ΦΠΑ: Γιατί η κυβέρνηση επιμένει να κρατά κλειστό το ψαλίδι ενώ η Ισπανία μηδενίζει τον φόρο στο ελαιόλαδο

H κίνηση της ισπανικής κυβέρνησης να μηδενίσει τον ΦΠΑ στο ελαιόλαδο από τον Ιούλιο, ενσωματώνοντάς τον «μόνιμα στην ομάδα των ειδών πρώτης ανάγκης», επαναφέρει το ζήτημα της μείωσης του φόρου στα τρόφιμα προκειμένου να αντιμετωπιστεί η ακρίβεια.
H Eλλάδα περιλαμβάνεται στις χώρες με τους υψηλότερους συντελεστές ΦΠΑ στην Ευρώπη και πολύ πάνω από τον μέσο όρο, με αποτέλεσμα να εκτοξεύονται οι τιμές σε επίπεδα που δεν μπορεί πλέον να ανταποκριθεί η πλειοψηφία των καταναλωτών.
Σημειώνεται ότι πριν από λίγο καιρό ο πρόεδρος του ΣΕΒΤ (Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Τροφίμων) και πρόεδρος της βιομηχανίας «Γιώτης», Ιωάννης Γιώτης, ζήτησε την άμεση μείωση του ΦΠΑ για να πέσουν οι τιμές, λέγοντας πως «είναι η στιγμή να σταματήσουμε να λέμε μισές αλήθειες και να δούμε την ευθύνη που αναλογεί στον καθένα μας».
Ωστόσο η κυβέρνηση επιμένει να απορρίπτει ένα τέτοιο ενδεχόμενο, υποστηρίζοντας ότι θα υπάρχουν δημοσιονομικές επιπτώσεις αλλά παράλληλα εγκυμονεί και ο κίνδυνος το όφελος να μην περάσει στην τσέπη των καταναλωτών. Ο ΦΠΑ στα είδη διατροφής αποφέρει περί τα 2,5 με 3 δισ. ευρώ τον χρόνο στον κρατικό προϋπολογισμό και η απόφαση μείωσης των συντελεστών θα προκαλούσε μια τεράστια απώλεια εσόδων στο Δημόσιο.
Η μείωση στην Ισπανία
Στην Ισπανία ο ΦΠΑ μειώθηκε από το 4% στο 0% σε τρόφιμα πρώτης ανάγκης - όπως το ψωμί, το γάλα, το τυρί, τα αυγά, τα φρούτα και λαχανικά, όσπρια και δημητριακά. Σε άλλες ομάδες, όπως τα έλαια και τα ζυμαρικά, ο ΦΠΑ μειώθηκε κατά το ήμισυ, από το 10% στο 5%.
Οπως έδειξε έρευνα της Κεντρικής Τράπεζας της Ισπανίας, σε γενικές γραμμές, χρειάστηκε να περάσουν περίπου 2,5 μήνες για να φτάσει το ποσοστό της μετακύλισης στο 100%, ενώ στην συνέχεια η επίπτωση της μείωσης ΦΠΑ στις τιμές «πέφτει» στο 70%.
Ποιες χώρες έχουν τους υψηλότερους συντελεστές
Στη χώρα μας, ο κανονικός συντελεστής ΦΠΑ ήταν στο 19% το 2010 αλλά από τότε κατέγραψε άνοδο 5 εκατοστιαίες μονάδες, για να διαμορφωθεί στο 24%, από το έτος 2016, όταν επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ έγινε η τελευταία αναπροσαρμογή από το 23% στο 24%.
Σήμερα ο κανονικός συντελεστής στην Ελλάδα είναι στο 24%, στο 13% ο μειωμένος και στο 6% ο υπερμειωμένος, όταν ο μέσος κανονικός συντελεστής στην ΕΕ είναι στο 21,6%.
Μεταξύ των πέντε ευρωπαϊκών χωρών του ΟΟΣΑ που δεν είναι μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης - Ισλανδία, Νορβηγία, Ελβετία, Τουρκία και Ηνωμένο Βασίλειο- μόνο η Ελβετία επιβάλλει κανονικό συντελεστή ΦΠΑ κάτω από το ελάχιστο της ΕΕ με συντελεστή 8,1%.
Στη σχετική λίστα των χωρών της ΕΕ με τους συντελεστές ΦΠΑ προηγούνται η Ουγγαρία με 27%, η Κροατία, η Δανία και η Σουηδία με 25% και ακολουθούν η Ελλάδα με τη Φινλανδία με 24%.
Το Λουξεμβούργο επιβάλλει το χαμηλότερο κανονικό συντελεστή ΦΠΑ στο 17% και έπεται η Μάλτα (18%), η Κύπρος, η Γερμανία και η Ρουμανία με 19%.
Αλλαγές σε ορισμένες χώρες
Μερικές ευρωπαϊκές χώρες προχώρησαν σε αλλαγές στους συντελεστές ΦΠΑ από το 2023. Η Εσθονία αύξησε το τυπικό της συντελεστή από 20% σε 22%. Το Λουξεμβούργο αύξησε τον κανονικό του συντελεστή από 16% σε 17% και τους μειωμένους συντελεστές του από 13% σε 14% και από 7% σε 8%, αντίστοιχα.
Η Ελβετία αύξησε τον κανονικό της συντελεστή από 7,7% σε 8,1% και τον μειωμένο από 3,7 σε 3,8%. Η Τουρκία αύξησε τον κανονικό συντελεστή ΦΠΑ από 18 σε 20% και τον μειωμένο συντελεστή της από 8 σε 10%.
Η Τσεχική Δημοκρατία έκανε ένα βήμα για να μειώσει την πολυπλοκότητα του συστήματος ΦΠΑ ενοποιώντας τους μειωμένους συντελεστές της 10 και 15% σε έναν μειωμένο συντελεστή 12%.