Το «μεγάλο κόλπο» των φαρμακευτικών εταιρειών: Θες Κούβα; Πούλα 500 κουτιά

Πώς δωροδοκούσε η Novartis
Φρίξος Δρακοντίδης
Γιατροί του ΙΚΑ που έβλεπαν 40 με 50 ασθενείς τη μέρα θησαύριζαν στην κυριολεξία καθώς «τα έπαιρναν» από πολλές φαρμακευτικές εταιρίες - Με ειδικά λογισμικά προγράμματα παρακολουθούν οι φαρμακευτικές τους γιατρούς για το αν τηρούν τις συμφωνίες
Μαύρο χρήμα, ταξίδια στη Κούβα εκμίσθωση πολυτελών Ι.Χ, ακριβά λαπτοπ, κινητά τηλέφωνα τελευταίας τεχνολογίας, πληρωμένα γεύματα σε γκουρμετ εστιατόρια μέχρι και αντικατάσταση των φθαρμένων ελαστικών των αυτοκινήτων τους, προσφέρουν οι πολυεθνικές φαρμακευτικές εταιρίες στους γιατρούς για να συνταγογραφούν τα φάρμακα τους.
Το σκάνδαλο Novartis με την εμπλοκή πολιτικών προσώπων του τόπου και την υπό διερεύνηση συμμετοχή αυτών σε υποθέσεις δωροδοκίας φέρνει στο φως τις παράνομες πρακτικές που χρησιμοποιούν οι φαρμακευτικές εταιρίες για να αυξήσουν τις πωλήσεις τους και το μερίδιο τους στην αγορά του φαρμάκου. Πως; Με την «συνεργασία» των γιατρών οι οποίοι προωθούν με το αζημίωτο φυσικά τα φαρμακευτικά σκευάσματα. Οι γιατροί δωροδοκούνται από τις εταιρίες με ένα σωρό παροχές αλλά και με μαύρο χρήμα, με τις εταιρίες να τους ελέγχουν μέσω ειδικών λογισμικών προγραμμάτων που τοποθετούν οι ίδιοι στους υπολογιστές των γιατρών!.

Οι εταιρίες φαρμάκων και δη οι πολυεθνικές προτιμούν να συνάπτουν συμφωνίες "κάτω από το τραπέζι" με τους γιατρούς που θεωρούνται leader στην ειδικότητα τους και όχι μόνο.

Leader γιατρός χαρακτηρίζεται εκείνος που όταν συνταγογραφήσει ένα φάρμακο συνήθως ακολουθούν το παράδειγμα του και άλλοι γιατροί.

Το πρώτο βήμα λοιπόν είναι να στείλουν τους ιατρικούς επισκέπτες στα ιδιωτικά ιατρεία των γιατρών ή στα νοσοκομεία προκειμένου να βολιδοσκοπήσουν τις προθέσεις τους ώστε να τους προτείνουν συνεργασία έναντι ανταλλάγματος.

Οι ιατρικοί επισκέπτες ξεκινούν την συζήτηση κάνοντας μια επιστημονική ενημέρωση σχετικά με τις ιδιότητες του εκάστοτε φαρμάκου που θέλουν να προωθήσουν και στη συνέχεια αφού διαπιστώσουν ότι ο γιατρός ενδιαφέρεται να μάθει περισσότερα για το φάρμακο τότε ο ιατρικός επισκέπτης προτείνει και κάποιου είδους συνεργασία έναντι ανταλλάγματος.

Τι σημαίνει αντάλλαγμα:

Η φαρμακευτική εταιρία μπορεί να συνεργαστεί με τον γιατρό προσκαλώντας τον σε κάποιο συνέδριο εντός ή εκτός Ελλάδας καλύπτοντας όλα τα έξοδα, από την εγγραφή του στο συνέδριο, τα αεροπορικά εισιτήρια και το κόστος της διαμονής, μέχρι το φαγητό του, τις περιηγήσεις στα αξιοθέατα, ακόμα τα ποτά του στο μπαρ.

Το κόστος για την συμμετοχή του γιατρού σε ένα συνέδριο στο εξωτερικό μπορεί να φτάσει και να ξεπεράσει σε κάποιες περιπτώσεις τις 5.000 ευρώ.

Τις χρυσές εποχές, η Κούβα του Φιντέλ Κάστρο ήταν ένας απ’ τους πιο δημοφιλείς προορισμούς για τους γιατρούς, που ζητούσαν από τις φαρμακευτικές εταιρίες να τους εξασφαλίσουν διαμονή στα ακριβότερα ξενοδοχεία της Αβάνα και του Βαραδέρο.

Οι γιατροί για να κερδίσουν ένα ταξίδι σε εξωτικό προορισμό, όπως η Κούβα, έπρεπε να συνταγογραφήσουν σε διάστημα έξι μηνών περίπου 500 κουτιά, ανάλογα με το φάρμακο και την τιμή του.

Οι παροχές σε ένα γιατρό τις καλές εποχές και σε ετήσια βάση από μια εταιρία με μέσο όρο διάθεσης πέντε φαρμάκων, ξεκινούσαν απο τις 7.000 και έφταναν τις 10.000 ευρώ. Γιατροί του ΙΚΑ που έβλεπαν 40 με 50 ασθενείς τη μέρα θησαύριζαν στην κυριολεξία καθώς «τα έπαιρναν» από διαφορετικές φαρμακευτικές εταιρίες.

Ένας άλλος τρόπος για να συνεργαστούν οι γιατροί με τις εταιρίες φαρμάκων είναι η δημιουργία πρωτοκόλλου, δηλαδή, η έρευνα πάνω στο φάρμακο με την συμμετοχή ασθενών τους οποίους επιλέγει ο ίδιος ο γιατρός και τους χορηγεί το φάρμακο που προτείνει η εταιρία.

Το κόστος της έρευνας συνήθως ξεπερνά τις 3.000 ευρώ, χρήματα τα οποία δίνει η εταιρία στον γιατρό ως αμοιβή. Τα πρωτόκολλα κατατίθεται στον Ε.Ο.Φ από τις εταιρίες.

Μάλιστα οι εταιρίες προκειμένου να δελεάσουν ακόμα περισσότερο τους γιατρούς φτάνουν στο σημείο να προσφέρουν και χορηγίες σε εξοπλισμό των νοσοκομείων όπου εργάζονται ή των ιδιωτικών τους ιατρείων.

Υπάρχουν όμως και πρακτικές που ξεφεύγουν από κάθε όριο νομιμότητας.

Συγκεκριμένα, τις καλές εποχές οι πολυεθνικές εκμίσθωναν πολυτελέστατα αυτοκίνητα με την μέθοδο leasing προκειμένου να τα διαθέσουν στους γιατρούς για τις καθημερινές τους μετακινήσεις.

Χαρακτηριστική δε είναι η περίπτωση κορυφαίου καρδιολόγου ιδιωτικού νοσοκομείου, στον οποίο χορηγήθηκε Ι.Χ μάρκας Mercedes σειράς Ε, αξίας 70,000 ευρώ.

Μια άλλη παροχή από τις φαρμακευτικές προς τους γιατρούς είναι η πρόσβαση των γιατρών και των φίλων τους σε σουίτες ποδοσφαιρικών γηπέδων για να παρακολουθήσουν τους αγώνες της αγαπημένης τους ομάδας.

Πανάκριβα λαπ τοπ και συσκευές κινητών τηλεφώνων τελευταίας τεχνολογίας παρέχονται επίσης ως αντάλλαγμα για την συντογογράφιση συγκεκριμένων φαρμάκων. Οι γιατροί ζητούν από τις εταιρίες μέχρι και την αλλαγή των ελαστικών στα αυτοκίνητα τους, καθώς και την αγορά οικιακών συσκευών, την πληρωμή γευμάτων σε πολυτελή εστιατόρια και διάφορα άλλα.

Πως οι εταιρίες παρακολουθούν τους γιατρούς

Οι εταιρίες φαρμάκων για να είναι σίγουρες ότι θα τηρηθούν οι συμφωνίες, ζητούν από τους γιατρούς την άδεια να εγκαταστήσουν στους υπολογιστές τους ειδικά λογισμικά προγράμματα που καταγράφουν τις συνταγογραφήσεις.

Έτσι η εταιρία ξέρει πόσα και ποια φάρμακα συνταγογράφησε ο κάθε γιατρός στους ασθενείς του αλλά και πόσες απ’ αυτές τις συνταγές εκτελέστηκαν.

Το ειδικό αυτό λογιστικό πρόγραμμα «κουμπώνει» πάνω στο πρόγραμμα της ΗΔΙΚΑ ( Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση Κοινωνικής Ασφάλισης) με αποτέλεσμα οι εταιρίες να είναι σε θέση να παρακολουθούν όλο το εύρος συνταγογράφησης του συνεργαζόμενου γιατρού.

Τα ειδικά λογισμικά προγράμματα προμηθεύονται από ελληνικές εταιρίες και το κόστος αγοράς και τοποθέτησης, περίπου από 400 έως 700 ευρώ, βαρύνει τις φαρμακευτικές εταιρίες.

Στη συνεχεία ο ιατρικός επισκέπτης με την σύμφωνη γνώμη του γιατρού μπορεί να μπει στον υπολογιστή του μέσα στον προσωπικό του χώρο και να αντλήσει με κάθε λεπτομέρεια το τι έχει συνταγογραφήσει ο γιατρός. Ο γιατρός πληρώνεται βάσει των συνταγογραφημένων φαρμάκων.

Χαρακτηριστικό είναι ένα περιστατικό που είχε συμβεί τις εποχές που δεν υπήρχαν τα λογισμικά προγράμματα με πρωταγωνιστή έναν γιατρό που συνήθιζε να εξαπατά την φαρμακευτική εταιρία με την οποία συνεργαζόταν λέγοντας ψευδώς ότι έχει συνταγογραφήσει συγκεκριμένο αριθμό φαρμάκων εισπράττοντας ως αμοιβή μαύρο χρήμα.

Μόλις οι άνθρωποι της φαρμακευτικής εταιρίας κατάλαβαν ότι ο γιατρός τους κοροϊδεύει, τον επισκέφτηκαν στο γραφείο του ο προϊστάμενος μαζί με τον ιατρικό επισκέπτη της εταιρίας και τον απείλησαν ότι εάν δεν επιστρέψει άμεσα τα χρήματα που είχε πάρει θα "έχει σοβαρά μπλεξίματα". Ο γιατρός φοβήθηκε τόσο πολύ που αναγκάστηκε να επιστρέψει άρον αρον τα χρήματα.

Να σημειωθεί ότι τα προηγούμενα χρόνια συνηθιζόταν να δίνουν μετρητά στους γιατρούς ως αμοιβή, «μαύρα» φυσικά, μια πρακτική που εξαλείφτηκε στη πάροδο του χρόνου εξαιτίας της αδυναμίας εύρεσης και ελέγχου μαύρου χρήματος από την πλευρά των φαρμακευτικών εταιριών.

Κάποτε για ένα καρδιολογικό φάρμακο που κόστιζε στα φαρμακεία 60 ευρώ το κουτί, ο γιατρός πληρωνόταν 10 με 12 ευρώ από κάθε πώληση.

ΠΩΣ ΔΩΡΟΔΟΚΟΥΣΕ Η NOVARTIS

Τέσσερα σχέδια δωροδοκίας είχε δημιουργήσει η Novartis για να πείθει τους Έλληνες γιατρούς να συνταγογραφούν τα φάρμακα της. Σύμφωνα με την έρευνα του FBI που έφτασε στα χέρια της εισαγγελέας διαφθοράς Ελένης Τουλουπάκη, οι άνθρωποι της Ελβετικής φαρμακευτικής εταιρίας πρόσφεραν στους γιατρούς – συνεργάτες τους από ακριβά ταξίδια που συνδυάζονταν με την συμμετοχή τους σε ιατρικά συνέδρια του ενδιαφέροντος τους, ενώ τους δωροδοκούσαν μέσω ηλεκτρονικών πάνελ, με εικονικά τιμολόγια αλλά και με απευθείας πληρωμές στους γιατρούς.

Οι άνθρωποι της εταιρίας που είχαν επιφορτιστεί τις επαφές με τους γιατρούς, πλήρωναν τα έξοδα εγγραφής τους στα συνέδρια ενώ κάλυπταν τα έξοδα τους σε σαββατοκύριακα ψυχαγωγίας στο εξωτερικό με την απαραίτητη προϋπόθεση ότι οι ίδιοι αποδέχονταν την πρόταση της να συνταγογραφήσουν περισσότερα σκευάσματα της.

Ως τέτοιο ταξίδι περιγράφεται και η αποστολή 50-60 Ελλήνων γιατρών το 2011 σε συνέδριο στη Νέα Υόρκη με όλα τους τα έξοδα να καλύπτονται από πιστωτική κάρτα της εταιρείας. Σε μία άλλη περίπτωση, 120 γιατροί ταξίδεψαν μέχρι το Κιότο της Ιαπωνίας απολαμβάνοντας διακοπές 7 ημερών αφού δεν παρακολούθησαν το συνέδριο αλλά έλαβαν την τελευταία μέρα του το πιστοποιητικό παρακολούθησης. Το κόστος για την εταιρεία ανήλθε σε 5.000ευρώ για κάθε συμμετέχοντα, ο οποίος είχε συνταγογραφήσει περισσότερες από 100 φορές για την Novartis, με τα 2.000ευρώ να αφορούν στην ψυχαγωγία του.

Τα ηλεκτρονικά πάνελ ήταν ένα ακόμα πρόγραμμα ενίσχυσης των συνταγογραφήσεων της εταιρείας μέσω δωροδοκίας των γιατρών, οι οποίοι επιλέγονταν να συμμετάσχουν επί πληρωμή στη συγκέντρωση πληροφοριών για έρευνα προώθησης. Οι αντιπρόσωποι της εταιρείας “ενημέρωναν τους γιατρούς όιτι θα έπαιρναν 500-1000ευρώ για συγκεκριμένο αριθμό συνταγογραφήσεων φαρμάκων της Novartis. Ο μέσος όρος που πληρώνονταν σε κάθε γιατρό την φορά ήταν 500ευρώ. Ο λόγος ήταν ότι τα 1000ευρώ θα φάνταζαν ιδιαιτέρως μεγάλο και ύποπτο ποσό για έρευνα αγοράς. Η συνταγογράφηση για κάθε γιατρό ήταν ένας μέσος όρος 1,5 κουτιά”.

Στόχος της εταιρείας ήταν να δωροδοκηθούν 400 γιατροί. Αρχικά έλαβαν παράνομες πληρωμές 100 γιατροί και ακολούθησαν άλλοι 100. Η εταιρεία “διέκρινε ελκυστικούς(πρόθυμους) γιατρούς εφαρμόζοντας ένα σύστημα κατάταξης. Οι γιατροί χωρίζονταν σε κατηγορία Α, Β ή Γ με βάση τον αριθμό των ασθενών που κάθε γιατρός θεράπευε με φάρμακα της Novartis”. Οπως αναφέρεται στο έγγραφο, “στην πρώτη κατηγορία ανήκαν οι γιατροί 'φίλοι' της Novartis, στη δεύτερη αυτοί που ήταν στη μέση και στην τρίτη, ανήκαν αυτοί που δεν ήταν φίλοι με την Novartis”. Μάλιστα, όταν το 2009 η εταιρεία υποχρέωσε τους γιατρούς να της δώσουν τηλεφωνικούς αριθμούς ασθενών για να επικοινωνήσουν οι αντιπρόσωποί της και να επιβεβαιώσουν ότι λαμβάνουν φάρμακα της Novartis.

Στα τέλη του 2013 η πλατφόρμα των ηλεκτρονικών πάνελ εγκαταλείφθηκε. Οι διευθυντές πωλήσεων της εταιρείας συνέτασσαν λίστες με τους γιατρούς που έπρεπε να πληρωθούν και η καταβολή των χρημάτων γινόταν πλέον απευθείας. Ολες οι παράνομες πληρωμές προς τους Ελληνες γιατρούς για τις υπηρεσίες συνταγογράφησης πραγματοποιούνταν μέσω του εταιρικού προγράμματος EXACTLY. Τα χρήματα αυτά στέλνονταν απευθείας από τα κεντρικά της Novartis στη Βασιλεία της Ελβετίας.

Ομως τα αποδεικτικά στοιχεία έπρεπε να καταστραφούν. Για το λόγο αυτό η Novartis είχε εκπονήσει το σχέδιο των “καθαρών ημερών”. Επρόκειτο για οδηγίες προς τους εργαζόμενους ώστε να καταστρέψουν συγκεκριμένα έγγραφα από το εταιρικό πληροφοριακό σύστημα. Στην αρχή οι “καθαρές μέρες” πραγματοποιούνταν μία φορά τον χρόνο και στη συνέχεια επεκτάθηκαν σε δύο και τρεις. “Οι διευθυντές του τμήματος πληροφορίας της τεχνολογίας πήγαιναν από γραφείο σε γραφείο και κατηύθυναν τους εργαζόμενους στην καταστροφή συγκεκριμένων στοιχείων.

Οι εργαζόμενοι παρέλαβαν ένα ηλεκτρονικό μήνυμα με τον τίτλο 'καθαρή μέρα' από το τμήμα τεχνολογίας και πληροφορίας της Ελλάδας. Οι καθαρές μέρες έτρεχαν στην Ελλάδα έως τον Ιούλιο του 2017. Το θέμα της εκκαθάρισης είχε να κάνει με έγγραφα σχετιζόμενα με τις πληρωμές γιατρών”.Πηγή: Πρώτο Θέμα