Αβεβαιότητες και στοιχήματα στην οικονομία για το 2021

Το προσχέδιο προϋπολογισμού του 2021, μιας χρονιάς που η κυβέρνηση ελπίζει να σηματοδοτεί το τέλος της πανδημίας και να χαρακτηρίζεται από ισχυρό ρυθμό ανάκαμψης, καταθέτει σήμερα ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας.
Με αυτά τα δεδομένα, ο προϋπολογισμός προβλέπει μερική αποκατάσταση της δημοσιονομικής εκτροπής της φετινής χρονιάς, επιτυγχάνοντας σχεδόν μηδενικό η ελάχιστα αρνητικό, 1%-2% του ΑΕΠ, πρωτογενές έλλειμμα, από περίπου 6% του ΑΕΠ φέτος.
Στόχος της κυβέρνησης είναι να μην εξαντλήσει τα περιθώρια ανοχής που προσφέρει και για το 2021 η Ευρωζώνη, διατηρώντας σε αναστολή τους κανόνες του Συμφώνου
Σταθερότητας, αλλά και τους περιορισμούς που έχει η Ελλάδα με βάση το καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας. Ταυτόχρονα, όμως, το οικονομικό επιτελείο αναγνωρίζει ότι αυτός θα είναι ο πιο αβέβαιος προϋπολογισμός, καθώς δεν είναι ακόμη καθόλου σαφές ποιες θα είναι οι εξελίξεις στο μέτωπο της πανδημίας και επομένως πώς θα εξελιχθούν οι δαπάνες και τα έσοδά του, αλλά και ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας.
Με τα στοιχεία που διαθέτει αυτή τη στιγμή, το υπουργείο Οικονομικών προβλέπει ότι η ύφεση φέτος θα κυμανθεί κοντά στις προβλέψεις του δυσμενούς της σεναρίου του Προγράμματος Σταθερότητας, δηλαδή περίπου στο 8%, ενώ για το 2021, σύμφωνα με πληροφορίες, ο προϋπολογισμός βάζει ψηλά τον πήχυ, προβλέποντας δυναμική ανάκαμψη, μεταξύ 5% και 6%, χωρίς τις εισπράξεις του Ταμείου Ανάκαμψης. Σύμφωνα με αυτές τις εκτιμήσεις προσθέτουν άλλο ένα 1%-1,5% στον ρυθμό ανάπτυξης, τοποθετώντας την στην περιοχή του 6%-7%. Πρόκειται για έναν ρυθμό κοντά στις τελευταίες εκτιμήσεις της Ε.Ε., όχι όμως και του ΟΟΣΑ που βλέπει 4,5% ή της EBRD που προβλέπει μόνο 4%.
Ο τουρισμός
Ο μεγάλος άγνωστος ως προς την ανάπτυξη, όπως επισημαίνει υψηλόβαθμη πηγή του οικονομικού επιτελείου, είναι η πορεία του τουρισμού. Ο προϋπολογισμός έχει συνταχθεί με βάση μια συντηρητική, όπως τη χαρακτηρίζει η πηγή, πρόβλεψη για ανάκαμψη του τουρισμού, περίπου στο 60% του επιπέδου του 2019, έναντι μόλις 22%-23% περίπου που προβλέπεται να καλύψει φέτος. Δηλαδή προβλέπονται έσοδα 11 δισ. ευρώ, έναντι 4 δισ. ευρώ φέτος και 18 δισ. ευρώ του 2019.
Αλλος μεγάλος άγνωστος για τον προϋπολογισμό, σύμφωνα με την ίδια πηγή, είναι η εξέλιξη της πανδημίας το πρώτο εξάμηνο, καθώς αυτή θα επηρεάσει τον ρυθμό των εσόδων, αλλά και των δαπανών που θα χρειαστεί να πραγματοποιήσει το κράτος για να στηρίξει τους πληττομένους.
Οι ευρωπαϊκοί πόροι
Σύμφωνα με πληροφορίες, το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους έχει προβλέψει να χρηματοδοτήσει τη στήριξη της οικονομίας, για τις ανάγκες της πανδημίας, με τους πόρους του ευρωπαϊκού προγράμματος React EU, οι οποίοι υπολογίζεται ότι θα φτάσουν τα 2 δισ. ευρώ, και με ένα αντίστοιχο μέγεθος αποθεματικού. Με άλλα λόγια προβλέπονται περιθώρια στήριξης ύψους 4 δισ. ευρώ, τουλάχιστον. Το React-EU χρηματοδοτεί δαπάνες για τη διατήρηση των θέσεων εργασίας, μεταξύ άλλων μέσω συστημάτων μειωμένου ωραρίου εργασίας, για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και για μέτρα κοινωνικής πολιτικής, όπως με την ενίσχυση συστημάτων κοινωνικής περίθαλψης ή την υποστήριξη επενδύσεων μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους μετράει βαθιές πληγές από τα έσοδα τη φετινή χρονιά, καθώς η απώλεια αναμένεται να ξεπεράσει τα 7 δισ. ευρώ. Μόνο από τις αναστολές του φόρου εισοδήματος χάθηκε 1,5 δισ. ευρώ, ενώ περίπου άλλα τόσα αντιστοιχούν στη μείωση έως μηδενισμό της προκαταβολής του φόρου των επιχειρήσεων.
Το πλήγμα μεταφέρεται εν μέρει και στο 2021, μέσω των εκκαθαριστικών που θα εκδοθούν το 2021 για τα εισοδήματα του 2020.
Το οικονομικό επιτελείο ποντάρει στους ευρωπαϊκούς πόρους
Ρόλο-κλειδί στην πορεία της οικονομίας την επόμενη χρονιά θα παίξει το Ταμείο Ανάκαμψης και γενικότερα οι εισπράξεις από ευρωπαϊκά προγράμματα. Ανάλογα με τις εισροές που θα εξασφαλιστούν, θα επιταχυνθεί ο ρυθμός ανάκαμψης σημαντικά, καθώς υπολογίζεται ότι ο πολλαπλασιαστής τέτοιων δαπανών είναι 1,2 έναντι 0,8 που είναι αυτός για τις καταναλωτικές.
Ενώ όμως το οικονομικό επιτελείο ποντάρει με ασφάλεια στα 2 δισ. ευρώ του React-EU, δεν είναι βέβαιο το ποσό που θα μπορέσει να εξασφαλίσει από το Ταμείο Ανάκαμψης, το οποίο ακόμη βρίσκεται στη δίνη των διαπραγματεύσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Χαρακτηριστικά, δεν έχει ξεκαθαρίσει ακόμη αν η προκαταβολή θα είναι 10% (σχεδόν 2 δισ. ευρώ για την Ελλάδα από τις προβλεπόμενες επιχορηγήσεις των 19,5 δισ. ευρώ) ή 0,7% (1,4 δισ. ευρώ για την Ελλάδα). Η Ελλάδα ευελπιστεί να πάρει και κάτι επιπλέον της προκαταβολής, ξεπερνώντας τα 2 δισ. ευρώ.
Ο προϋπολογισμός δεν θα περιέχει επιπλέον μέτρα, πέραν αυτών που ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός στη Θεσσαλονίκη τον Σεπτέμβριο.
Το κόστος τους υπολογίζεται σε 820 εκατ. ευρώ για τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 3 ποσοστιαίες μονάδες και σε 770 εκατ. ευρώ για την κατάργηση των ασφαλιστικών εισφορών για το 2021, ενώ, συνολικά, μαζί με ένα μέρος της επιδότησης των 100.000 νέων θέσεων εργασίας, η οποία θα ξεκινήσει αυτό τον μήνα και θα συνεχιστεί μέχρι να εξαντληθεί ο προβλεπόμενος προϋπολογισμός των 350 εκατ. ευρώ και του μειωμένου ΦΠΑ στα νησιά, δεν θα ξεπερνούν τα 2 δισ. ευρώ.
Οι προβλέψεις του νέου προϋπολογισμού και γενικότερα τα μέτρα πολιτικής της κυβέρνησης για την επόμενη χρονιά αναμένεται να συζητηθούν με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς αναλυτικά στο πλαίσιο της επόμενης, 8ης, μεταμνημονιακής αξιολόγησης, που αναμένεται να ξεκινήσει στις 19 Οκτωβρίου.
Ηδη, βεβαίως, έχουν ενημερωθεί οι ευρωπαϊκοί θεσμοί και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για τα μεγέθη του προϋπολογισμού, ενώ τα μέτρα είναι από καιρό συμφωνημένα.
kathimerini