όχι μόνο τις επιχειρήσεις αλλά και τον τελικό χρήστη των ΜΜΜ».
Απαντώντας στον εκπρόσωπο των Περιφερειών, είπε ότι το 81% των απαιτήσεων για προσλήψεις στο Υπουργείο Εσωτερικών έγιναν αποδεκτές: «Επομένως προσλήψεις γίνονται. Το πως θα διαχειριστεί το συγκεκριμένο προσωπικό η κάθε Περιφέρεια είναι δικό της ζήτημα».
Αναφορικά με τα τεχνικά συμβούλια μίλησε για την ανάγκη όλες οι υποθέσεις να αντιμετωπίζονται με έναν ενιαίο τρόπο και να μην υπάρχει κατακερματισμός: «Ολοκληρώνουμε τη μεταρρύθμιση που προσπαθεί να δημιουργήσει ομοιομορφία και ορθολογισμό στην αγορά και τον κλάδο των δημοσίων έργων. Είναι αναγκαία η κατάργηση των τεχνικών συμβουλίων που λειτουργούσαν αυτόνομα από κάθε φορέα», τόνισε.